Kapsam

6331 sayılı İş Sağlığı Ve Güvenliği Kanunu kapsamında çok tehlikeli sınıfta yer alıp ondan fazla çalışanı bulunan ve üç yıl süreyle ölümlü veya sürekli iş göremezlikle sonuçlanan iş kazası meydana gelmeyen işyerleri 4447 sayılı Kanun’un ek 4 üncü maddesinde yer alan işsizlik sigortası teşvikinden yararlanabilecektir. Kamu işyerlerine yönelik 4447 sayılı Kanun’un ek 4 üncü maddesinde herhangi bir kısıtlama yer almadığından, bu maddede yer alan işsizlik sigortası teşvikinden şartları sağlayan özel sektör işyerlerinin yanı sıra kamu işyerlerinin de yararlanması mümkün bulunmaktadır.

SGK Genelgesi

Konuyla ilgili Sosyal Güvenlik Kurumu tarafından geçtiğimiz Nisan ayında 2023/18 sayılı “4447 Sayılı Kanunun Ek 4 Üncü Maddesinde Yer Alan İşsizlik Sigortası Primi Teşviki” konulu Genelge yayımlanmıştır. Söz konusu Genelge ile, 3 yıl süreyle ölümlü veya sürekli iş göremezlikle sonuçlanan iş kazası meydana gelmeyen, çok tehlikeli sınıfta yer alan ve 10’dan fazla çalışanı bulunan işyerlerine sağlanacak işsizlik sigortası primi işveren payı desteğinin detayları açıklanmıştır.
6331 sayılı Kanun kapsamında çok tehlikeli sınıfta yer alıp 10’dan fazla çalışanı bulunan ve 3 yıl süreyle ölümlü veya sürekli iş göremezlikle sonuçlanan iş kazası meydana gelmeyen işyerlerinin işsizlik sigortası primi işveren payı, teşvikten yararlanmaya esas şartların sağlandığı 3 yıllık süreyi takip eden 3 yıllık sürede %1 olarak hesaplanacaktır.

Uygulama Esasları

Yukarıda yer verilen yasa düzenlemesi ve son çıkan genelge kapsamında yapılan açıklamalara  göre;

• 6331 sayılı Kanun kapsamında çok tehlikeli sınıfta yer alıp 10’dan fazla çalışanı bulunan ve 3 yıl süreyle ölümlü veya sürekli iş göremezlikle sonuçlanan iş kazası meydana gelmeyen işyerleri % 1’lik işsizlik sigortası teşvikinden yararlanabilecektir.
• Teşvik uygulamasından yararlanmak için teşvik kapsamına giren işyerinde ölümlü veya sürekli iş göremezlikle sonuçlanan iş kazasının meydana gelmemesi gerekmekte olup teşvikten yararlanılacak 3 yıllık sürede ölümlü veya sürekli iş göremezlikle sonuçlanan iş kazası meydana gelmesi ve iş kazasının yasal süresi içinde SGK’ya bildirilmesi halinde, iş kazasının yaşandığı tarihi takip eden ay/dönem başından itibaren işyerinin teşvikine son verilecektir.
• İş kazasının, yaşandığı ayı takip eden sonraki bir tarihte ölümlü veya sürekli iş göremezlikle sonuçlanan bir iş kazası olduğunun tespit edilmesi durumunda iş kazasını takip eden aydan itibaren teşvik uygulamasına son verilecektir.
• Yersiz yararlanılan tutarlar gecikme cezası ve gecikme zammı ile birlikte işverenden tahsil edilecektir. İş kazasının yaşandığı tarih ve öncesinde yararlanılan teşvikler işverenlerden geri alınmayacaktır.
• İşverenlerce birden fazla çok tehlikeli işyerleri için teşvikten yararlanılması halinde, ölümlü veya sürekli iş göremezlikle sonuçlanan ve yasal süresi içinde bildirilen iş kazası hangi işyerinde meydana geldiyse o işyerinin teşvik uygulamasına son verilecek olup, diğer işyerleri teşvikten yararlanmaya devam edebilecektir.
• İşyeri tehlike sınıfının çok tehlikeli sınıftan tehlikeli/az tehlikeli sınıfa dönüşmesi halinde tehlike sınıfı değişiklik tarihini takip eden ay/dönem başından itibaren sadece sözleşmesi bulunmayan veya tehlike sınıfı değişen işyerinin teşvik uygulamasına son verilecek olup işverenin diğer işyerlerinde şartları sağlaması kaydıyla teşvikten yararlanmaya devam edebilecektir.
• Toplam sigortalı sayısının 10 ve altına düşmesi halinde teşvikten yararlanan çok tehlikeli sınıfta yer alan tüm işyerleri için teşvik uygulamasına çalışan sayısının 10 ve altına düştüğü ay/dönem başından itibaren son verilecektir.
• Teşvikten yararlanan işverenlerin ölümlü veya sürekli iş göremezlikle sonuçlanan iş kazalarını bildirmemeleri veya geç bildirmeleri halinde işverenin tüm işyerlerinin, iş kazasının meydana geldiği tarihi takip eden aydan itibaren 5 yıl süre ile bu teşvikten faydalanmaları yasaklanacaktır.
• Haklarında yasaklama kararı verilen işyerinin, adi ortaklık, komandit veya kollektif şirketi olması halinde bu şirket ortaklarının tamamı hakkında; limited, anonim ve sermayesi paylara bölünmüş komandit şirket olması halinde ise sermayesinin yarısından fazlasına sahip olan gerçek veya tüzel kişi ortakların tamamı hakkında 5 yıl süreyle yasaklama işlemi yapılacaktır.
• Yasaklama kapsamına giren işverenin alt işveren olması halinde asıl işveren hakkında da 5 yıl süre ile yasaklama yapılacak olup varsa diğer alt işverenler hakkında yasaklama yapılmayacaktır.
• Alt işverenden dolayı yasaklanan asıl işverenin ortaklık ilişkisinin bulunduğu diğer işyerleri için herhangi bir yasaklama yapılmayacaktır. Diğer taraftan, asıl işveren hakkında verilen yasaklama kararından dolayı alt işverenler yasaklanmayacaktır.
• Asıl işveren alt işveren ilişkisi kurulan işyerlerinde, asıl ve alt işverenlerin tehlike sınıflarının farklı olması halinde, sadece çok tehlikeli sınıfta yer alan asıl veya alt işverenler bu teşvik kapsamına girecektir.
• Hakkında yasaklama kararı verilen işyerlerinde, 5 yıllık yasaklama süresi içerisinde ölümlü veya sürekli iş göremezlikle sonuçlanan iş kazası meydana gelmesi ve bu iş kazasının bildirilmemesi veya geç bildirilmesi halinde söz konusu işyerleri için bu iş kazasının meydana geldiği tarihi takip eden ay başından itibaren yeni bir 5 yıllık yasaklama yapılacaktır.