Kurban Bayramı yaklaşırken, gözler kurban fiyatlarına çevrildi. ET-BA Tanzim Satış işletme sahibi  Yüksel Çolak, artan girdi maliyetlerine rağmen kurban fiyatlarında çok büyük bir artış beklemediklerini söyledi: “Bu yıl hayvan bol Canlı baskül fiyatı 32 ile 35 lira arası olur. Etin kilosu da 60 ile 65 arası olur. Fiyatlar geçen yıldan bu yıla yüzde 15, yüzde 20 değişir. Enflasyon daha fazla arttı. Geçen yıl yemin torbası 80 liraydı bugün 150 lira.”

Bir hayvanın kurban olması için, hayvanın 2 yaşını doldurması ve 7 hisseden fazla pay edilmemesi gerektiğini belirten Çolak, bu şartları yerine getirmeden kurban satan marketlerin Diyanet İşleri Başkanlığı tarafından denetlenemesi gerektiğini belirtti. Çolak, Karacabey’de 5 bin büyükbaş hayvan besleyecekleri büyük bir çiftlik yapacaklarını belirterek, hayvancılığa katkı yapmaya devam edeceklerini söyledi.

———————

Pazartesi Söyleşileri’nin bu haftaki konuğu ET-BA Tanzim Satış işletme sahibi Yüksel Çolak.

Kurban Bayramı öncesi yaptığımız söyleşide, gıda krizinden, kurban fiyatlarına, hayvancılıktan, ET-BA’ya kadar merak edilenleri sorduk konuğumuza.

“KIRMIZI ETE  ZAM KAÇINILMAZ”

Pandemi ve kuraklık nedeniyle dünya genelinde ciddi bir gıda krizinden söz ediliyor. Çin ve ABD gibi büyük ülkeler gıda stoğu yaptılar. Bu durum Türkiye’yi nasıl etkiliyor. Son yıllarda hayvan ithal etmeye başlayan Türkiye gıda krizinden nasıl etkileniyor?

Şimdi tabii büyük ülkeler gıda stoğu yapıyorlar ama  Türkiye de yapıyor. Et ve Süt Kurumu’nda bol miktarda et var. Kriz, bizi döviz kurundan dolayı etkiliyor. Döviz kurunun yükselmesi nedeniyle iç piyasadan hayvan topluyoruz. Daha uygun fiyata geliyor ama yemin pahalı olması besiciyi zorluyor. Tarım ülkesi değiliz derler ama biz tam bir tarım ülkesiyiz. Vatandaş balkonunda bile ekip, biçiyor. Gıda stoğu yapan ülkeler nüfuslarına göre stok yapıyor. Ama bizde de mesela patatese zam geldiğinde devlet sorunu çözüyor. Ette de aynı durum söz konusu. Fiyatlar yükseldiğinde devlet, ete de müdahale ediyor.

Kırmızı etin zamlanacağını düşünüyor musunuz?

Kesinlikle zam yapılması lazım. Çünkü  üretici perişan durumda. Yemin maliyeti  ortada. Bir hayvanın 10 kilo yem tükettiğini düşünelim,  aylık bin lira maliyeti var demektir. Bir danaya 8 ay bakıyorlar. Üretici bu maliyetler karşısında çok zor durumda.

 

“YEM FİYATLARI YÜZDE YÜZ ARTTI”

Tüketici et fiyatlarının yüksek olduğunu söylüyor. Ancak üretici de para kazanamadığından şikayetçi.  Sorun nerede?

Sorun bence yemde. Yani üretim maliyetlerinde. Çünkü girdi fiyatları çok yükseldi. Ama bana göre  en ucuz gıda da ettir. Ülkede bir şey oldu mu hemen et fiyatları gündeme geliyor. Ama et fiyatları gerçekten düşük. Zeytinin, peynirin kilosu ne kadar zamlandı, bir de etin kilosu ne kadar oldu, bakmaları lazım.

Bursa’nın hayvancılıktaki durumu ve geleceği hakkında neler söylersiniz?

İç Anadolu’da Ankara, Konya gibi kentlerde hayvancılık daha çok yayılıyor ve çiftlikleri büyüyor. 300 dönümlük çiftliklerin yerini, bin, 2 bin dönümlük çiftlikler aldı. Bursa’da ise saman pahalı. İç Anadolu’da yem daha ucuz. Hayvana burada daha pahalıya bakıyorsun. Karacabey’de Yenişehir’de süt çiftlikleri var ama Bursa’da çok büyük çiftlikler maalesef yok. Biz 5 bin hayvanlık büyük bir çiftlik yatırımına giriştik.

