Kıymetli okurlarım. Hemen her ay olduğu gibi bu ay da sizlere saygın tıbbi dergilerde yayınlanan bazı bilgileri aktaracağım. Yararlı olacağını umarak sağlıklı ve mutlu ömürler dilerim.

1-MUM YAKMAK ZARARLI OLABİLİR Mİ?

ABD Ulusal Yangın Koruma Birliği’ne göre 2018 ile 2022 tarihleri arasındaki ev yangınlarının % 4 kadarının nedeni mum kaynaklıdır. Bu ev yangınlarında mum kaynaklı ölümler diğer ölümlerin % 3 kadarını oluşturmaktadır. Bu nedenle mumları asla gözetimsiz bırakmamak ve yatmadan önce mutlaka söndürmek gerekmektedir.

Sağlık ile ilgili kısmına gelecek olursak durum farklı. Bir çok mum kurşun içeren fitil ve bazı sentetik bileşenler içerir. Bu da baş ağrısı, nefes darlığı, öksürük ve bazı allerjik yakınmalara neden olabilir. Bu belirtiler daha çok kapalı ortamlarda gerçekleşir ve açık ortamlarda bu riskler çok azalır.

2-İNME RİSKİNİZİ %80 ORANINDA AZALTABİLİRSİNİZ

ABD Felç Derneği (ASA) 2014 yılından bu yana ilk kez felç geçirme kriterlerini yeniden güncelledi. 23 Ekim 2024 tarihli bir makaleye göre bazı önlemler alarak felç geçirme olasılığınızı % 80 kadar azaltabiliyorsunuz. Yüksek tansiyon, obezite, kan yağlarındaki düzensizlikler, şeker düzeylerinin yüksek olması felç gelişmesi için en uygun ortamı hazırlayan nedenlerdir.

ABD Kaliforniya’daki MemorialCare Saddleback Tıp Merkezi’nde görevli Kardiyolog Dr. Cheng Han Chen’e göre kişiler sağlıklı ve dengeli beslendiklerinde, egzersiz yaptıklarında, düzenli uyuduklarında, kan yağlarına dikkat ettiklerinde, alkol ve tütünden uzak durduklarında, kilolarına dikkat ettiklerinde, yüksek tansiyon ile mücadele ettiklerinde ve stresten uzak kaldıklarında (bu çok zor gibi duruyor olsa da ben yine literatürde yazdığı gibi aktarayım) felç geçirme riskini çok aşağılara indirebiliyorlar.

Kadın doğum ile ilgili bazı doğum kontrol ilaçlarının alınması, yumurta rezervinin erken bitmesi, erken doğumlar ve erken menopoz da inme riskini arttırabilmektedir. Trans bireylerde aşırı hormon kullanımı da bu risklerin arasında yer almaktadır. Dr. Chen özellikle son zamanlarda şeker hastalığı ve obezite tedavilerinde yer alan GLP-1 Etkili ilaçların felç önleyici etkilerini olduğunu ve bunun rutin kullanıma dahil edilmesi gerektiğini bildiriyor.

3-AŞIRI ALKOL BİR ÇOK KANSERİN GELİŞİMİ İLE BAĞLANTILI

Eylül 2024 Tarihinde yayınlanan bir çalışma aşırı alkol tüketiminin bazı kanser türleri ile yakın ilişkili olduğunu kanıtlıyor. ABD Kanser Araştırma Derneği (AACR) 18 Eylül 2024 Tarihinde bir kanser ilerleme raporunu duyurdu. Bu raporda en dikkat çekici nokta alkol ile bağlantılı bazı kanser türlerinin artık daha erken yaşlarda görülmeye başlamasıdır. 2019 Yılı’nda ABD’deki tüm kanserlerin içinde alkol bağlantılı kanserlerin oranı % 5.4 olarak hesaplanmıştır.

AACR’ye göre ABD’deki bütün kanserlerin yarıya yakını aşırı alkol tüketimi, sağlıksız beslenme, hareketsiz yaşam tarzı ve tütün kullanımı kaynaklıdır. AACR, özellikle 6 kanser türünün aşırı alkol kullanımı nedeni ile oluşabilmektedir. Bunlar baş ve boyun bölgesi kanserleri, meme kanseri, kalın bağırsak kanseri, yemek borusu kanseri, mide kanseri ve karaciğer kanseridir. Dikkat çeken başka bir kanser türü de gebeliği sırasında orta veya aşırı düzeyde alkol tüketen annelerin çocuklarında doğumdan sonra lösemi gelişme riski belirgin şekilde artmaktadır.