Bir grup meslektaşımla birlikte salı günü Oyak Renault Fabrikası’nı gezdik.

Benim en çok dikkatimi çeken, geçmişte insanların yaptığı birçok işin artık robotlara emanet edilmesi oldu.

Özellikle dev tesislerin kaporta bölümünde neredeyse insan yoktu.

Kendilerine ayrılan yolda hareket eden insansız yük taşıma araçları, demir parmaklıklar ardında çalışan 800 robot, insana ihtiyaç duymadan her gün milyonlarca verinin girişi ile çalışan takip sistemleri, yapay zekâ ve endüstriyel metaverse…

Otomotiv endüstrisinde baş döndüren bir dijital devrim söz konusu…

Bütün bunları haberlerimizde aktardık…

***

Ben konuya farklı bir açıdan yaklaşmak istiyorum.

Acaba söz konusu teknolojik gelişimin istihdama etkisi ne kadar?

Fabrika turu sırasında Oyak Renault yöneticisine, 800 robotun kaç insanın işini yaptığını sordum.

Bunu bilemediğini ancak robotların üretim hızına katkısından söz etti…

Beklediğim cevabı alamayınca şirketin yıllık verilerini araştırmak geldi aklıma…

BTSO’nun her yıl hazırladığı “Bursa’nın 250 Büyük Firması Araştırması” bu anlamda çok önemli bir arşiv niteliğinde…

Hemen BTSO’nun internet sitesine girip geçmişe doğru bir yolculuk yaptım.

Çok geriye gitmenin kafa karıştıracağını düşünerek, 2019 yılından başladım.

‘250 Büyük Firma’ sıralamasının zirvesinde 24,6 milyar liralık net satışla Oyak Renault var.

Çalışan sayısı 7 bin 527.

2020 yılına gelindiğinde şampiyon değişmiyor.

Net satış 31,2 milyar liraya çıkıyor ama istihdam 7 bin 189’a düşüyor.

2021’de şirket birincilik koltuğunu yine kimseye kaptırmıyor.

Net satış 34,4 milyar liraya ulaşıyor.

Buna karşın…

İstihdam 6 bin 733’e geriliyor.

2022’de 62,6 milyar liralık net satışla 2’nci sırada kendine yer bulan Oyak Renault’da istihdam 6 bin 413’e iniyor.

Ve 2023…

250 Büyük sıralamasında Oyak Renault bir yıllık aranın ardından yine lider…

Net satışı 119,3 milyar lira.

Peki istihdam?

5 bin 942.

2024 yılı net rakamı için aralık ayı sonunu beklememiz gerekse de, fabrika gezimizde mevcut çalışan sayısı açıklandı…

5 bin 600.

Yine bir gerileme söz konusu…

Buna karşın robot sayısı 800’e ulaşmış durumda…

Kısacası…

Robotların sayısı ve tüm alanlarda dijitalleşme hızla artarken, çalışan sayısı azalıyor.

2019 yılında 7 bin 527 olan istihdam, bugün 5 bin 600.

6 yıllık kayıp yaklaşık 2 bin kişi…

***

Özetle…

Fabrikanın net satışları söz konusu süreçte 5’e, 6’ya katlanırken, istihdamda yüzde 25’i üzerinde bir kayıp dikkat çekiyor.

Bunda, Megane modelinin Karsan’a kaydırılmasının küçük olsa etkisi olabilir…

Ama…

Otomotiv ana sanayindeki teknolojik gelişim kaynaklı büyük istihdam kaybı net bir şekilde ortada…

Çünkü…

Bir başka Bursalı otomotiv devi Tofaş’ta da benzer bir tablo göze çarpıyor.

2019 yılında 7 bin 256 kişinin çalıştığı Tofaş’ta istihdam geçen yılın sonunda 5 bin 653’e geriledi.

2024 yılı ile ilgili rakam henüz açıklanmadı.

Fabrikada, 5 yıl öncesine göre çalışan sayısı bin 603 kişi azalmış.

Oransal olarak yüzde 28 düşüş var.

Bursalı iki otomotiv devinde istihdam kaybı 3 bin 600 civarında…

Sadece robotların çalıştığı otomobil fabrikalarının haberlerini yapmamız yakın galiba…