 

“NE İŞ OLURSA OLSUN ÜRETMELİYİZ”

Pandemi nedeniyle insanlar toprak almaya ve bağ, bahçe işleriyle uğraşmaya başladı. Bu durumun, Bursa’da tarım ve hayvancılığın  gelişimine katkısı olur mu?

Bilinçli yaparlarsa katkısı olur ama hobi için  toprak aldılarsa, arazileri boş kalır. Herhalde pandemide sıkılınca toprağa yöneldiler.  100 dönüm toprağı olanların 5 çocuğuna 20’şer dönümden miras bırakma düşüncesine  karşıyım. Üretmemiz lazım. Ne yaparsak yapalım üretmeliyiz. Ben hayvancıyım ve sonuna kadar üretmek isterim. Tank yapan biri de tank üretsin, tarım yapan da sebze ve meyve üretsin.

 

“SAĞLIKLI YAŞAM İÇİN KIRMIZI ET TÜKETMELİYİZ”

Kırmızı et tüketimimiz gelişmiş Avrupa ülkelerine göre düşük. Bu konuda neler söylersiniz?

Yıllar önce doktorlar yanlışlıkla oğluma lösemi  teşhisi koymuşlardı. Daha sonra lösemi olmadığı anlaşıldı. Doktorun odasından çıkarken, lösemi hastası olduğunu öğrendiğim anne ve oğlu ile karşılaştım. Doktor,  çocukların mutlaka kırmızı et yemesi gerektiğini söylemişti. O günden sonra yıllarca LÖSEV’e kırmızı et yolladım lösemili  ailelere dağıtmaları için. Çocukların mutlaka  kırmızı et yemesi gerekir. Annelerin de yemesi gerekir ki çocuklarını besleyebilsinler.  Avrupa’da bir bakıyorsunuz 80 yaşında kadın, koca bir parça antrikot ve veya bifteği kıtır kıtır yiyor. Kahvaltıda bile kırmızı et yiyorlar. Annelerimiz imkanları  olduğunda boşuna  her öğünde kırmızı et yedirmiyordu bize.

 

“VATANDAŞIN ETTEKİ HİLEYİ ANLAMASI ÇOK ZOR”

Tüm gıda ürünlerinde olduğu gibi kırmızı ette de sahteciliğe rastlıyoruz. Vatandaş kırmızı ette nelere dikkat etmeli?

Kırmızı ette sahtecilik yapılma şansı pek yok. Vatandaş bildiği ve güvendiği yerden et alsın. Zaten kendisini bilen ve işinden ödün vermek istemeyen biri ette sahtecilik yapmaz.  Kırmızı ette bazen kıymada tavuk taşlığı kullananlar oluyor. Boya da kullandıkları için bunu vatandaşın anlama şansı yok. Ben  ancak yediğimde anlarım. Biz kendi köftemizi bile çiğ yiyoruz. Kendi sucuğumuzdan kemik çıkabiliyor bazen. Çünkü makine sinir aparatlarını bazen ayıramıyabiliyor. Ama neticede bu bir et, yani sorun yok.

Kaliteli bir et nasıl ayırt edilir?

Et kaliteli yerden alınırsa kalitelidir. Mesela bir steakhouse firması eti bizden alıyor, işliyor ve kilosunu 180 liradan satıyor. Bizde, 100 lira, 110 lira.

 

“BURSALI KASAPLAR ET-BA’YI TERCİH EDİYOR”

Biraz da ET-BA’dan  söz edelim. Çok büyük bir tesis burası. Tesisin özelliklerini  ve hizmetlerini anlatır mısınız?

Biz burada kesim yapıyoruz. Kestiğimiz etleri, yine buradaki satış mağazamızda değerlendiriyoruz. Bunun dışında Bursa’daki kasaplara et satıyoruz. Hayvanları veteriner   kontrolünde kestikten sonra özel odalarda soğutup, kendi araçlarımızla dağıtımını yapıyoruz.  Ağırlıklı olarak bu bölgenin hayvanları kesiyoruz. Yani Bursa’ya hizmet veriyoruz. Esnafın tercih ettiği bölgenin en büyük mezbahasıyız. Biz tesisimizde kestiğimiz hayvanların her şeyini değerlendiriyoruz. Sakatatını, bağırsağını da dahil olmak üzere. Kokoreç ve sucuk yapıyoruz. Tüm bunları  veteriner ve gıda mühendisleri kontrolünde yapıyoruz.

