Ülkemiz sosyal güvenlik sisteminde 01.10.2008 tarihinde kapsamlı bir reform gerçekleştirildi ve üç kurum (SSK, Bağ-Kur ve Emekli Sandığı) birleştirildi. Yeni sistemde ise sigortalılar genel olarak üçe ayrıldı: 4/a kapsamında sigortalı olanlar (Eski SSK’lılar), 4/b kapsamında sigortalı olanlar (Eski Bağ-Kur’lular) ve 4/c kapsamında sigortalı olanlar (Eski Emekli Sandığı mensupları). Hal böyle olmakla birlikte bazen bir kişide birden fazla sigortalılık hali birleşebilmekte ve bu durumda da kafa karışıklıkları ortaya çıkmakta. Bu durumun bir örneği ise şirket ortakları ile ilgili. Şirket ortaklarının sigortalılığı konusunda halen tereddütler devam etmekte ve birçok soru gelmekte. Bu nedenle bugünkü yazımızda şirket ortaklarının sigortalılığı ile ilgili ince noktalardan bahsedeceğiz.

Şirket Ortakları 4/b Kapsamındadır

Öncelikle bilinmesi gereken husus şirket ortaklarının 4/b kapsamında sigortalı olduğudur. Nitekim ülkemizde sosyal güvenliğin ana kaynağı olan 5510 sayılı Kanun’a göre; anonim şirketlerin yönetim kurulu üyesi olan ortakları, sermayesi paylara bölünmüş komandit şirketlerin komandite ortakları, diğer şirket (kollektif şirket, adi komandit şirket, limited şirket) ve donatma iştiraklerinin ise tüm ortakları 4/b kapsamında sigortalı sayılmıştır.

Burada dikkat edilirse şirket ortakları 4/b kapsamında sigortalı sayılmış ancak bazı şirket ortakları zikredilmemiştir. Bunlar; sermayesi paylara bölünmüş komandit şirketlerin komanditer ortakları ve anonim şirketlerin yönetim kurulu üyesi olmayan ortaklarıdır. Dolayısıyla bu kişiler sosyal güvenlik sistemimizde şirket ortaklığı nedeniyle sigortalı sayılmamaktadır.

Anonim Şirket Kurucu Ortaklarında Tarih Önemli

Sosyal güvenlik reformu ile 1/10/2008 tarihinden itibaren anonim şirketlerin yönetim kurulu üyesi olan ortakları yönetim kuruluna seçildikleri tarih itibariyle 4/b kapsamında sigortalı sayılmış, yönetim kurulu üyesi olmayan kurucu ortaklar ise 1/10/2008 tarihinden itibaren sigortalı sayılmamıştır. Ancak bu tarihten önce anonim şirketlerin kurucu ortakları da Bağ-Kur kapsamında sigortalı sayılmaktaydı. Dolayısıyla 1/10/2008 tarihinden önce anonim şirket kurucu ortağı olması nedeniyle sigortalı sayılanlardan sigortalılıklarını devam ettirmek isteyenlere bir süre verilmişti. Buna göre, bu kişiler 1/10/2008 tarihinden 1/4/2009 tarihine kadar yazılı talepte bulunmaları veya en az bir cari ay prim ödemesi yapmaları halinde 4/b sigortalılıkları devam etmiş, talepte bulunmayanların ise 1/10/2008 tarihi itibarıyla sigortalılıkları sona ermiştir.

Ayrıca, sigortalılıkları devam ettirilen anonim şirketlerin kurucu ortaklarının 4/a kapsamında çalışmaya başlamaları halinde 4/a kapsamında sigortalılığın başladığı tarihten bir gün önce 4/b kapsamındaki sigortalılık sona erdirilmektedir. 4/a kapsamındaki sigortalılığının sona ermesi halinde ise 4/b kapsamındaki sigortalılığın yeniden başlatılması mümkün değildir.

Şirket Ortağı Kendi İşyerinde 4/a Kapsamında Sigortalı Olabilir mi?

Şirket ortakları açısından en fazla kafa karışıklığı yaşanan husus kendi şirketlerinden sigortalı olup olamayacakları ile ilgili. Bu konuyu madde madde aşağıdaki şekilde özetleyebiliriz:

– 1/10/2008’den önce şirket ortağı olması nedeniyle (4/b) kapsamında sigortalı olan şirket ortağının, daha sonraki bir tarihte ortağı olduğu şirketten (4/a) kapsamında sigortalı bildirilmesi halinde, önce başlayan sigortalılık sona ermediği sürece diğer sigortalılık devreye girmeyeceğinden, (4/a) kapsamındaki sigortalılık iptal edilecek (4/b) kapsamındaki sigortalılığı geçerli sayılacaktır.

– 1/10/2008 öncesinde (4/a) kapsamında çalışırken, çalıştıkları işyerine veya başka bir şirkete ortak, anonim şirkette ise kurucu ortak veya yönetim kurulu üyesi olanlar, (4/a) kapsamındaki sigortalılıkları kesintiye uğrayıncaya kadar (4/b) kapsamına alınmayacaktır.

– 1/10/2008 sonrası şirket ortaklığı nedeniyle (4/b) kapsamında sigortalı olanlar kendilerine ait veya ortak oldukları işyerlerinden (4/a) bendi kapsamında sigortalı olamayacakları gibi, (4/a) kapsamında çalışırken çalıştığı işyerine ortak olanlar (4/b) kapsamına alınacak ve (4/a) kapsamındaki sigortalılıkları sonlandırılacaktır.

– Kişinin çalıştığı işyeri dışında bir şirkete ortak olması halinde, (4/a) kapsamında sigortalılığı devam ettirilecek ve (4/b) kapsamına alınmayacaktır.

– 1/10/2008 sonrası (4/a) kapsamında çalıştığı anonim şirkette, ortak olmayan yönetim kurulu üyesi olanların (4/a) kapsamındaki sigortalılıkları devam ettirilecek, ancak sigortalının yönetim kurulu üyeliği yanında anonim şirkete ortak olması halinde (4/a) kapsamındaki sigortalılığı sonlandırılarak (4/b) kapsamında sigortalı sayılacaktır.

1/10/2008 Öncesi Mağduriyet Var

5510 sayılı Kanun’da yer alan “işverenin kendi işyerinde sigortalı olamayacağı” hükmü sonrasında 1/10/2008 öncesi sigortalıların mağduriyetini ortadan kaldırmak için SGK tarafından bir tebliğ düzenlemesi yapılmıştı. Bu düzenlemeye göre; 1/10/2008 tarihinden önce (4/b) kapsamında sigortalı oldukları halde, kendilerine ait veya ortak oldukları işyerlerinden (4/a) prim ödemesi olanların sigortalılıklarının kesintiye uğrayıncaya kadar devam ettirilmesi öngörülmüştü.

Ancak SGK 2019/19 sayılı Genelge ile 1/10/2008 öncesi için de kendi işyerinde (4/a) sigortalı olanların sigortalı bildirimlerinin (4/b)’ye aktarılacağı yönünde düzenleme yaptı. Bu düzenleme sonrasında emekli olma noktasında mağdur olan birçok sigortalı dava açmış durumda ve bu davaların da sigortalılar lehine sonuçlanacağı öngörülmekte. Bu sebeple mağduriyetleri ortadan kaldırmak adına SGK’nın 2019/19 sayılı Genelge öncesi uygulamaya dönüş yapmasında fayda var.