130 bin Suriyeli yaşıyor Bursa’da.

Dile kolay 130 bin çocuk, genç, yaşlı, kadın, doktor, mühendis, ayakkabı tamircisi, engelli veya hasta.

130 bin kişi, 130 bin sorun demek…

Barınma ve beslenme gibi yaşamsal ihtiyaçlarının yanında eğitim ve sağlık hizmetlerinden de yararlanmaları gerekir ki, yaşama tutanabilsinler.

Sorun, toplumu da yakından ilgilendiriyor. 

Çünkü Suriyelilere ayrılmış bir bölge olmadığı için, onlar içimizdeler.

Oturduğumuz apartmanlarda, kullandığımız toplu taşıma araçlarında, yemek yediğimiz lokantalarda, alışveriş yaptığımız marketlerde, çay içtiğimiz kafelerdeler.

Ancak kültürleri, normları, temizlik anlayışları, etik kuralları ve yaşam tarzları bizden farklı olduğu için kimi zaman sorunlar çıkabiliyor.

Çarşamba, kültürel çatışmanın en çok hissedildiği bölgelerden biri.

Çünkü Suriyelilerin rağbet ettiği mahallerin başında gelir Çarşamba.

Bursa‘daki Suriyeli esnaf, ağırlıklı olarak Çarşamba’da hizmet verdiği için, Bursa‘nın farklı mahallelerinde yaşayan Suriyeliler, bu mahalleden alışveriş yapıyor.

Çarşambalıları en çok Arapça tabelalar rahatsız ediyor.

Bu nedenle Çarşamba’ya, ‘Şamba’ diyenler var.

Osmangazi Belediye Başkanı Mustafa Dündar, Bursa Göç İdaresi Müdürü Aydın Ağzıkuru, Osmangazi Belediyesi Özel Kalem Müdürü Orhan Mollasalih, belediye büroktarları, İntizam Mahallesi Muhtarı Sami Yüceyu ve Selimiye Mahallesi Muhtarı Mustafa Demir’le, Çarşamba‘da, Türk ve Suriyeli esnafla konuştuk, mahalle sakinlerinin şikayetlerini dinledik, muhtarlardan görüş aldık.

Ve elbette Osmangazi Belediye Başkanı Mustafa Dündar’ın da konuyla ilgili düşüncelerini not ettik.

Yani bölgenin fotoğrafını çekmeye çalıştık.

Hiçbir ön yargı taşımadan sadece çektiğim fotoğrafı paylaşacağım. 

 

ÇARŞAMBA ‘ŞAMBA’ OLMUŞ

 

Çarşamba’da göze ilk çarpan detay Arapça tabelalar.

İki ayrı Arapça tabela gördük.

Birinci gruptakiler, Arapça ve Türkçe tabelalar.

İkinci gruptakiler de sadece Arapça tabelalar.

Yabancı dilde yazılmış tabelalar yasalara uygun değil.

Çünkü yabancı dille yazılmış tabelalarda mutlaka Türkçe ifadeler de olması gerekir.

Nitekim Bursa Büyükşehir Belediyesi İlan ve Reklam Uygulama Yönetmeliği’nin 10. maddesinin 46. fıkrası şöyle:

“Tanıtım ve reklam uygulamalarında markalar dışında, Türkçe açıklaması olmadıkça, yabancı dilde reklam ve tanıtım uygulaması konamaz”

Görüldüğü gibi yönetmelik çok açık.

Osmangazi Belediye Başkanı Mustafa Dündar, söz konusu yönetmeliğe uygun olmayan tabelaların düzeltilmesi için, iş yeri sahiplerine tebligatların yapıldığını, yasal sürede yeni tabelaların asılmaması halinde iş yerlerinin kapanacağını söyledi.

Peki neden Çarşamba‘da dükkanların neredeyse tamamı Suriyelilerden oluşuyor?

