Çalışma hayatında tazminat dendiğinde genellikle işveren tarafından işçiye ödenen tutar akla geliyor. Fakat bunun tam tersi de olabilir.

İstifa, çalışma hayatında sıkça karşımıza çıkan bir durum ama işçilerin istifa ederken bazı kurallara uymamaları daha sonra başlarına bela açabiliyor. Bu sebeple de yükümlülüklerini bilmelerinde fayda var.

Bir kişi bir işverene bağlı olarak çalışmaya başladığında iki taraf da karşılıklı olarak bazı yükümlülükler altına girer. Nasıl ki işverenin işçisine ücretini ödemek, SGK’ya primini yatırmak, iş sağlığı ve güvenliği önlemlerini almak, tazminat, fazla mesai gibi yükümlülükleri varsa işçinin de işverene karşı iş görme ve sadakat gibi yükümlülükleri mevcut. Dolayısıyla hem işveren hiçbir sebep yokken işçisini derhal işten çıkartamaz hem de işçi haklı bir sebep yokken işi bırakıp gidemez.

Kıdem Süresi Önemli

Peki işten ayrılacak olan işçi durumu işverene kaç gün önceden bildirmeli? Bu süre işçinin işyerinde çalıştığı süreye göre değişiyor. Buna göre;

– İşi 6 aydan az sürmüş olan işçi için, bildirim işten ayrılmadan 2 hafta önce,

– İşi 6 aydan 1,5 yıla kadar sürmüş olan işçi için, bildirim işten ayrılmadan 4 hafta önce,

– İşi 1,5 yıldan 3 yıla kadar sürmüş olan işçi için, bildirim işten ayrılmadan 6 hafta önce,

– İşi 3 yıldan fazla sürmüş işçi için, bildirim işten ayrılmadan 8 hafta önce yapılması gerekiyor.

İstifa Önceden Bildirilmeli

Kural olarak, belirsiz süreli iş sözleşmelerinin feshinden önce, işçinin durumu işverene bildirilmesi gerekiyor. Başka bir deyişle işçi işten ayrılmak isterse belli bir süre öncesinden durumu işverene yazıyla bildirmeli.

Tabii ki sağlık nedenleri, işverenin ahlak ve iyi niyet kurallarına aykırı hareketleri ve zorlayıcı nedenler bunun dışında. Eğer işverenin ahlak kurallarına aykırı hareketi, ücretini ödememesi, sağlık koşulları gibi durumlar varsa işçinin işverene belli süre öncesinden haber vermesine gerek yok. Böyle durumlarda işçi, durumu yazıyla işverene bildirip derhal işi bırakabilir.

İhbar Tazminatı Ödenir

İşçi bildirim sürelerine uymadan işi bırakırsa işverene bildirim süresine ilişkin ücret tutarında ihbar tazminatı ödemek zorunda. İhbar tazminatı 4857 Sayılı İş Kanu’nun 17.maddesinde  haklı bir sebebi olmadığı halde işten ayrılacak işçinin veya haklı bir nedeni olmadığı halde işçiyi işten çıkaran işverenin, karşı tarafa önceden ihbarda bulunmaması nedeniyle ödemesi gereken bir tazminat olarak tanımlanmıştır. Örneğin işyerinde iki buçuk yıl süreyle çalışan bir işçi haber vermeden işi bırakırsa 6 haftalık ücreti tutarında işverene ihbar tazminatı ödemekle yükümlü. Bu sebeple işi bırakırken bildirim sürelerine mutlaka dikkat edin.

İşsizlik Maaşı da Alınamaz

İşten ayrılma şekli işsizlik maaşı açısından da önem arz ediyor. Nitekim işsizlik maaşı ne yazık ki her işsiz kalana ödenmiyor. İşsizlik maaşı alınabilmesi için bazı şartlar var. Bir işçinin işsizlik maaşı alabilmesi için işten Kanun’da belirtilen şekilde çıkmış olması gerekiyor. Buna göre işsizlik aylığı bağlanabilecek haller şöyle.

– İşçinin işveren tarafından önceden haber verilerek işten çıkarılması.

– İşçinin sağlık nedenleri, işvereninin ahlak ve iyi niyet kurallarına aykırı hareketi veya zorunlu nedenlerle işten ayrılması.

– İşverenin işçisini ahlak veya iyi niyet kurallarına aykırı hareket haricinde diğer haklı nedenlerle işten çıkarması.

– İş sözleşmesi belirli süreli ise sürenin sona ermesi.

– İşyerinin kapanması veya el değiştirmesi nedeniyle işten çıkarılması.

Yani bir işçi istifa ederek işten ayrılırsa işsizlik maaşı alması söz konusu olmuyor. Ancak işçinin iş sözleşmesini haklı nedenle fesih etmesi durumunda işsizlik maaşı alınması mümkün.