Uzun değerlendirmeyi ve referandumun Bursa sonuçlarını önümüzdeki günlere bırakıp, neticeyi birkaç cümleyle değerlendirelim.

 

***

 

Evet bloğunun ifadesiyle, cumhurbaşkanlığı hükümet sistemi resmen yürürlüğe girdi.

Ülkenin yarısının desteği, yarısının muhalefetiyle…

Dün akşam şekillenen siyasi harita, ideolojik bölünmeyi bir kez daha ortaya koydu.

Marmara, Ege ve Akdeniz‘i kapsayan sahillerin neredeyse tamamı  kırmızıya (hayır) boyanırken, İç Anadolu, Doğu Anadolu ve Karadeniz‘de mavi renk (evet) hakimdi.

Bir başka ifadeyle daha çok seküler yaşamdan yana olan kesimler yeni sisteme hayır derken, muhafazakar-milliyetçi yurttaşların yoğun olarak yaşadığı bölgelerden evet, tulum çıkardı.

Kuşkusuz bu sonuç, 2007’den sonra oluşan siyasi konjonktörün devamını da tescilledi.

 

***

Şu da bir gerçek, seçim sonucunu tek başına Tayyip Erdoğan belirledi.

Ve bir kez daha Erdoğan’ın, partisinin önünde olan bir siyasi aktör olduğu gerçeği perçinlendi.

Yani Tayyip Erdoğan dışında cumhurbaşkanı kim olsaydı, sandıktan evet çıkması mümkün değildi.

 

***

 

MHP’nin kalesi olarak görülen başta Balıkesir olmak üzere bazı kentlerde hayır oylarının yüksek çıkması, MHP içindeki kentli-seküler kesimin hayır bloğunda yer aldığını gösteriyor.

Ancak İç Anadolu‘daki muhafazakar MHP seçmeninin evet’e yönelimini de  görüyoruz.

Ayrıca referandum sonucu, AK Parti-MHP ittifakının uzun vadede, muhafazakar-milliyetçi bloğu inşa edeceğine dair ciddi şüpheler uyandırıyor.

 

 

***

 

Referandum sonuçlarının CHP açısından derin kırılmalar yaratacağını düşünmüyorum.

Kuşkusuz bir liderlik tartışması gündeme gelecektir ancak CHP‘nin 2019 seçimlerine de Kılıçdaroğlu ile gireceğine şüphem yok.

Ancak CHP’liler, Hüsnü Bozkurt gibi muhafazakar kesimleri tahrik eden adamları bünyesinden temizlemezlerse, gelecek seçimlerde de sonuç değişmeyecektir.

 

***

 

Kuşkusuz demokrasinin temel aracı sadece sandık sonuçları değil.

Ancak demokrasilerde sadece 1 oy bile, halk iradesini yansıtır.

Bu bakımdan milli irade, yeni sisteme evet dedi ve bu sonucun meşruiyeti asla tartışılmaz.

Ne var ki, toplumsal sözleşme anlamına gelen anayasa değişikliklerinin, toplumun büyük çoğunluğunun onayına bağlı.

Bu bakımdan, her iki kişiden birinin onay vermediği yeni sistem tartışılmaya devam edecek.

Tam da bu noktada, hem muhalefet hem de iktidar tarihi bir misyonla karşı karşıya.

Bugünden itibaren çatışmacı dil bırakılmalı, iktidar daha ılımlı politikalarla hayır bloğunu kucaklamalı, muhalefetse evet’e oy veren milyonlarca yurttaşı ötekileştirci politikadan uzak durmalı.

Yeni sistem, hayırlı olsun.