Yüz binlerce işletmeyi ilgilendiriyor

Bilindiği üzere EYT Yasası sonrası gündemde olan önemli konulardan biri de Emekli olduktan sonra yeniden aynı iş yerinde çalışmaya başlayan EYT’liler için uygulanacak 5 puanlık prim indirimi konusu idi.

Genel Esaslar

EYT yasası sonrası Sosyal Güvenlik Kurumu emekli olduktan sonra yeniden çalışmaya başlayacak EYT’lilere uygulanacak olan 5 puanlık prim desteği ile ilgili açıklamalar yapmış ve uygulama esaslarını belirlemişti.

İlgili mevzuata göre Emekli olduktan sonra 4A’lı (SSK) olarak tekrar çalışmaya başlayanlar için sosyal güvenlik destek primi (SGDP) kesiliyor. Brüt ücretin yüzde 32’si oranındaki SGDP’nin 7.5 puanı işçi payı, 24.5 puanı ise işveren payından oluşuyor.

O dönemde EYT düzenlemesi kapsamında emekli olan çalışanların işten çalışmaya devam etmek istemeleri ve işverenin yetişmiş işgücünü koruyabilmesi için SGDP işveren payında 5 puan indirim sağlanmış ve Prim indirimi uygulanabilmesi için aranan şartlar SGK tarafından yayımlanan 2023/19 sayılı Genelge ile aşağıdaki gibi belirlenmişti:

Genelge ile söz konusu indirimden yararlanabilmek için;

• 03.03.2023 tarihi ve sonrasında yaşlılık veya emekli aylığı talebi nedeniyle sigortalının işten ayrılış bildirgesinin verilmesi ve sigortalının işten ayrılış tarihini takip eden 30 gün içerisinde aynı işyerinden sosyal güvenlik destek primine tabi çalışmaya başlaması,
• Sigortalının 03.03.2023 tarihi ve sonrasında yaşlılık veya emekli aylığı talebinde bulunması ve bu talebe istinaden sigortalıya 5510 sayılı Kanun’un geçici 95 inci maddesi kapsamında ilk defa yaşlılık veya emekli aylığı bağlanması,
• İşyerinin özel sektör işverenine ait olması,
• Aylık prim ve hizmet belgesinin/muhtasar ve prim hizmet beyannamesinin yasal süresi içinde verilmesi,
• Tahakkuk eden primlerin yasal süresi içinde ödenmesi,
• İşverenin Türkiye geneli yasal ödeme süresi geçmiş sigorta primi, işsizlik sigortası primi, idari para cezası ile bunlara ilişkin gecikme cezası ve gecikme zammı borçlarının bulunmaması,
• Çalıştırdığı kişileri sigortalı olarak bildirmediği veya bildirdiği sigortalıları fiilen çalıştırmadığı yönünde herhangi bir tespitin bulunmaması,

şartlarının birlikte gerçekleşmesi gerekmektedir.

SGK tarafından konuyla ilgili yayımlanan yeni genelge

SGK, konuyla ilgili yayınlamış olduğu22.09 2023 tarihli bir Genel Yazı ile uygulamaya açıklık getirmek istemiş ve aşağıdaki açıklamaları yapmıştır.

• Emekli olan kişiler sadece prim günü ve sigortalılık süresini tamamlayıp emekli olmuşsa, 15510 sayılı teşvik kapsamında olacaktır. Eğer emekli olan kişi ayrıca yaş şartını da tamamlamışsa, 15510 sayılı teşvikten yararlanamayacaktır. Yararlananlar ise yersiz yararlanma kabul edilerek yasal faiziyle birlikte işverenden tahsil edilecektir.
• İşveren (insan kaynakları ve muhasebe yetkilileri), emekli olan her bir kişi için yaş şartını yerine getirip getirmediğine dair kontrol yapacaktır.

SGK’nın söz konusu Genel Yazısının ilgili kanun metnine (5510/Geçici 95.md.) aykırı olduğu ve işverenler açısından uygulanmasının son derece zor olduğunu belirtmek gerekiyor.

Zira;

• İşverenin, hangi çalışanın yaş şartını tamamlayıp tamamlamadığını araştırma yükümlülüğü bulunmadığı gibi, bazı durumlarda bunu sadece SGK bilebilmektedir (18 yaş altı sigorta başlangıcı veya fiili hizmet zammı gibi durumlarda). Bazen SGK memurlarının bile ihtilaf ettiği yaş hesaplama konusunu işverenin takip etmesi mümkün değildir.
• Eğer SGK görüşünde ısrarlı ise, yaş şartını araştırma yükümlülüğünü kendisi yerine getirmeli, yaş şartını da tamamlayarak emekli olan EYT’lilerin teşvik tanımlamasını sistemden engellemelidir.

İşverenlerimiz sorun yaşamamak için dikkat etmeli

Görüşümüz bu şekilde olmakla birlikte, uygulamada sorun yaşamamak için işverenlerimiz mümkün olduğu kadar EYT kapsamında emekli olan personelin, yaş şartını yerine getirip getirmediğini teyit etmelidirler. Cezalı duruma düşmemek için daha önce bu kapsamda 15510 kanun listesinde yer alan personelin bu açıdan kontrol edilmesinde büyük fayda olacaktır.