Dünyayı kasıp kavuran ve adeta hayatı felç eden koronavirüsü nedeniyle  farklı bir konuya eğilemiyoruz.

Dün olay.com.tr’de Bursa Tabip Odası Başkanı Dr. Güzide Elitez, konuğum oldu.

Programın tamamını internet sitesinden izleyebilirsiniz.

Elitez’in söylediklerini özetliyorum.

-11 Mart’ta vaka sayısı 1’iken, 17 Mart’ta vaka sayısı 98’e çıktı ve bir kişi de öldü. Bu tabloyu nasıl okumalıyız?

Tabloyu iyi okumalıyız. Panik yapmayalım ama bu bizi gevşetmemeli. Çok akılcı yürütülmesi gereken bir süreç. Toplumsal sorumluluk gerektiren bir durum olduğu için herkese görev düşüyor. Sadece devletin alacağı tedbirler yeterli olmayabilir. Sorumluluk duymazsak başımıza çok iş gelir. İşte İtalya örneği.

Tablo, vakaların  artacağı anlamına mı geliyor?

Vaka sayısının artması kaçınılmaz. Artıyor da zaten. Çünkü bu virüs çok bulaşıcı.

Bursa’da koronavisüne yakalanan bir vatandaş var mı?

Şüpheli vaka çok. Test yaptıran insan sayısı oldukça yüksek. Çok sıkı takip ettiğimiz için Bursa’da henüz vaka olmadığını söyleyebilirim. Ancak önümüzdeki günlerde olabilir de. Sağlık Bakanı, Türkiye’nin her yerinde vaka olabileceğini açıklamıştı. Bursa özelinde de böyle bir ihtimal var. Çünkü Bursa ticari anlamda aktif bir şehir, yurt dışından çok sayıda insan geliyor.

Önlemleri nasıl buluyorsunuz?

Çok yerinde buluyoruz. Başından beri evde kalın denmesi çok doğruydu.  Yurt dışından gelenler için uygulanan 14 gün karanti kuralı da çok yerinde.

Ölüm riski yaşlılarda daha fazla. Peki gençlerde hiç mi ölüm riski yok?

Gençlerde hiç risk yok tezi doğru değil. Bugüne  kadar 0-9 yaş arasında  ölümlü vaka olmadı. Yaş artıkça risk artıyor. Virüs yeni. Bilim insanları kesin bir modelleme ortaya koymuş değil. Yüzde yüz doğru bir saptama yapılacak durumda değiliz.

Virüs, 25-26 derecede ölüyor. Dolayısıyla havalar ısınınca tehlike ortadan kalkacak şeklindeki tez doğru mu?

Bunu bilim insanları SARS deneyimi nedeniyle söylüyorlar. SARS batı ülkelerine sıçramamıştı ve mevsimin ısınmasıyla kaybolmuştu. Korona ile SARS kardeş virüsler. Korananın yaz aylarında biteceği tezi bu çıkarımdan ileri geliyor. Bir de havalar ısınınca kapı ve penceler açılacak, insanların temas alanı azalacak ve sosyallik dış mekanlara kayacağı için hastalığın bulaşıcı riski azalacak. Doğru bir beklenti ama kesin çözüm aşının bulunması.

Aşının ne zaman bulunacağı öngörülüyor?

Zaman alacak. Gelecek kışı bulabilir.

Tamamen eve kapanmak, riski en aza mı indiriyor? Bizim gibi çalışanların risk durumu nedir? Çalışanlar ne yapsın?

Sokağa çıkmamanın faydasını Çin’de gördük. Doğru bir önlem. Kronik hastalık taşıyan emeklilerin de evden çıkmamalarında fayda var. Kamu sektörü kronik hastalığı olanlara izin verdi, özel işletmeler de bunu yapabilir.  Çalışanlar ise 1 metre mesafeyi korusunlar. Çalışma saatleri düşürülebilir. Sağlıklı insanın maske kullanmasına gerek yok. Kronik hastalığı olanlar cerrahi maske kullanabilirler. Ancak 4 saatte bir değiştirsinler. En önemli tedbir de ellerin yıkanması. Bu virüs, yağdan bir zarfa sahip. Sabun yağ tabakasını erittiği için virüsü öldürüyor. El dezanfektenlerine boğulmadan su ve sabun en büyük tedbir.

Bu da sosyal medya virüsü!

