Geçtiğimiz hafta oynanan Tofaş-Beşiktaş ICRYPEX maçının son anlarındaki pozisyon ile gündeme gelen basketbolda IRS yani anlık tekrar sistemi konusunun artık bir elden geçirilmesi gerektiği ortaya çıktı, zira sistemin özü adalet yani hatalı bir karardan dönme ve bir takımın bu hatalı karar sonucu mağduriyetinin giderilmesi. Maçta ne olmuştu; bitime çok az kala Beşiktaşlı oyuncu Osmani son attığı şutu kullanmadan ayağını çizgiye basmış ve sonra kullandığı 3 sayılık atış basket olunca Beşiktaş 1 sayı öne geçmişti, bu basma hakemler tarafından görülmedi veya değerlendirilmedi, bunun üzerine IRS’ye bakıldı ve çizgiye bastığı görülünce sayı iptal edilince Beşiktaş cephesi kurallara göre bu pozisyona bakılamayacağı gerekçesi ile kural hatası itirazı yaptı.

Burada özellikle çeyrek ya da uzatma sonu için düzenlenen kural şöyle diyor: Topun şut atan oyuncunun elinden, oyun süresi bitmeden önce çıkıp çıkmadığına, eğer oyun süresi içerisinde şut elden çıktıysa, atışın 2 ya da 3 sayı olup olmadığına, top şut atan oyuncunun ellerini terk etmeden önce bir saha dışı top, şut saati ya da 8 saniye ihlali olup olmadığına, bir faul kararının müsabaka süresinin bittiğini işaret eden “Kırmızı LED” ışıkları yanmadan önce olup olmadığına, yukarıdaki durumlarda verilen ihlal ya da faul kararı oyun süresi içerisindeyse, oyun saatinde ne kadar süre gösterileceğini belirlemek için IRS’ye başvurulabilir. (At the end of the quarter or overtime, whether a shot for a successful field goal was released before the game clock signal sounded for the end of the quarter or overtime. Whether and how much time shall be displayed on the game clock, if: An out-of-bounds violation of the shooter occurred. A shot clock violation occurred. An 8-second violation occurred. A foul was committed before the end of the quarter or overtime.) Parantez içinde orijinal kural metnini de paylaştığım olayda altını çizdiğim bölüm maçta gerçekleşen aksiyona benziyor ancak burada şut atılırken saha dışı ihlalinden bahsediliyor, maçta olan harekette oyuncu çizgiye bastıktan sonra topu sağına doğru yere vuruyor ve çift zamanlı stop ile şutu atıyor yani çizgiye bastığı an şuta kalkıp atışı kullanmıyor. Bir de olayın vicdani yönü var burada bu harekete bakılamayacağını düşünürsek takımın adı ne olursa olsun fark etmez haksız bir şekilde atılan şut ile maç kazanılmış oluyor. Peki o zaman ne yapmak lazım; Bilindiği gibi futboldaki çok tartışılan VAR sisteminde hücum devam ediyorsa 3-4 pozisyon öncesine bile bakılıp gol iptal edilebiliyor. Voleybolda antrenörlerin her sette 2’şer kez ekrandan bakılması için itiraz hakları var.

Basketbolda da koçlara böyle bir hak tanınmalı, sonrasında son saniyelerde gerçekleşen ve basket ile sonuçlanan hareketlerde hakemlerin istisnasız IRS’ye gitme hakkı olmalı sonuçta hatalı bir kararla kimse maç kaybetmek istemez. Sözün özü FIBA bu sisteme bir yatırım yapmış ve adalet duygusu ile kullanırken bu son maçtaki gibi bir olaya bakılamayacaksa bu sisteme gerek yok, Vicdanlarda soru işareti bırakacak noktaların ortadan kaldırılması öncelikli olmalı diye düşünüyorum. İtiraz için ne düşündüğüme gelince federasyon genelde maç tekrarı kararı vermeyi pek istemez, altını çizdiğim bölüme sokarak, vicdanlarda da adil görünen itirazı ret kararı vereceklerini tahmin ediyorum.

Tekrar görüşmek üzere…