Özellikle yenidoğan çetesi sonrası özel hastaneler konusu gündemdeki yerini koruyor. Bu haftaki yazımızda bu konuyu ayrıntılı olarak değerlendireceğim.

Özel hastaneler, tabi oldukları mevzuat gereği farklı kamu kurumlarının düzenleme ve denetimlerine tabidirler. SGK ile sözleşmeli özel hastane (tıp/dal merkezi ve vakıf hastaneleri dahil) için bu hastanelerin ödemesini gerçekleştiren SGK için SGK mevzuatı ve sözleşme hükümleri kritik önemdedir. Bunlara aykırılık hali, özel hastane için hastanenin kapatılması dahil çok önemli sonuçlar doğurabilir. Konunun SGK ile sözleşme yapan yüzlerce özel hastaneyi ilgilendirmesi nedeniyle SGK tarafından kesilecek cezalar bu cezalara dava ve itiraz yolları bu yazımızın konusunu oluşturmaktadır.

► SGK tarafından özel hastanelere uygulanan yaptırımlar

SGK’nın özel hastanelere uyguladığı yaptırımlar ikiye ayrılır. Birincisi, 5510 sayılı kanunun 102. maddesi kapsamında uygulanan idari para cezalarıdır. Bu cezalar, işverenlere uygulanan cezalar olup, aynı zamanda işveren sayılan özel hastanelere de gerektiğinde uygulanmaktadır.
SGK’nın özel hastaneler için ikinci tür yaptırımı ise, özel hastane ile Kurum arasında imzalanan “Sağlık Hizmeti Satın Alım Sözleşmesi” kapsamında yer alan cezai şartlar/koşullar doğrultusunda uygulanan yaptırımlardır.

► İdari para cezalarına hangi sürede, nasıl itiraz edilir. Bu cezalarda indirim var mı?

İdari para cezaları (İPC), özel hastaneye tebliğ ile tahakkuk eder. Tebliğ tarihinden itibaren on beş gün içinde SGK’ya ya da SGK’nın ilgili hesaplarına yatırılır. Eğer bu süre içerisinde ödeme yapılmaz ise aynı 15 günlük süre içinde Kuruma itiraz edilebilir. İtiraz takibi durdurur, tahsil süreci beklemeye alınır.
SGK idari para cezalarında iki türlü indirim uygulanmaktadır. Birincisi %25’lik peşin ödeme indirimidir. Bu indirim, İPC türü ve gerekçesi ne olursa olsun, tebliğ tarihinden itibaren 15 gün içerisinde ödenen bütün cezalara uygulanır.

► İtiraz reddedilirse hangi mahkemeye ne kadar sürede başvurulur?

SGK müdürlüğünde bulunan “İdari Para Cezası İtiraz Komisyonu” yapılan itirazı değerlendirecek, kabul veya reddedecektir. İtirazlar, itiraz komisyonunda incelenerek en geç otuz gün içinde karara bağlanır. Bu süre içerisinde itiraz sahibi isterse itirazından vazgeçebilir. Vazgeçilmesi halinde aynı İPC için tekrar itirazda bulunulamaz. İtirazın kabul edilmesi halinde idari para cezasında gerekli düzeltme, iptal veya indirim yapılacaktır. İtirazın reddedilmesi halinde, itirazı reddedilenler, kararın kendilerine tebliğ tarihinden itibaren otuz gün içinde yetkili idare mahkemesine başvurabilirler. Bu süre içinde ilgili mahkemeye başvurunun yapılmamış olması halinde, idari para cezası kesinleşir.
Öte yandan idari para cezasının peşin olarak ödenmesi, yargı yoluna başvurma hakkını etkilemez. İPC’nin tamamı peşin olarak ödendikten sonra da yargı yoluna başvurulabilir. Fakat mahkemeye başvurulması idari para cezasının takip ve tahsilini durdurmaz.

► İdari para cezası, SGK teşviklerini etkiler mi?

Evet, doğrudan etkiler. Türkiye’de uygulanan istihdam teşviklerinin pek çoğunda, SGK’ya borcun bulunmaması şartı aranmaktadır. Engelli teşviki, AR-GE teşviki ve İŞKUR işbaşı eğitim programları bu kuralın dışındadır. Bunların haricindeki prim indirimlerinden yararlanabilmek için işyerinin İPC ve prim borcu bulunmaması gerekmektedir.

► Özel hastaneye uygulanan sözleşme kaynaklı cezai şartların türleri nelerdir?

SGK ile özel hastaneler arasında imzalanan sözleşmede üç tür ceza koşulu belirlenmiştir.
• Para cezası: Sözleşmede belirtilen fiiller için uygulanan parasal cezalardır.
• MEDULA sisteminin pasif hale getirilmesi: Sözleşmede belirtilen fiiller sebebiyle, hastanenin SGK’ya fatura düzenlemesini önleyen geçici bir yaptırımdır.
• Fesih ve 3 yıl süreyle tekrar sözleşme yapmama: Sözleşmedeki en ağır yaptırım olup, 3 yıl süreyle hastane, SGK ile sözleşme yapamayacaktır.

► Sözleşme kaynaklı cezalara itiraz edilebilir mi?

SGK, sözleşme kapsamında cezai şart (ceza koşulu) gerektiren fiilleri tespit ettikten sonra 20 gün içerisinde özel hastaneden savunma talep eder. Hastane 10 gün içerisinde savunmasını verir. Eğer SGK müfettişi incelemesi varsa, savunma müfettiş tarafından alınır. Savunma verilmemesi veya verilen savunmaya rağmen cezai şart uygulanması halinde, cezanın hastaneye tebliğ tarihini takip eden 10 işgünü içerisinde Kuruma itiraz edilir. İtiraz cezai şartın uygulamasını durdurur. İtiraz en geç 40 gün içerisinde SGK tarafından karara bağlanır. İtirazın reddedilmesi halinde, tekrar itiraz edilemez. Yargı yoluna gidilebilir. Fesih cezasında itirazlar en geç 20 gün içerisinde Genel Müdürlük tarafından değerlendirilir.

► Sözleşme kaynaklı cezalar için hangi mahkemede dava açılabilir?

Özel hastane tarafından yapılan itirazın reddi halinde, cezai şart uygulamasına karşı asliye hukuk mahkemesinde iptal davası açılabilir. Ayrıca cezai şartın uygulanması, özel hastane için telafisi güç sonuçlar doğuracaksa, ihtiyati tedbir de talep edilebilir. İhtiyati tedbir yönünde karar verilmesi, cezanın uygulamasını mahkeme kararına kadar durduracaktır.

► İdari para cezaları ve sözleşme kaynaklı cezalar da hastane yöneticisi ve ortakların sorumluluğu var mı ?

SGK tarafından düzenlenen gerek idari para cezaları gerekse sözleşme kaynaklı cezai şartlara karşı hastane tüzel kişiliği (şirket) ortakları ve üst düzey yöneticileri şahsi mal varlıkları ile sorumludur. Fakat bu sorumluluğun başlayabilmesi için özel hastane tarafından borcun ödenmemiş olması gerekir. Buna göre;
• Anonim şirket yönetim kurulu üyeleri ve üst düzey yöneticileri görevde bulundukları sürede tahakkuk eden cezalardan dolayı sorumludurlar. Görevleri sona erse bile kendi görev süreleri içerisinde tahakkuk eden cezalara dair sorumlulukları devam edecektir.
• Limited şirket ortakları, cezalardan hisseleri oranında sorumludurlar. Hisse devri durumunda devreden ve devralan ortak, devir öncesi tahakkuk eden ceza borcundan müteselsilen sorumludur.