Hem işverenler hem de çalışanlar açısından eğitimler aracılığıyla iş güvenliği bilincinin artırılması oldukça önemli. Çünkü iş sağlığı ve güvenliğinde eğitim aynı zamanda çalışanın risklere karşı kendisini daha iyi koruması ve haklarını daha iyi öğrenmesini sağlıyor. Bu da hiç kuşkusuz iş kazalarının ve meslek hastalıklarının azalmasında önemli rol oynuyor. Ancak eğitim karnesi pek iç açıcı olmayan ülkemizde iş güvenliği eğitimleri de çoğu zaman kâğıt üstünde kalıyor ve ne yazık ki sadece ceza yememek için yapılıyor.
İSG eğitimi zorunlu
İş Sağlığı ve Güvenliği Kanunu’nda işverene çalışanlarına eğitim verme zorunluluğu getirilmiş. Bu eğitim özellikle;
♦ İşe başlamadan önce,
♦ Çalışma yeri değişikliğinde,
♦ İş değişikliğinde,
♦ İş ekipmanının değişmesi halinde,
♦ Yeni teknoloji uygulanması halinde veriliyor.
İş sağlığı ve güvenliği eğitimlerinin değişen ve ortaya çıkan yeni risklere uygun olarak yenilenmesi gerekiyor ve düzenli aralıklarla da tekrarlanıyor.
Söz konusu eğitimler işyerindeki iş güvenliği uzmanları ve işyeri hekimleri tarafından veriliyor. Bunların dışında ortak sağlık ve güvenlik birimlerinden veya Bakanlığın yetkilendirdiği yerlerden de eğitim hizmeti almak mümkün.
Eğitimler tekrarlanmalı
İşyerinde çalışanlara verilecek eğitimin süresi işyerinin tehlike sınıfına göre değişiyor. İşyerinde verilen eğitimler, değişen ve ortaya çıkan yeni riskler de dikkate alınarak düzenli aralıklarla tekrarlanması gerekiyor. Buna göre eğitimlerin periyodu şöyle olmalı:
♦ Çok tehlikeli sınıfta yer alan işyerlerinde yılda en az bir defa.
♦ Tehlikeli sınıfta yer alan işyerlerinde iki yılda en az bir defa.
♦ Az tehlikeli sınıfta yer alan işyerlerinde üç yılda en az bir defa.
Eğitim Almadan Çalışmak Yasak
İş sağlığı ve güvenliği ile ilgili işyerinde verilecek eğitimler noktasında tehlike sınıflarına göre farklı düzenlemeler var. Özellikle tehlikeli ve çok tehlikeli işyerlerinde eğitim ile ilgili önemli zorunluluklar getirilmiş.
İş Sağlığı ve Güvenliği Kanunu’na göre, mesleki eğitim alma zorunluluğu bulunan tehlikeli ve çok tehlikeli sınıfta yer alan işlerde, yapacağı işle ilgili mesleki eğitim aldığını belgeleyemeyenler çalıştırılamıyor.
Ayrıca tehlikeli ve çok tehlikeli sınıfta yer alan işyerlerinde, yapılacak işlerde karşılaşılacak sağlık ve güvenlik riskleri ile ilgili yeterli bilgi ve talimatları içeren eğitimin alındığına dair belge olmaksızın, başka işyerlerinden çalışmak üzere gelen çalışanlar da işe başlatılamıyor.
Eğitimde İnce Noktalar Var
İş sağlığı ve güvenliği eğitiminde işverenlerin dikkat etmesi gereken bazı ince noktalar var. Şöyle ki;
♦ İş kazası geçiren veya meslek hastalığına yakalanan çalışana işe dönüşünde çalışmaya başlamadan önce, kazanın veya meslek hastalığının sebepleri, korunma yolları ve güvenli çalışma yöntemleri ile ilgili ilave eğitim verilmeli.
♦ Herhangi bir sebeple altı aydan fazla süreyle işten uzak kalanlara, tekrar işe başlatılmadan önce bilgi yenileme eğitimi verilmeli.
♦ İşyerinde on beş yaşını bitirmiş ancak on sekiz yaşını doldurmamış genç çalışanlar, yaşlı, engelli, gebe veya emziren çalışanlar gibi özel politika gerektiren grupların özellikleri dikkate alınarak gerekli eğitimler verilmeli.
♦ Ayrıca destek elemanlarına ve çalışan temsilcilerine, görevlendirilecekleri konularla ilgili de eğitim verilmeli.
Eğitimin Süresi Ne Kadar Olmalı?
Tehlike sınıfına göre farklı periyodlarla yapılan eğitimlerin süresi de yine farklılık gösteriyor. Buna göre, çalışanlara verilecek eğitimler, çalışanların işe girişlerinde ve işin devamı süresince belirlenen periyotlar içinde;
♦ Az tehlikeli işyerleri için en az 8 saat,
♦ Tehlikeli işyerleri için en az 12 saat,
♦ Çok tehlikeli işyerleri için en az 16 saat olarak her çalışan için düzenlenmesi gerekiyor.
Eğitim Verilmeyen İşyerine Ceza Var
Eğer işveren tarafından belirttiğimiz sürelerde çalışanlarına iş güvenliği eğitimi verilmezse bunun bir yaptırımı da var. Bu durumda işveren, 2021 yılında eğitim verdirmediği her bir çalışan için ayrı ayrı 1.034 TL idari para cezası ödemek zorunda kalacak.
Söz konusu ceza tutarı işyerinde çalışan işçi sayısı veya işyerinin tehlike sınıfına göre değişkenlik göstermiyor.