Muhtarlar, Suriyeliler gelmeden önce dükkanların önemli bölümünün boş olduğunu hatırlatıyor.

Yani, dükkan sahipleri için Suriyeliler önemli bir ekonomik kaynak.

Ayrıca muhtarlar, Suriyelilerin kiralarını gününde ödediklerini, hatta 1 yıl peşin kira veren esnafın olduğunu söylüyor.

Yani aslında Suriyeli esnaf, Çarşamba‘nın ekonomisini  canlandırmış.

 

TELEFONCUDAN, KAHVECİYE…

 

Telefoncudan, tavuk dönerciye, kahveciden, tatlıcıya varıncaya kadar çeşitli iş kollarında faaliyet gösteriyor Suriyeli esnaf.

Sabah kahvaltısı hizmeti sunan bir Suriyeli, nohut, barbunya, limon, yoğurt ve  baharatlardan oluşan bir karışımı satıyordu.

İş yerine girdiğimiz Suriyelilerin birçoğu Türkçe bilmiyordu!

“Peki nasıl hizmet veriyorlar?” dediğinizi duyar gibiyim.

Türkçe bilmemeleri Suriyeli esnaf için sorun değil.

Çünkü Türk müşterileri neredeyse hiç yok.

Yani Suriyeliler, Suriyelilerden alışveriş yapıyorlar.

 

MAHALLE SAKİNLERİNİN GÜRÜLTÜ VE KOKU ŞİKAYETİ

 

Mahalle halkının şikayetlerini dinlemek sandığımızdan da kolay oldu.

Çünkü Başkan Dündar‘ı gören Çarşambalılar yanımıza gelerek, neredeyse hepsi aynı sorunları dile getirdi.

Öncelikli sorun Arapça tabelalar.

Arapça tabelalarda ne yazdıklarını bilmediklerini söyleyen mahalle sakinleri, “Lütfen bu tabelalar Türkçeleşsin” dediler.

Bir diğer sorun da gürültü ve koku.

Bakın bir mahalle sakini neler söyledi:

“Apartmanım Suriyeli doldu. Çok gürültü yapıyorlar. Gece ayaktalar, gündüz uyuyorlar. Gece saat 12’de yemek veya iş yapıyorlar. Bir de onlar geldikten sonra apartmanda çok kötü bir koku oluştu. O koku evimizin içine kadar sindi. Kokudan duramıyoruz.”

Bu koku, mahallenin ortak sorunu olmuş.

İşin esası şuymuş:

Suriyeliler, yemeklerinde bizim alışkın olmadığımız baharatları ve yağları kullanıyorlar. Kullandıları keskin baharat kokusu da çevreyi rahatsız edebiliyor.

Gürültü konusu da ortak bir şikayet.

Çükü Suriyeliler, gece çalışıp, gündüz uyuyor.

Suriyeli esnaf da gece geç saatlere kadar işyerlerini açık tutuyor.

Yani gecenin bir vakti gerek esnafın çıkardığı gürültü, gerekse de evlerden yükselen sesler Çarşambalıları çileden çıkarmış durumda.

 

SOSYAL MEDYAYI SALLAYAN O FOTOĞRAF 

 

Sosyal medya geçen hafta bu fotoğrafla yıkıldı adeta.

İşyerinin önüne et parçalayan Suriyeli esnafın fotoğrafı onlarca kişi tarafından paylaşıldı ve sayısız tepki mesajları yağdı.

Çarşamba gezimizde o iş yerini de ziyaret etmek istedik ancak dükkan henüz açılmamıştı.

Bu işletmenin çalışma ruhsatı olmadığı için, Osmangazi Belediyesi ve Tarım İl Müdürlüğü para cezası kesmiş.

Ancak sorunlar bunlarla da sınırlı değil.

Tepki çeken işletme, bir apartmanın altında hzmet veriyor.

