Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan, ulaştırma ve enerji alanlarındaki işbirliğinin Türkiye ile Türkmenistan ilişkilerine stratejik bir boyut kazandırdığını belirterek, “Görüşmelerimizde Türkmen gazının Türkiye’ye ve Türkiye üzerinden Avrupa pazarlarına taşınmasına yönelik fikir teatisinde bulunduk. Bu kritik konuda Türkmenistan ile Türkiye’nin vizyonlarının aynı olduğunu bir kez daha müşahede ettik. Bu alanlarda başta Azerbaycan olmak diğer bölge ülkeleriyle de yakın bir diyalog ve işbirliği içerisindeyiz” dedi. 

Erdoğan ve resmi ziyaret için Türkiye’de bulunan Türkmenistan Devlet Başkanı Gurbanguli Berdimuhamedov, baş başa ve heyetler arası görüşmelerin ardından Cumhurbaşkanlığı Sarayı’nda ortak basın toplantısı düzenledi.

Cumhurbaşkanı Erdoğan, “Kadirli doğanım, değerli dostum” diye hitap ettiği Berdimuhamedov ve beraberindeki heyete “ikinci evleri” olarak nitelediği Türkiye’ye “hoş geldiniz” diyerek konuşmasına başladı. 

Cumhurbaşkanı seçilmesinin ardından Orta Asya’ya ilk resmi ziyaretini Kasım 2014’te Türkmenistan’a yaptığını anımsatan Erdoğan, Aşkabat’ta Berdimuhamedov ile ticaret, ulaştırma, ekonomi, enerji, eğitim, kültür başta olmak üzere tüm alanlarda işbirliğini kapsamlı olarak değerlendirdiklerini söyledi. 

İki ülke dışişleri bakanlarının bir araya gelerek Türkiye ile Türkmenistan arasındaki diplomatik ilişkileri daha da güçlendirdiğini, gerek iki ülke gerekse bölgede yapılabilecek müşterek çalışmaları ele aldığını ifade eden Erdoğan, Berdimuhamedov’u ve heyetini Türkiye’de ağırlamaktan duyduğu memnuniyeti dile getirdi.  

“Şüphesiz bu karşılıklı ziyaretler iki ülkenin birbirlerine verdiği önemin, ilişkileri geliştirme noktasındaki kararlılıklarının birer delilidir” diyen Erdoğan, Türkiye-Türkmenistan ilişkilerinin son yıllarda herkesin gıptayla baktığı, imrenilecek bir seviyeye ulaştığını belirtti. Cumhurbaşkanı Erdoğan, “İnşallah önümüzdeki dönemde bu ilişkilerimizi ekonomiden tarıma, enerjiden ulaştırmaya her alanda daha da güçlendirmekte kararlıyız” dedi.

“Türkiye-Türkmenistan-Azerbaycan üçlü mekanizması liderler düzeyine çıkarıldı”

Cumhurbaşkanı Erdoğan, Berdimuhamedov ile samimi, dostane ve verimli bir ikili görüşme gerçekleştirdiklerini belirterek, sözlerine şöyle devam etti:

“Ulaştırma ve enerji alanındaki işbirliğimiz ilişkilerimize stratejik bir boyut kazandırıyor. Orta Asya’nın Hazar Denizi üzerinden uluslararası pazarlara bağlanması noktasında Türkmenistan özel bir konuma sahip. Türkmen kardeşlerimiz de bunu fırsata çevirmek ve daha iyi değerlendirmek için çok yoğun çaba sarf ediyorlar. Görüşmelerimizde Türkmen gazının Türkiye’ye ve Türkiye üzerinden Avrupa pazarlarına taşınmasına yönelik fikir teatisinde bulunduk.

Bu arada enerji bakanlarımız da bunun detaylarını kendi aralarında görüştüler. Bu kritik konuda Türkmenistan ile Türkiye’nin vizyonlarının aynı olduğunu bir kez daha müşahede ettik. Bu alanlarda başta Azerbaycan olmak diğer bölge ülkeleriyle de yakın bir diyalog ve iş birliği içerisindeyiz. Nitekim bu amaçla Türkiye-Türkmenistan ve Azerbaycan dışişleri bakanları düzeyinde üçlü mekanizmayı geçen yıl hayata geçirdik. Bakanlarımız belli aralıklarla bir araya gelerek pek çok konuyu ele alıyor, iş birliği projelerini değerlendiriyorlar. Bu mekanizmayı liderler düzeyine çıkarmaya karar verdik ve inşallah ilk toplantımızı bu yıl Türkmenistan’da yapacağız. Bu vesileyle Türkmen kardeşlerimize gösterdikleri iş birliği için teşekkür ediyorum.”

