Anayasa Mahkemesi’nce 7420 Sayılı Af Kanununda Yer Alan “…Tahsil Edilmiş Olan İdari Para Cezaları İade Edilmez” İbaresi İptal Edilmiştir

Konuya İlişkin Yasal Düzenleme

3/11/2022 tarihli ve 7420 sayılı Gelir Vergisi Kanunu ile Bazı Kanun ve Kanun Hükmünde Kararnamelerde Değişiklik Yapılmasına Dair Kanunun geçici 4. maddesi hükmü aşağıdaki gibidir:“GEÇİCİ MADDE 4- (1) 24/4/1930 tarihli ve 1593 sayılı Umumi Hıfzıssıhha Kanunu ile 30/3/2005 tarihli ve 5326 sayılı Kabahatler Kanunu kapsamında COVID-19 salgın hastalığının ülkemizde yayılmasını önlemek amacıyla 11/3/2020 tarihinden itibaren bu maddenin yürürlüğe girdiği tarihe kadar verilen ve bu Kanunun yayımlandığı tarih itibarıyla ilgilisine tebliğ edilmemiş olan idari para cezaları tebliğ edilmez, tebliğ edilmiş olanların tahsilinden vazgeçilir. Bu maddenin yürürlük tarihinden önce işlenen söz konusu kabahatler için idari para cezası verilmez, tahsil edilmiş olan idari para cezaları iade edilmez.

Anayasa Mahkemesi’ne İptal İstemiyle Başvuru Usulü

Anayasa’nın 150 ve 151 inci maddelerine göre; kanunların, Cumhurbaşkanlığı kararnamelerinin, Türkiye Büyük Millet Meclisi İçtüzüğünün veya bunların belirli madde ve hükümlerinin şekil ve esas bakımından Anayasa’ya aykırılığı iddiasıyla Anayasa Mahkemesinde 60 gün içinde doğrudan doğruya iptal davası açabilme hakkı, Cumhurbaşkanı’na, Türkiye Büyük Millet Meclisi’nde en fazla üyeye sahip iki siyasi parti grubuna ve üye tamsayısının en az beşte biri tutarındaki üyelere aittir.

Anayasa’nın 152’nci maddesine göre, bir davaya bakmakta olan mahkeme, uygulanacak bir kanun veya Cumhurbaşkanlığı kararnamesinin hükümlerini re’sen Anayasaya aykırı görürse veya taraflardan birinin ileri sürdüğü aykırılık iddiasının ciddi olduğu kanısına varırsa, Anayasa Mahkemesi’ne itiraz yoluyla başvurup, hükmün iptalini talep edebilir.

Bu maddeye göre Anayasa Mahkemesi’nin işin esasına girerek verdiği red kararının Resmî Gazete’de yayımlanmasından sonra on yıl geçmedikçe aynı kanun hükmünün Anayasa’ya aykırılığı iddiasıyla tekrar başvuruda bulunulamaz.

Anayasa’nın 153 üncü maddesine göre;

•  Kanun, Cumhurbaşkanlığı kararnamesi veya Türkiye Büyük Millet Meclisi İçtüzüğü ya da bunların hükümleri, iptal kararlarının Resmî Gazete’de yayımlandığı tarihte yürürlükten kalkar. Gereken hallerde Anayasa Mahkemesi iptal hükmünün yürürlüğe gireceği tarihi ayrıca kararlaştırabilir. Bu tarih, kararın Resmî Gazete’de yayımlandığı günden başlayarak bir yılı geçemez.
•  İptal kararının yürürlüğe girişinin ertelendiği durumlarda, Türkiye Büyük Millet Meclisi, iptal kararının ortaya çıkardığı hukuki boşluğu dolduracak kanun teklifini öncelikle görüşüp karara bağlar.
•  İptal kararları geriye yürümez.

ANAYASA MAHKEMESİ’NCE İPTAL EDİLEN HÜKÜM

7420 Sayılı Kanunun Geçici 4. Maddesinin İkinci Cümlesinde Yer Alan “…Tahsil Edilmiş Olan İdari Para Cezaları İade Edilmez” İbaresi Anayasa Mahkemesi’nce İptal Edilmiştir.

7420 sayılı Gelir Vergisi Kanunu ile Bazı Kanun ve Kanun Hükmünde Kararnamelerde Değişiklik Yapılmasına Dair Kanunun geçici 4. maddesinin ikinci cümlesinde yer alan “…tahsil edilmiş olan idari para cezaları iade edilmez.” İbaresine karşı İzmir 4. İdare Mahkemesi tarafından Anayasa’ya aykırı olduğu gerekçesiyle yapılan itiraz başvurusu Anayasa Mahkemesi’nce esastan görüşülmüş ve  05/04/2023 tarihli ve E: 2023/44, K: 2023/71 sayılı Kararı ile Anayasa’nın 10 ve 35 inci maddelerine aykırı görülerek oyçokluğuyla iptal edilmiştir. 

Anayasa Mahkemesi, iptal hükmünün yürürlüğe gireceği tarihi ayrıca kararlaştırmadığından, bahse konu düzenlemeler, Kararın Resmî Gazete’de yayımlandığı tarihte (24 Mayıs 2023 tarihinde) yürürlükten kalkmıştır.

Anayasa Mahkemesi’nin iptal kararları geriye yürümediği için davası devam edenler hariç bu karar ödenen idari para cezalarının iadesini sağlamaz. Ancak daha önce ödediği idari para cezalarının iadesi için başvuranların bu iptal kararından yararlanarak ödedikleri idari para cezalarını geri almaları  mümkündür.