Sığınmacılar tartışması son günlerde gündemin ilk sıralarına otururken, Suriyelilerin ne düşündükleri konuşulmuyor. Bursa’da sığınmacıların en yoğun yaşadığı bölge olan Çarşamba’da Suriyeler ile konuştuk. Tümü, Türkiye’de yaşamaktan çok mutlu olduklarını belirterek, Suriye’ye dönmek istemediklerini söylediler. Türkiye’de ev aldıklarını, iş kurduklarını ve çocuklarının eğitim aldığını hatırlatan sığınmacılar, “Burası bizim evimiz artık” diyorlar.

Maddi imkanı iyi olan Suriyelilerin yaşadığı Çarşamba’da, sığınmacıların önemli bölümü Türk vatandaşlığına geçmiş. Türk vatandaşı olmayanlar ise başvuru yapmaya hazırlanıyor. Çarşamba’da bir Suriyeli çarşısı kuran sığınmacılar, birbirlerinden alışveriş yapıyorlar. Bu durum Türk esnafının işlerini olmsuz etkiliyor. Konuştuğum bir Türk esnaf, Suriyelilerin birbirlerinden alışveriş yapmaları nedeniyle, mahallede Türk esnafının yok denecek kadar azaldığını belirtti.

——————————

Sığınmacı sorunu, son günlerde yine gündemde.

Belki de hiç olmadığı kadar yoğun bir şekilde gündemde.

Biz de Bursa’da Suriyeli sığınmacılar denilince akla ilk gelen bölge olan Çarşamba’yı dolaşarak, soruna ışık tutmaya çalıştık.

Mikrofonumuzu sadece Suriyelilere değil, Türk esnafa ve Çırpan Mahallesi Muhtarı Yusuf Demir’e de uzattık.

Söyleşiyi tek cümleyle özetlemek gerekirse, Suriyeli sığınmacılar, ülkelerine dönmek istemiyorlar diyebilirim.

SURİYELİ ESNAF ÇOĞUNLUKTA

9 mahalleden oluşan Çarşamba, Bursa’da Suriyelilerin en yoğun yaşadığı bölgelerden biri.

Bu nedenle Çarşamba’ya Bursa’nın Şam’ı diyenler var.

Çarşamba’nın Suriyelilerle anılmasının bir başka nedeni de sığınmacıların bu bölgeyi bir ticaret merkezi veya bir çarşı olarak kullanması.

Çünkü Çarşamba’da adım başı bir Suriyelinin işletmesi var.

Kuyumcusudan, tavuk dönercisine, giyim mağazasından, manavına, marketinden, gıda toptancısına, telefoncusundan, ayakkabıcısına varıncaya kadar esnafın büyük çoğunluğu  Suriyelilerden oluşuyor.

Bu nedenle Türk esnaf, Çarşamba’da azınlık durumunda.

“ÇARŞAMBA’DA ZENGİN SURİYELİLER YAŞIYOR”

Çarşmba turumuzun ilk durağı Çırpan Mahalle Muhtarlığı oldu.

Gezimize de eşlik eden Muhtar Yusuf Demir ile söyleşiyoruz.

Demir’e öncelikle mahalledeki asayiş olaylarını soruyoruz.

Suriyelilerden kaynaklı asayiş olayları çok düşükmüş.

Kavga çıksa da Suriyeliler kendi aralarında kavga ediyorlarmış.

Ev kiraları ve gayrimenkul fiyatları da Suriyeliler sayesinde hayli artmış.

Eskiden çöküntü bölgesini andıran Çarşamba’da bin 500 liranın altında kiralık ev kalmamış.

Çarşamba, ekonomik yönden kalkınmış ancak Demir, Çarşamba’da zengin Suriyelilerin yaşadığını, Arabayatağı ve Yavuzselim’de yaşayan sığınmacılarla kıyaslanmaması gerektiğini belirtti.

“SURİYE VATANIMIZ TÜRKİYE EVİMİZ”

Muhtar Demir ile birlikte Suriyeli esnafı dolaşmaya başlıyoruz.

İlk durağımız bir manav.

Sebzeler ve Meyveler Cenneti isimli manavda çalışan Osman, Halep’ten gelmiş.

Türkiye’de yaşamaktan çok memnun olduğunu söylüyor Osman.

Peki Suriye’ye geri dönmek istiyor mu?

“Suriye bizim vatanımız ancak evimiz artık burada. Orada şartlar oluşursa, geri dönüşü düşünebiliriz ama Türkiye’de mutluyuz” diyor.

KUYUMCULAR TÜRK VATANDAŞI OLMUŞLAR

Manavdan çıkıp kuyumcuya yol alıyoruz.

Çarşamba’da çok sayıda kuyumcu var ve tümünü Suriyeliler işletiyor.

Öğle saatleri olmasına rağmen dükkanların içi de doluydu.

Sahibinin isminin Bedir Davutoğlu olduğu kuyumcuya giriyoruz.

Komşu esnafın da dükkanın içinde olduğu Suriyelilerin tümü yıllar önce Türkiye’ye yerleşmiş.

Onlar da Suriye’ye dönmeyi düşünmediklerini söylediler.

