TBMM’de kabul edilen 7394 Sayılı Kanun’la  Vergi Usul Kanunu’nun “Vergi Kaçakçılığı Suçları ve Cezaları”na ilişkin 359. maddesinde çok önemli değişiklikler yapıldı.Bu değişiklikler; ceza davaları devam eden hatta hapis cezası almış binlerce kişiyi ilgilendiriyor. Bu düzenleme ile inceleme ve soruşturmaları halen devam eden hapis cezası almış binlerce kişi hapse girmekten kurtulabilir ya da cezaevinden çıkabilir.

Vergi kaçakçılığı suç ve cezaları bakımından çok önemli değişiklikler getiren kanunla 3 önemli değişiklik yapıldığını söyleyebiliriz. Bu değişiklikler aşağıda açıklanmıştır.

 1-  VUK 359.maddede yer alan suçlar bakımından soruşturma ve kovuşturma aşamasında etkin pişmanlık hükümlerinin uygulanabilmesine olanak sağlanmıştır.

5271 sayılı Ceza Muhakemesi Kanunu (CMK) bakımından ceza muhakemesi iki evreye ayrılmıştır. Kanuna göre yetkili mercilerin suç şüphesinden haberdar olmasından iddianamenin kabulüne kadar geçen evreye “soruşturma“, iddianamenin kabulünden hükmün kesinleşmesine kadar geçen evreye “kovuşturma” denilmektedir.

VUK 359.maddesinde  yazılı fiillerle verginin ziyaa uğratıldığının tespit edilmesine bağlı olarak tarh edilen verginin, hesaplanan gecikme faizi ve gecikme zammının tamamı ile kesilen cezaların yarısı ve buna isabet eden gecikme zammının;

– Soruşturma evresinde ödenmesi halinde fail hakkında verilecek cezada yarı oranında,

-Kovuşturma evresinde hüküm verilinceye kadar ödenmesi halinde ise üçte bir oranında

-Tarh edilen vergi ve vergi aslına bağlı olarak kesilen cezanın bulunmadığı durumlarda cezadan yarı oranında indirim yapılması öngörülmektedir.

Ceza indiriminden faydalanabilmek için vergi mahkemesinde dava açılmaması, açılmışsa feragat edilmesi, kanun yollarına başvurulmaması veya başvurulmuşsa vazgeçilmesi gerekmektedir.

 2-  Kanunun Yayımı Tarihinden sonra VUK 359.Maddede Düzenlenen Vergi Kaçakçılığı Suçlarında Hapis Cezasının Üst Sınırları Artırılmıştır.

Kanunla Vergi Usul Kanunu’nun 359.maddesinde yer alan hapis cezalarının üst sınırı artırılmakta, üç yıla kadar olan cezalar 5 yıla, beş yıla kadar olan cezalar 8 yıla kadar çıkarılmaktadır. Bu düzenleme ile; VUK’359. maddede düzenlenen defter ve kayıtlarda hesap ve muhasebe hileleri yapanlar, gerçek olmayan veya kayda konu işlemlerle ilgisi bulunmayan kişiler adına hesap açanlar, defter, kayıt ve belgeleri tahrif edenler veya gizleyenler veya muhteviyatı itibarıyla yanıltıcı belge düzenleyenler veya bu belgeleri kullananlar, Vergi kanunları uyarınca tutulan veya düzenlenen ve saklama ve ibraz mecburiyeti bulunan defter, kayıt ve belgeleri yok edenler veya defter sahifelerini yok ederek yerine başka yapraklar koyanlar veya hiç yaprak koymayanlar veya belgelerin asıl veya suretlerini tamamen veya kısmen sahte olarak düzenleyenler veya bu belgeleri kullananlarla ilgili kanunda  ağır müeyyideler getirilmesine rağmen çok sayıda kişi tarafından  bu kapsamda suçun işlemeye devam edilmesi hususu da dikkate alınarak cezalarda önemli bir artış sağlanarak caydırıcılık amaçlanmıştır. Yapılan bu düzenleme ile dava zamanaşımı süreleri de önemli ölçüde uzatılmış oldu.

 3-  Farklı takvim yıllarındaki kaçakçılık fiillerine zincirleme suç hükümlerinin uygulanabilmesi ve  tek ceza verilebileceği hükmü getirilmiştir,

Farklı takvim yıllarındaki vergi kaçakçılığı fiilleri bakımından zincirleme suç hükümlerinin uygulanabilmesine ilişkin değişikliğin önemini anlatabilmek için öncelikle mevcuttaki yargı uygulamasına değinmek gerekir.

