Kıymetli okurlarım…

Halen günümüzde büyük oranda sadece görüntü bozukluğu olarak algılanan ve kabul edilen obezite, Dünya Sağlık Örgütü (WHO) tarafından en öldürücü hastalıklardan birisi olarak belirtilmesine rağmen öldürmeye hızla devam ediyor.

WHO’ya göre her yıl yaklaşık 3 milyon kişi fazla kilo veya obeziteye bağlı olarak hayatını kaybediyor. Bakış açımız değişmedikçe, el birliği ile nedenlerine yönelik girişimler uygulanmadıkça, tedavide çok ilkel ve statükocu metodlardan vazgeçilmedikçe bu katil hastalık daha da azıtacaktır.

Burada garip bir denge söz konusudur. Bir tarafta obez kişiler ve bunların sağlık ile ilgili sorunları, diğer tarafta pazarlama metodları, reklâmlar, kolay erişilebilen ve bol porsiyonlu boş kalorilerin varlığı ve bunlara olan ilgi, otomasyon kolaylıkları, bu işi çok bilinmeyenli ve çözümünde yoğun bir çaba harcanması gereken bir denklem haline getiriyor. Daha önceki yazılarımda sıkça bahsettiğim konuyu bugün de sizlere hatırlatmak istedim.

Obezite ne gibi durumlara neden oluyor ve bizleri neden erken yaşlarda hayattan kopartıyor? Bunların bazılarını kısa ve öz bir şekilde güncel bilgiler ışığında belirteyim.

1- TİP 2 ŞEKER HASTALIĞI:

Yapılan çalışmalar belirli bir kiloya kadar tip 2 şeker hastalığının pek artış göstermediğini ancak o noktadan sonra alınan her kilonun bu riski çok ciddi biçimde arttırdığını gösteriyor. Bir çok merkez VKİ değerini (Vücut Kitle İndeksi) artık kullanmasa dahi genel literatürde VKİ’nin 27.2 ile 29.4 kg/m2 arasında olması halinde şeker hastalığının ortaya çıkma olasılığı % 100 artmaktadır. VKİ %30 üzerine çıktığında ise bu oran % 300’lere ulaşmaktadır. Burada kırılma noktası artık kaslarda dahi yağ birikiminin başlamış olmasıdır.

2- KALP DAMAR SİSTEMİ HASTALIKLARI:

Obezite bir müddet sonra kan basıncı artışı, kan yağlarındaki düzensizlik, şeker miktarındaki artış gibi nedenlerden dolayı artık kalbi zorlamaya başlar. Kalpte ilk oluşan olay kanı vücudumuza yollayan kalbin sol karıncığında gelişen büyümedir. Bir müddet sonra bu durum kalbin iyice yorulması ile sonuçlanır. Bunu izleyen zamanlarda artık kalp normal ritminden çıkabilir ve istenmeyen kalp atımları (ritim bozuklukları) gelişmeye başlar. Obez hastalarda hipertansiyon gelişme olasılığı normal kişilere göre 3.5 kat daha fazladır. Diğer taraftan erişkin bireyler ele alındığında tüm yüksek tansiyon hastalarının % 70 kadarı obezdir. Bu durum da obez kişilerin daha erken ölmelerine yol açan nedenler arasındadır.

3- SOLUNUM SİSTEMİNE AİT SIKINTILAR:

Obez bireylerde (OHS) denilen bir sıkıntı vardır. Göğüs duvarına yağ dokusunun baskısı ve obezitenin yarattığı kronik enflamasyon bu sıkıntının ana nedenleridir. Bu kişiler yeterli nefes alamadıkları için obeziteye bağlı hipoventilasyon (OHS) durumu vücutta daha fazla karbondioksit (CO2) yükünün olması anlamına gelir. Yaradılışımız gereği oksijeni alıp CO2’yi dışarı atma ile programlandığımız için bu durum yaşamı tehdit eden bir hale döner. ABD ve batılı ülkelerde bu sıkıntılı durumu yaşayan kişilerin oranı uyku apne sendromu da var ise % 20’lere kadar çıkmaktadır. Bu çok ciddi bir durumdur ve acilen tedavi başlamalıdır.

4- BÖBREK SAĞLIĞI:

Obez hastalarda bir dönem sonra böbrekteki küçük süzme organcıklarında bozulmalar başlar. Böbrekler albümin denilen kıymetli kan proteinlerimizi idrarla atmaya başlar ve zamanla obez hastalarda kronik böbrek hastalığı gelişebilir.

5- KARACİĞER HASARLARI:

ABD’de kronik karaciğer hastalıklarının en önemli nedeni obeziteye bağlı olarak gelişen alkol dışı karaciğer yağlanmasıdır. Siroza kadar ilerler. Vücutta bulunan serbest yağ asitlerinin karaciğer tarafından tutulması sonucu bu durum gelişmektedir. Yapılan bir çalışma gerekli tedaviler uygulanmadığında obeziteye bağlı karaciğer yağlanmalarında 5 yıl içerisinde fibrozise (ölü karaciğer hücrelerinin oluşturduğu doku) gidiş oranı % 38 gibi ciddi bir rakamdır. Bunların dışında yumurtalık hastalıkları, bazı kanser türleri, kas iskelet sistemi hastalıkları, bazı psikolojik durumlar, sindirim sistemi hastalıkları, reflü gibi daha bir çok patolojik durum obezite ile yakın ilişki içerisindedir.