Okurlarımızdan Ahmet Bey göndermiş olduğu e-postasında şöyle diyor:

“Ben bir inşaat firmasında 5 yıldır mühendis olarak çalışıyorum. Bu süre zarfında işyerime birçok katkım oldu. Sayemde önemli projelere imza attık. Ancak bana verdikleri ücretin yetersiz olduğunu düşündüğüm için patronumdan zam istedim. Bu talebimi patronum kabul etmedi. Ben de başka firmalardan da teklif geldiği için işten ayrıldım. Kıdem tazminatımı ödemelerini istedim ama ödemediler. Ne yapmalıyım?”

Öncelikle belirtelim ki bir işçinin kıdem tazminatı alabilmesi için en az 1 yıllık çalışmasının bulunması ve kanunda belirtilen şekillerde işten çıkmış olması gerekli. Peki hangi hallerde kıdem tazminatı alınabiliyor?

•⁠  ⁠İşçinin işveren tarafından işten çıkartılması (işçinin ahlak ve iyiniyet kurallarını çiğnemesi halleri hariç)

•⁠  ⁠İşçinin sağlık nedenleri veya işverenin ahlak ve iyiniyet kurallarına aykırı hareketleri nedeniyle işten ayrılması

•⁠  ⁠İşçinin askere gitmesi

•⁠  ⁠İşçinin emekli olması

•⁠  ⁠Evlenen kadın işçinin 1 yıl içinde işten ayrılması

•⁠  ⁠İşçinin ölümü (hak sahiplerine verilir)

Dolayısıyla bu haller dışında iş sözleşmesi sona ererse kıdem tazminatına hak kazanılamaz.

Zam Verilmezse Kıdem Tazminatı İstenemez

Ahmet Bey’in e-postasında sorduğu gibi zam talebinin geri çevrilmesi halinde işten ayrılma istifa etme olarak sayılıyor. Bir işçi istifa etmesi halinde de kıdem tazminatı alması mümkün değil. Nitekim Yargıtay’ın buna ilişkin farklı tarihlerde verdiği birçok kararı mevcut. Bu sebeple işi bırakırken biraz daha düşünmekte fayda var.

Bunun yanında istifa eden işçilerin dikkat etmesi gereken bir nokta daha var. İşçi, bildirim şartına uymadan işi bırakırsa işverene bildirim süresine ilişkin ücret tutarında ihbar tazminatı ödemek zorunda. Yani Ahmet Bey işyerinde 5 yıl süreyle çalıştığına göre, işten ayrılacağını 8 hafta önce haber vermezse 2 aylık ücreti tutarında ihbar tazminatı ödemekle yükümlü olur. Bu sebeple işten ayrılmadan önce işverene önceden haber vermek önemli.

MEMUR BABA ÜCRETSİZ DOĞUM İZNİ ALABİLİR

Soru: Fatih Bey, ben 6 yıllık devlet memuruyum. İki hafta önce bir çocuğumuz dünyaya geldi. Bir baba olarak doğumdan ötürü ücretsiz izin almam mümkün mü? (Mustafa İ.)

Cevap: Mustafa Bey; erkek memura, eşinin doğum yapması hâlinde, isteği üzerine 10 gün babalık izni veriliyor. Dolayısıyla memur babalar işçi babalara nazaran doğum izni noktasında daha avantajlılar.

Ayrıca doğumda veya doğum sonrasında analık izni kullanılırken annenin ölümü hâlinde, isteği üzerine memur olan babaya anne için öngörülen süre kadar izin verilebilmekte.

Bununla birlikte sorunuzun cevabı olarak, eşi doğum yapan memur babaya, doğum tarihinden itibaren istemesi halinde 24 aya kadar aylıksız izin verilmesi de mümkün.

İŞÇİLERE VERGİDE EĞİTİM İNDİRİMİ YOK

Soru: Ben sözleşmeli olarak çalışan devlet memuruyum. Özel okula veya kursa giden çocuklarımızın giderlerini vergilerden (gelir vergisi vs) düşme imkanımız var mı? (Nuri A.)

Cevap: Nuri Bey, vergide eğitim indirimi avantajından sadece yıllık gelir vergisi beyannamesi veren gerçek kişiler faydalanabiliyor. Yani kendisine ait bir bakkalı, muayenehanesi, inşaatı, avukatlık bürosu, mağazası olan kişiler bu kapsamda bulunuyor. Bunun yanı sıra kira geliri elde edenler, kâr payı ve temettü geliri beyan edenler de eğitim harcamalarını gelirlerinden indirebiliyor.

Buna karşın sizin gibi ücret geliri elden eden işçi ve memurlar beyanname vermedikleri için bu imkandan faydalanamıyor. Ne yazık ki bu yönüyle uygulamada önemli bir eksiklik var.