“Burada evimiz var, işimiz var, çocuklarımız okuyor. Suriye’ye dönmeyiz” diyorlar ve şunu ekliyorlar:

“Biz Suriye’ye dönersek, Esad bize zulmeder. Esad yanlıları dönsünler.”

Çarşamba’daki kuyumcuların çoğunun vatandaş olduklarını öğrendim.

“SURİYELİ BERBERDE SAÇ TRAŞI SUDAN UCUZ”

Kuyumcudan çıkıp bir erkek berberine girdik.

5 koltuğun da tamamı doluydu.

Yani diğer dükkanlar gibi bu berberin de işlerinin gayet iyi olduğu anlaşılıyordu.

Fiyatlar ise çok hesaplıymış.

Saç traşı sadece 30 lira!

Buradaki berberler de Türkiye’ye Şam’dan göç etmişler.

Tümü Türkiye’de çok mutlu olduklarını ve Suriye’ye dönmek gibi bir niyetlerinin olmadığını söylüyorlar.

“NARGİLECİ SIĞINMACILAR”

Suriyeliler nargileyi çok seviyor.

Bu nedenle Çarşamba’da nargileci işletmeler var.

Onlardan birine girdik.

Suriyeli esnafa, sığınmacıların ülkeye geri gönderilmesiyle ilgili gündemi hatırlatıyorum.

Şöyle yanıt veriyor:

“Suriye’deki malımızı, mülkümüzü satamıyoruz. Türkiye’de de düzenimizi kurduk, ev aldık, iş kurduk. Biz artık gitmeyiz. Zaten vatandaşlığa geçeceğiz. Abim başvurdu, 3,4 ayı var. Sıra bana gelince ben de başvurumu yapacağım.”

Son durağımız ana cadde üzerinde bir ayakkabıcı  oluyor.

Çeşit, çeşit ayakkabı sergilenmiş bu dükkanda.

Ayakkabıların fiyatı ortalama 300 lira.

İşlerin iyi gittiğini söylüyor Suriyeli esnaf.

Burada da benzer şeyler duyuyoruz :

“Türkiye’den memnunuz, Suriye’ye dönmeyi düşünmüyoruz.”

“SIĞINMACILAR BİRBİRLERİNDEN ALIŞVERİŞ YAPIYOR”

Çarşamba’da az sayıdaki Türk esnafla da konuştuk.

Az sayıda diyorum çünkü Suriyeli sığınmacılar geldikten sonra sayıları çok azalmış Türk esnafın.

Bunun nedenini Nazif Uludağ ile konuştuktan sonra anlıyoruz.

Uludağ, Suriyelilerin kendi aralarında alışveriş yaptıklarını, mecbur kalmadıkça Türk esnaftan ürün almadıklarını anlattı.

Böylece Türk esnaf eskisi kadar iş yapamaz duruma gelmiş.

Çarşamba’da yaşayanların ekonomik durumunun son derece iyi olduğunu da anlattı Uludağ.

Öyle ki bir Suriyeli müşterisine, 400 liralık  şapkayı zorlanmadan satmış.

Çarşamba’daki Suriyeli esnaftan sadece orada yaşayan Suriyeliler alışveriş yapmıyormuş.

Öyle ki sadece 1 kilo domates satın almak için Bursa’nın diğer ucundan Çarşamba’ya gelen Suriyeliler varmış.

SURİYELİ PASAJLAR KURULMUŞ

Çarşamba, kelimenin tam anlamıyla Suriyelilerin çarşısı konumunda.

Dükkanların tamamı dolu.

Hatta pasajlar bile kurulmuş.

Mesela eskiden kıraathane olan bir mekan 12 dükkanlık bir pasaja dönüştürülmüş.

TABELALAR TÜRKÇE

Geçmiş yıllarda Çarşamba’daki tabelaların çoğu Arapça idi.

Ancak bugün farklı bir tablo var.

Tabelalar ya tamamen Türkçe, ya da Arapça ifadeler küçük bir bölümü kaplıyor.

Suriyeliler dükkanlarını geç saatlerde açıyorlar.

Nitekim saat 12,00 sularında hala kapalı olan dükkanlar vardı.

Geç açılan dükkanlar, geç de kapanıyor.

“KİMSE SURİYE’YE DÖNMEK İSTEMİYOR”

Girizgahta da belirttiğim gibi konuştuğumuz Suriyelilerin tamamı ülkelerine geri dönmek istemediklerini söylediler.

Ayrıca çok sayıda Suriyelinin vatandaşlığa geçtiğini öğrendik.

Ancak Çarşamba’nın, Suriyelilerin genelinin eğilimini yansıttığını söyleyemeyiz.

Çünkü Çarşamba’dakiler ekonomik olarak zengin sığınmacılardan oluşuyor.

Bursa’da  iş kurup, yatırım yaptıkları için ülkelerine dönmek istemiyorlar.

Ancak her ne kadar Çarşamba’dakiler Suriyelilerin genel görüşünü yansıtmasalar da, ülkemizdeki sığınmacıların eğilimini göstermesi bakımından dikkate değerler.

Özetle, Suriyelilerin büyük çoğunluğu Türkiye’de yaşamaktan mutlu ve fikirleri sorulduğunda ülkelerine geri dönmek istemediklerini söylüyorlar.

Sığınmacı meselesine bir de bu pencereden bakın.

FOTOĞRAFLAR: HATİCE DAL