“Türk müteahhitlerinin üstlendiği projelerin değeri 46 milyar dolar”

Türkmenistan’ın Türk müteahhitlerinin Orta Asya’da en çok proje üstlendiği ülke olduğuna dikkati çeken Cumhurbaşkanı Erdoğan, bugüne kadar ülkede Türk müteahhitler tarafından gerçekleştirilen projelerin toplam değerinin 46 milyar dolara ulaştığını vurguladı. Bu başarıda, Berdimuhamedov başta olmak üzere Türkmenlerin Türk firmalarına verdiği desteğin büyük önem taşıdığını kaydeden Erdoğan, Berdimuhamedov’a gösterilen güven için şükranlarını sundu. Cumhurbaşkanı Erdoğan, Türk müteahhitlerinin de her geçen gün başarı grafiklerini yükselttiğini, bu güvene layık bir performans ortaya koyduğunu söyledi. 

Türkmenistan ile Türkiye arasındaki ticari ve ekonomik ilişkilerin olumlu bir seyir izlediğini vurgulayan Erdoğan, “Bu alanlarda mevcut potansiyelin tam anlamıyla kullanılması için ortak çabalarımızı devam ettirme hususunda tam bir görüş birliği içindeyiz” ifadesini kullandı.

Görüşmelerde ikili ilişkilerin yanı sıra uluslararası ve bölgesel konular hakkında da görüş alışverişinde bulunduklarını aktaran Erdoğan, “Bölgenin refahı, istikrarı ve güvenliği için Türkmenistan ile çalışmayı, yakın istişare halinde olmayı gelecekte de sürdüreceğiz. Özellikle terörle mücadele konusunda da neler yapabileceğimizi aramızda teati etme imkanımız oldu. Türkiye olarak bir çok alanda Türkmen kardeşlerimizin yanında olmaya, tecrübe ve imkanlarımızı onların istifadesine sunmaya gayret ediyoruz” değerlendirmesini yaptı. 

“Sahabe türbelerinin restorasyonu hepimizin medarıiftiharı olacak”

TİKA’nın yurtdışındaki ilk ofisini Aşkabat’ta açtığını hatırlatan Erdoğan, aradan geçen zaman içinde kültürden turizme, tarımdan hayvancılığa, eğitimden sağlığa her alanda pek çok projenin gerçekleştirildiğini söyledi.

Cumhurbaşkanı Erdoğan, “Şimdi de TİKA, Sultan Alparslan’ın mezarının bulunmasına, ayrıca Merv’deki sahabe türbelerinin restorasyonuna ilişkin çok önemli, çok anlamlı proje yürütüyor. İnşallah bu proje tamamlandığında hepimizin medarıiftiharı olacak, ortak kadim mirasımızın bir sayfası daha ihya edilecektir” diye konuştu.  

İki ülke arasında eğitim konusunda da yoğun çalışma sürdürüldüğünü kaydeden Erdoğan, “Türkiye Bursları” kapsamında 300’ün üzerinde Türkmen öğrencinin Türkiye’de lisans, yüksek lisans ve doktora seviyesinde eğitim gördüğünü, gelecek yıl bu sayının artacağını bildirdi.

Türkmenistan’ın, Berdimuhamedov’un önderliğinde her alanda önemli reformlar gerçekleştirdiğine, ciddi ilerleme kaydettiğine işaret eden Cumhurbaşkanı Erdoğan, sözlerini şöyle tamamladı:

“Biz de bu reformları yakından takip ediyor, kaydedilen her ilerlemeden, elde edilen her başarıdan memnuniyet duyuyoruz. 20 yıldır büyük bir özenle takip ettikleri ‘tarafsızlık statüsü’, uluslararası sistemde onları çok farklı bir yere getirdi. Son yıllarda yeni bir adım, ‘açık kapılar’ ve ‘aktif tarafsızlık’ kavramlarıyla bu politikayı daha da zenginleştirdi. Türkmenistan, bu konumunu muhafaza ederken diğer taraftan da bölgesel ve küresel barışa müspet katkı sunuyor. Ben, bu vesileyle Türkmenistan’ın ‘tarafsızlık statüsü’nün 20’nci yıl dönümünü tebrik eder, başarılarının devamını dilerim.” 