Yargıtay Ceza Genel Kurulu  2002 yılında konuyla ilgili bir karar vermiş verilen bu kararla başlayan ve daha sonra alt derece mahkemelerince de benimsenen  kararlarla  VUK’un 359. maddesi bakımından teselsül yani zincirleme suç hükümleri, yalnızca aynı yıl için uygulanabiliyor ve başka bir takvim yılındaki fiil için ayrı bir ceza veriliyordu. Yargıtay’ın bu yaklaşımı sonucunda; aynı yıl (örneğin 2017 yılı) içinde yüzlerce sahte belge düzenleyen/kullanan mükellef tek ceza alırken, yalnızca iki fatura düzenleyen ancak bu faturaları birkaç gün arayla da olsa farklı yıllardaki tarihlerde düzenleyen (örneğin 30.12.2017 ve 01.03.2018 tarihlerinde) iki ayrı ceza almaktaydı.Ceza hukukunun temel prensipleri gereği bu uygulamanın Avrupa İnsan Hakları Sözleşmesi’ne, Anayasa’ya ve TCK’ya uygun olmadığı konuyla ilgili bazı uygulamacı ve akademisyenler tarafından çok kez ifade edilmiş olması hususu da dikkate alınarak oluşan adaletsiz durum ve bazı mağduriyetler neticesinde kanunda yeni bir düzenleme yapılmasına ihtiyaç duyuldu.

Getirilen yeni hükümle; VUK’un 359. maddesinde düzenlenen suçların birden fazla takvim yıl/ veya vergilendirme dönemi içinde aynı suç isleme kararının icrası kapsamında işlenmesi halinde, Türk Ceza Kanunu’nun 43.maddesi (zincirleme suç) hükümleri uygulanacak.

Bu durumda birden fazla yıldaki (örneğin 2017, 2018, 2019, 2020, ) vergi kaçakçılığı suçu fiilinden yargılanan bir kişiye yalnızca tek ceza verilecek ancak bu ceza zincirleme suç uygulanarak %1/4 ile %3/4 oranında artırılacak. Bu durumda, sahte belge (naylon fatura) kullanma fiili nedeniyle mevcuttaki yerleşmiş yargı kararlarına göre 15 yıldan fazla ceza alma ihtimali olan bir kişi hakkında yalnızca 3 yıl ve 1,5 ay cezaya hükmedilebilecek. Ceza hukuknda yer alan İnfaz hükümleri de dikkate alındığında bu kişi fiilen hiç hapse girmeyebilecek veya cezaevindeyse tahliye olabilecek.

ÖZET

1.Soruşturma Aşamasında

–  Tarh Edilen Verginin gecikme zammı ve gecikme faizinin tamamı ile kesilen cezaların yarısı ve buna isabet eden gecikme zammının ödenmesi

–  Vergi mahkemesinde dava açılmaması, açılmışsa feragat edilmesi, kanun yollarına başvurulmaması veya başvurulmuşsa vazgeçilmesi

Şartlarıyla;

–  Verilecek hapis cezası  1/2 oranında indirilir.

2.Kovuşturma Aşamasında

–  Tarh Edilen Verginin gecikme zammı ve gecikme faizinin tamamı ile kesilen cezaların yarısı ve buna isabet eden gecikme zammının ödenmesi

–  Vergi mahkemesinde dava açılmaması, açılmışsa feragat edilmesi, kanun yollarına başvurulmaması veya başvurulmuşsa vazgeçilmesi

Şartlarıyla;

–  Verilecek hapis cezası 1/3 oranında indirilir.

3.İnfaz Aşmasında

–  Tarh Edilen Verginin gecikme zammı ve gecikme faizinin tamamı ile kesilen cezaların yarısı ve buna isabet eden gecikme zammının  7394  Sayılı Kanunun yürürlüğe girdiği tarihten itibaren 1 yıl içinde hazineye ödenmesi

–  Vergi mahkemesinde dava açılmaması, açılmışsa feragat edilmesi, kanun yollarına başvurulmaması veya başvurulmuşsa vazgeçilmesi

Şartlarıyla;

–  Verilecek hapis cezası ½ oranında indirilir.