Bir apartman sakini, gece geç saatlere kadar dükkandan yükselen seslerden dolayı sabaha kadar uyuyamadıklarını, işletme sahibin gecenin bir yarısında et dövdüğünü ve  lokantadan çok kötü kokular yükseldiğini anlattı.

Adamın canına tak etmiş ve iş yerindeki bir elektrik kablosunu keserek, gürültüyü kendi önlemeye çalışmış.

Şikayetçi mahalle sakini Başkan Dündar‘dan yardım istiyordu.

 

BAŞKAN DÜNDAR’DAN SORUNLARA NEŞTER

 

Osmangazi Belediye Başkanı Mustafa Dündar, Çarşamba gezimizde dile getirilen sorunları ve vatandaşın şikayetlerini tek tek not aldı.

Dündar, öncelikle tabela konusunu çözeceklerini kaydetti:

“Bu bölgede yaşayan Suriyeliler, kendi ekonomilerini oluşturmuşlar. Suriyeli esnaftan, sadece Suriyeliler alışveriş yapıyor. Bu da tabelalara yansıyor. Ancak bunu doğru bulmuyoruz. Suriyeli esnaftan, Türklerin de alışveriş yapması, Türk esnafın da Suriyeli müşterisi olması lazım. Bunun için tabelaların, Arapça-Türkçe olması gerekir. Bu kurala uymayan işletmelere tebligatlarımızı yaptık. Tabelalarını düzeltmezlerse, gerekli işlemleri yapacağız.”

Başkan Dündar, Suriyelilerin vergi vermedikleri iddiasının kesinlikle doğru olmadığını, Çarşamba’da faaliyet gösteren tüm işletmelerin kayıtlı olduğunu da sözlerine ekledi.

 

KANAAT ÖNDERLERİYLE ENTEGRASYONU SAĞLAMA

 

Dündar, Suriyelilerin kültürlerinin farklı olduğunun özellikle altını çizdi.

Kültür farkı da birtakım sorunları beraberinde getiriyor.

Suriyelileri dışlamalarının sorunu çözmeyeceğini belirten Dündar,

“Yabancı ülkelerde yaşayan Türkler de, entegrasyon sürecine tabi tutuluyor. Bizler de öyle yapacağız. Onları asimile etmeyeceğiz, entegre olmalarını sağlayacağız. Suriyeli esnafın işletmeleriyle ilgili rutin denetimlerimiz dışında, onların sözü geçen insanlarıyla bizim muhtarları biraraya getireceğiz. Amacımız, Suriyelileri entegre etmek. Bunun için de onlarla konuşacağız, yasaları ve kuralları hatırlacağız.”

 

MÜLTECİ DEĞİLLER

 

Yazının başında da belirttiğim gibi Bursa‘da 130 bin kayıtllı Suriyeli yaşıyor.

Suriyeliler, sanıldığı gibi mülteci statüsünde değiller.

Türkiye‘deki Suriyeliler, ‘Geçici Koruma Kapsamındaki Yabancılar’ olarak tanımlanıyor.

Yani ne mülteci, ne de sığınmacılar.

Suriyeliler iki grupta toplanıyor.

Birinci gruptakiler pasaportu olan Suriyeliler…

Bu gruptakilerin oturma izinlerinde sorun yok.

Bir de pasaportu olmayan Suriyeliler var ki, onlar da  ilgili yerlere başvurduklarında beyanları  dikkate alınarak numara alabiliyorlar.

Bu numarayla, eğitim ve saplık olmak üzere diğer hizmetlerden yararlanabiliyorlar.

Son çıkan mevzuata göre, 6 ay ikamet etmeleri kaydıyla işletme açabiliyorlar, iş yeri sahibi olabiliyorlar.

Ancak vergiden muaf tutulmaları söz konusu değil.

Türkiye Cumhuriyeti vatandaşı ne kadar vergi ödüyorsa, Suriyeliler de aynı oranda vergi ödemek zorunda.