Anlaşmalar

Cumhurbaşkanı Erdoğan ile Türkmenistan Devlet Başkanı Berdimuhamedov, basın toplantısı öncesinde ortak bildiri imzaladı.

Daha sonra Erdoğan ve Berdimuhamedov huzurunda iki ülke arasında çeşitli alanlardaki anlaşmalara imza atıldı.  

“Türkiye Cumhuriyeti Hükümeti ile Türkmenistan Hükümeti Arasında Uluslararası Kombine Yük Taşımacılığına İlişkin Anlaşma”ya Türkiye adına Ulaştırma, Denizcilik ve Haberleşme Bakanı Lütfi Elvan, “Türkiye Cumhuriyeti Hükümeti ile Türkmenistan Hükümeti Arasında Çalışma, Sosyal Güvenlik ve İstihdam Alanlarında İşbirliği Anlaşması”na Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanı Faruk Çelik imza koydu. 

“Türkiye Cumhuriyeti Kültür ve Turizm Bakanlığı ile Türkmenistan Kültür Bakanlığı Arasında Kültür Alanında İşbirliğine İlişkin Mutabakat” Kültür ve Turizm Bakanı Ömer Çelik tarafından imzalanırken, “Türkiye Cumhuriyeti Başbakanlık Türk İşbirliği ve Koordinasyon Ajansı Başkanlığı (TİKA) ile Türkmenistan Tarım Bakanlığına Bağlı Niyazov Türkmen Tarım Üniversitesi Arasında ‘Topraklı ve Topraksız Sera Kurulması’na İlişkin Protokol”e ise TİKA Başkan Vekili Süreyya Er imza attı.  

Dış Ekonomik İlişkiler Kurulu (DEİK) ile Türkmenistan Sanayiciler ve Girişimciler Birliği arasında işbirliğine dair anlaşmayı da Türkiye adına DEİK Başkanı Cihat Vardan imzaladı.

Türkmenistan Devlet Başkanı Berdimuhamedov

Türkmenistan Cumhurbaşkanı Gurbanguli Berdimuhamedov, misafirperverliği için Erdoğan’a teşekkür ederek, iki ülke ilişkilerinin yüzyıllardır kardeşlik temelinde ilerlediğini kaydetti.

Berdimuhamedov, görüşmede ikili işbirliği alanlarının yanı sıra uluslararası ve bölgesel sorunları ele aldıklarını, iki ülkenin birbirine yakın bakış açısına sahip olduğunu kaydetti.

Türkmenistan’ın bu yıl tarafsızlık politikasının 20. yılı olduğunu söyleyen Berdimuhamedov, “Tarafsızlık politikamız bizim için çok önemli. 12 Aralık 2015’te bu vesileyle Türkmenistan’da düzenlenecek konferansa sizleri de bekliyoruz” dedi.

Berdimuhamedov, Çanakkale Savaşları’nın 100. yılı nedeniyle gelecek ay Türkiye’de düzenlenecek anma etkinliklerine de katılacaklarını söyledi.

Berdimuhamedov, enerji ve ulaşım konularına da büyük önem verdiklerini kaydederek, bu alanlarda yaşanan sorunların çözümü için uluslararası camiadan destek gördüklerini söyledi.

Türk iş adamlarının Türkmenistan’da çok önemli projelere imza attığını anımsatan Berdimuhamedov, “Türk iş adamlarının çalışmaları bizim için çok önemli. Modern teknoloji kullanıyorlar. Geçen yıl ticaret hacmimizde yüzde 26’ya varan bir artış meydana geldi. Bu çok sevindirici. Ülkemizdeki TİKA projelerine de çok önem veriyoruz” şeklinde konuştu.