`Borç yiğidin kamçısıdır` dendi yıllar yılı.
Ve vatandaş borca yavaş yavaş alıştırıldı bankalarca!
Borçlanma biçimleri bankalar palazlandıça çeşitlendi. Ve çeşitlendikçe de kredi kullanmayanımız neredeyse kalmadı.
En basitinden hazırda parası olan bile kredi kartının ödeme kolaylığına kapılıp da borçlanmaktan kendini uzak tutamadı!
Elbette sadece vatandaş değildi kamçıya sarılan… Özel sektör ve devlet de borçlanma cazibesiyle memleketin dış borcunun neredeyse yarım trilyon dolara yaklaşmasınaneden oldu.
Ancak, dış borç; kurlar zıpladıkça cazibesini yitirirken, içte vatandaşın borç alışkanlıklarını kırmak mevcut yapı yüzünden pek kolay olmamakta!
Mesela…
Alınan birçok tedbire ve ekonomik faaliyetlerdeki yavaşlamaya karşın kredi artış hızında dikkat çekici bir düşüş gerçekleşmedi.
Sadece kredi kartlı borçlanma miktarında düşüş yaşandı.
Neticede toplamda kredi kartlarıyla yapılan borçlanma düzeyi yüzde 10 geriledi.
Ancak vatandaşın bireysel kredi kullanımı azalacağı yerde arttı!
Çünkü borçlanma tüketici kredileri başta olmak üzere diğer bireysel borçlanma türlerine kaymış durumda.
Eylül itibarıyla 2013-2014 karşılaştırmasını yapan BDDK verilerinin oluşturduğu bireysel kredi kullanım tablosu…
Borç türleri arasındaki geçişkenliği net biçimde gözler önüne seriyor!
Bir yıl önce kredi kartı toplam borcu 83,2 milyar TL iken, 2014 Eylül sonunda 75,2 milyar TL`ye gerilemiş.
Buna karşın aynı dönemde diğer biryesel kredi türleriyle yapılan borçlanma 236,8 milyar liradan 271,6 milyar lirayaçıkmış.
Yani kredi kartında 8 milyar TL azalma görülürken, bireysel kredilerdeki artış miktarı 34,8 milyar TL`ye ulaşmış.
Ve neticede vatandaşın kullandığı toplam kredi miktarı bir yılda 26,8 milyar lira artmış demektir!
Yüzde olarak da 8,3 oranında yıllık artış söz konusu.
Sözün özü borçla yaşama alışkanlığını kıracak yapısal bir dönüşüm sağlanamayınca…
Kredi kullanımının sadece faizi daha yüksek olan kartlı bölümünün yükünü tüketici kredilerine kısmen transfer etmeyi başarmışız!
Bursa tüketici kredisine yöneldi
Vatandaşın kredi karnesine iller bazında baktığımızda…
Bursa`nın da karttan uzaklaşıp tüketici kredilerine ağırlık verdiğini görüyoruz.
Kredi kartı borç miktarımız 2,57 milyar liradan bir yılda 2,05 milyar liraya inerken…
Aynı dönemde vatandaşın kullandığı diğer bireysel krediler 8,7 milyar TL`den 10,05 milyar TL`ye çıkmış!
Borçlanmada kartın daha az tercih edildiğini de söylüyor BDDK`nın son rakamları.
Taşıt ve konuta dönük uzun vadeli bireysel kredileri bir kenara bırakırsak…
İhtiyaç, tatil, eğitim gibi diğer tüketici kredilerinin toplamı olan 5,4 milyar TL`lik rakam, kredi kartı borcunun neredeyse 2,5 katı seviyesinde.
Bu nedenle kart kullanım miktarında 6. sırada olan kentimiz, diğer bireysel kredilerde 4. sırada!
Tüketim kredileri dışında Bursalıların en çok borçlandıkları alansa 4,1 milyar liralık banka kaynaklı konut kredisi oldu.
Bursa`da taşıt için alınan borcun miktarı 262,5 milyon lira seviyesinde bulunuyor.
Ödeme konusunda yaşanan sıkıntının miktarsal karşılığı; yani takipteki kredi miktarlarıysa… Konutta 18,4 milyon lira, taşıtta 7,7 milyon lira, tüketici kredilerinde ise 221,9 milyon lira seviyesinde.
Yani zamanında ödenmeyen krediler konut ve taşıtta makul düzeyde. Tüketici kredilerinde ise durum biraz daha sıkıntılı!
Bu arada firmalara ait kredileri de dikkate aldığımızda…
Bursa`da kişibaşına düşen nakdi kredi miktarının bir yılda 2 bin 20 lira artışla 13 bin 725 TL`ye… Kişi başına takipteki borç miktarının ise 43 lira artışla 333 TL`ye çıktığını görüyoruz.