Perakande satış mağazaları açmayı planlıyor musunuz?

Perakende olarak bir mağazamız var. Daha fazlasıyla başa çıkamayız.

 

“TABELASINDA ET-BALIK YAZAN KASAPLARA DAVA AÇILIYOR”

Kentin farklı noktalarında Et-Balık mağazaları  görüyoruz.

Bursa’da bizim dışımızda Et-Balık Kurumu’nun mağazası yok. 2012’de franchising olarak Şehreküstü, Bağlarbaşı, Gökdere ve Dikkaldırım’da biz açtık. Saydığımız mağazaların tümü kapandı. Ama baklıyorsunuz tabelasında Et-Balık yazan kasaplar var. Bunlar sahışlarındır ama isimleri yasal değildir. Zaten hepsine davalar açılıyor.   

ET-BA’yı diğer et firmalarından ayıran  özellikler nelerdir?

Biz entegre tesisiz. Kendi hayvanımızı kesip, toptan satıyoruz.  Sucuğumuzu, köftemizi, kavurmamızı kendimiz yapıyoruz. Sakatatı tesisimizin ön tarafında satıyoruz. Çok şükür yoğun ilgi var.

 

“KURBAN FİYATLARI ÇOK YÜKSEK OLMAZ”

Malum Kurban Bayramı yaklaşıyor. Bu yıl kurban fiyatları hangi düzeyde olacak?

Bu yıl hayvan bol. Canlı baskül fiyatı 32 ile 35 lira arası olur. Etin kilosu da 60 ile 65 arası olur. Fiyatlar geçen yıldan bu yıla yüzde 15, yüzde 20 değişir. Enflasyon daha fazla arttı. Geçen yıl yemin torbası 80 liraydı bugün 150 lira.

 

“KURBAN 7 HİSSEDEN FAZLA, 2 YAŞINDAN KÜÇÜK OLMAZ”

Kurbanları 7 hisseden fazlaya bölüp satan marketler var. Satış fiyatının hesaplı olması için  hisse başına düşen payın 20 kiloya kadar düştüğünü görüyoruz. Bu işin doğrusu ne olmalı?

İnsanların bu konuda bilinçli olması lazım. Bir kere alacakları kurbanın kurban vasfını taşıması gerekir. Kurbanın mutlaka 2 yaşını geçmiş olması lazım.  Bir büyükbaş hayvanın kurban olması için en fazla 7 hisseye bölünmesi gerekir. 14 hisse yapılamaz. 22 kilo et diyen marketler var. Neye göre 22 kilo? Et almak istiyorsan, bizim mağazamızda daha ucuz. Bir kere 2 yaşını doldurmuş hayvanların fiyatı daha pahalı.  2 bin  100 hisse yapman için 300 büyükbaş hayvan satman gerekir. Ama 2 bin 100 hisse için 150 büyükbaş hayvan kesemezsin. Bir danaya 15 hisse yapılıyor mesela. Bunların mutlaka denetlenmesi gerekir. Nasıl bizi Tarım ve Orman Müdürlüğü düzenli olarak denetliyorsa, kurbanları da Diyanet İşleri Başkanlığı’nın denetlemesi lazım.

 

“ÇİFTLİĞİMİZ HAYVANCILIĞA KATKI YAPACAK”

Son olarak çiftlik yatırımınızı ı konuşalım. Karacabey’de yapımı süren çiftliğinizle ilgili bilgi verir misiniz?

Karacabey’de çok ciddi bir yatırım yapıyoruz. İnşallah Bursa’ya hayırlı olacak. Çiftlikte  besi hayvancılığı yapacağız. Bizim burası entegre bir tesis. Çiftlikte besleyip, burada kesmeyi düşünüyoruz. Hatta kapasiteyi biraz daha arttırıp, 700-800 danayı çiftlikten çıkarıp, bir o kadar danayı da çiftliğe sokmayı planlıyoruz. Bir de hayvanları kesinlikle iç piyasadan alacağız. Diyarbakır, Kars, Ardahan, Muş gibi illerden. Böylece hayvancılığa da katkı yapacağız.