Sosyal medyada yayılan ‘Hürriyet’ logolu haberde Cumhurbaşkanı Erdoğan’ın ağzından şunlar yazıyor:

“Koronavirüsü konusunda açıklama yapan Cumhurbaşkanı Erdoğan, ‘biri Kayseri biri Bursa olmak üzere vatandaşlarımızda virüs tespit edilmiştir. Pazar gecesi itibariyle yarı zamanlı sokağa çıkma yasağı uygulayacağız’ dedi.”

Oysa haber asparagas.

Doğru haber şuydu:

“Koronavirüsü konusunda açıklama yapan Erdoğan, ‘Avrupa’dan gelen bir vatandaşımızda tetkikler sonucunda koronavirüsü tespit edildi. Genel sağlık durumu iyi olan bu vatandaşımızın tedavisi sürüyor. Ailesi ve yakın çevresi de şu anda izlemeye alınmış durumda’ dedi”

***

Şimdi yine Bursa’yı ilgilendiren ve sosyal medyada dalga dalga yayılan, NTV logolu başka bir asparagas habere bakalım:

Bursa Suryapı Starbucks’ta Corona Şoku:

“Bursa Nilüfer ilçesinde bulunan Suryapı AVM’deki Starbucks’ın çalışanlarında Covid-19 virüsüne rastlanıldı. Suryapı’nın müşteri potansiyelinin çoğunluğunu Arap müşteri olduğundan virüsün onlardan çalışanlara bulaşıldığı, oradanda yüzlerce kişiye bulaşabileceği öne sürüldü. Çalışanların tümü Bursa Şehir Hastanesi’nde karantinaya alınırken Starbucks Bursa Bölge Sorumlusu Eray Solmaz, ‘Önlemlerimizi almamıza rağmen çalışanlarımıza bulaşmasını önleyemedik’ açıklamasında bulundu. Kahve zinciri Türkiye’deki şubelerini kapattığını açıkladı.”

Bu asparagas haberin neresinden tutsanız elinizde kalır.

Yalan haberdeki imla hatalarını bilerek düzeltmedim, gazetedeki tashihçi arkadaşlar Merve ve Büşra da düzeltmesin lütfen.

Sadece vahim imla hataları bile haberin gerçek olmadığını ortaya koyuyor ama başka saçmalıklar da var.

Bir kere NTV, yayın politikası gereği, bir markanın değerini düşürecek böyle bir haber yapmaz.

Ayrıca  bir şirket yetkilisi de, “Benim çalışanımda virüs çıktı” demeyecek kadar akıllıdır.

Haberdeki tek doğru olan Starbucks’ın kapandığı bilgisi.

Ancak o bilgiyi de çarpıtmışlar.

Evet Starbucks kapandı ama İçişleri Bakanlığı genelgesiyle Türkiye’deki tüm kafeler geçici olarak kapatıldığı için.

Amacım ABD menşeli bir şirketi korumak değil.

Aksine Starbucks’dan hiç hazzetmem.

Ancak bu haberin, Starubucks’a ve Suryapı’ya uğramış binlerce Bursalının üzerinde  nasıl infial yaratacağını düşünebiliyor musunuz?

***

Sosyal medya virüsleri bu iki yalan haberde NTV ve Hürriyet logolarını kullanarak inandırıcılık hissi vermeye çalışmışlar.

***

Bu haberlerin üzerine Kestel kaynaklı başka bir sosyal medya palavrası tüy dikti.

Kestel Belediye Başkanı Önder Tanır, önceki gün SMS ile vatandaşları uyardı:

“Kıymetli hemşehrilerim. Covid-19 virüsü nedeniyle alınan önlemler çerçevesinde zorunlu olmadıkça belediyemize gelmeden iş ve işlemlerinizi belediyemiz web sitesi üzerinden gerçekleştirebileceğinizi hatırlatır, sağlıklı günler dileriz.”

Tanır’ın uyarısı  sosyal medyada nasıl yorumlandı biliyor musunuz?

Kestel’de koronavirüs salgını var, sokağa çıkma yasağı ilan edildi!

Bu  yalan bilgi o kadar hızlı yayıldı ki Vali Yakup Canbolat, sokağa çıkma yasağı haberleri yalanlamak zorunda kaldı.

***

Tek bir vatandaş virüse yakalanmasın ve can kaybı olmasın diye olağanüstü tedbirler alınmışken, sosyal medyadaki sorumsuzlar yaydıkları yalanlarla  süreci içinden çıkılmaz  hale dönüştürüyor.

Olacak iş mi?