TANAP’ın temelinin atıldığı törende Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan, Azerbaycan Cumhurbaşkanı İlham Aliyev ve Gürcistan Cumhurbaşkanı Giorgi Margvelaşvili açıklamalarda bulundu.

Erdoğan, TANAP’ın güzergah ve hedefiyle ayrı bir öneme sahip olduğunu belirterek, “Bu proje başka hiçbir projenin alternatifi olmadığı gibi bu projeye alternatif başka bir proje de yoktur” dedi.

Erdoğan, Trans Anadolu Doğalgaz Boru Hattı Projesi’nin (TANAP) temel atma töreninde, Türkiye’nin 2023 hedeflerine hazırlandığını belirtti.

500 milyar dolar ihracat, 2 trilyon dolar milli gelir, tek haneli rakamlardaki işsizlik, enflasyonla genç ve eğitimli nüfusu en iyi şekilde değerlendirerek dünyanın ilk on ekonomisinden biri olmayı hedeflediklerini dile getiren Cumhurbaşkanı Erdoğan, “Türkiye’yi bölgesinin enerji dağıtım merkezi haline getirmeyi de planlıyoruz” diye konuştu.

Ceyhan’ın dünyanın en önemli petrol dağıtım merkezlerinden biri haline geldiğini vurgulayan Erdoğan, “Irak ve Suriye’de durumun normale dönmesiyle Ceyhan’ın bu konumu daha da güçlenecek, kapasitesi daha da artacaktır” ifadesini kullandı.

Diğer ülkelerle olan doğalgaz ve petrol boru hattı projelerinin devam ettiğini ifade eden Cumhurbaşkanı Erdoğan, şunları söyledi:

“TANAP, tüm bu projelerin içinde güzergahı ve hedefleriyle ayrı bir öneme, yere sahip. Bu proje başka hiçbir projenin alternatifi olmadığı gibi bu proje veya bu projeye alternatif başka bir proje de yoktur. Bu bakımdan gerçekten özgün bir proje olan güney gazı koridorunu bütün etaplarıyla tamamen hayata geçirdiğimizde Avrupa ile Hazar Bölgesi arasında güçlü bir bağ oluşturmuş olacağız. Bu projeye Azerbaycan’dan, Gürcistan’tan, Türkiye’den ziyade tüm Avrasya coğrafyasının ihtiyacı var.”

Törende AB Genişlemeden Sorumlu Başkan Yardımcısı’nın konuşmasına Türkçe giriş yaptığını, bundan mutluluk duyduğunu belirten Erdoğan, “Şunu hatırlatayım ki bu Türkçesi’yle bile Adriyatik’ten ta Çin Seddi’ne bile hiç acıkmadan gidebilir. O konuda rahat olsun” dedi. 

Projenin ekonomik işlevinin yanında barışa ve huzura da katkı yapacağını dile getiren Erdoğan, “Temelini attığımız TANAP, bin 850 kilometre uzunluğu ve 10 milyar dolar maliyetiyle bu misyonu ziyadesiyle hak eden bir projedir. 16 milyar metreküpten başlayıp kademeli olarak 22 milyar metreküpe ve 31 milyar metreküpe kadar çıkacak kapasitesiyle bu projede doğalgaz akışının hedeflediğimiz tarihte, inşallah 2018’de başlamasını temenni ediyoruz” ifadelerini kullandı.

Erdoğan, TANAP’ın hattın geçtiği Ardahan, Kars, Erzurum, Erzincan, Bayburt,  Gümüşhane, Giresun, Sivas, Yozgat, Kırşehir, Kırıkkale, Ankara, Eskişehir, Bilecik, Kütahya, Bursa, Balıkesir, Çanakkale, Tekirdağ ve Edirne’ye hayırlı olmasını diledi.

Türkiye’yi en doğundan en batıya kadar katedecek, 20 kentten, 67 ilçeden, 600 köyden geçecek 1850 kilometre uzunluğundaki hattın süratle tamamlanarak hizmete girmesini temenni ettiğini dile getiren Erdoğan, törene katılan Cumhurbaşkanlarına da Türkiye’ye teşrif ettikleri için teşekkür etti.

Cumhurbaşkanı Erdoğan, çalışmaları yürütecek firmalara, mühendislere, teknisyenlere, işçilere ve projenin bugüne kadar gelmesinde katkısı olanlara da teşekkür etti.

Projenin barış, refah ve huzurla zikredilecek

Dünyada petrol ve doğalgaz projelerinin, çoğunlukla çatışmalarla, çekişmelerle, kavgalarla ne yazık ki savaşlarla sömürüyle anıldığını ifade eden Erdoğan, bu projenin barış, refah ve huzurla zikredileceğini inandığını söyledi.

Erdoğan, hiçbir zaman başka toplumların ve ülkelerin mağduriyeti üzerine bir refah düzeni kurma peşinde olmadıklarına dile getirerek, böyle bir anlayışı asla kabul etmediklerini vurguladı. 

“Siz değerli Cumhurbaşkanlarının da aynı yaklaşıma sahip olduğunu çok iyi biliyorum” diyen Erdoğan, “Dünyayı daha adil, daha yaşanabilir, daha huzurlu bir yer haline getirme konusunda hepimiz de sorumluluklarımızın bilincindeyiz. Bu projeyle hep birlikte doğal kaynakların kullanımı konusunda yeni bir yaklaşımı tüm dünyaya gösterebileceğimizi düşünüyorum. Türkiye’nin doğu sınırından başlayıp, batı sınırında bitecek olan ve Şah Deniz gazını Avrupa’ya taşıyacak olan bu boru hattının, doğalgazla birlikte barış ve huzurun da taşıyıcısı olmasını tüm kalbimle temenni ediyorum” değerlendirmesinde bulundu.

3T: Tedarikçi, Transitçi, Tüketici

Erdoğan, doğalgazın “3T” üzerinde tanımlandığına işaret ederek, bunların tedarikçi, transitçi ve tüketici olduğunu kaydetti.

Azerbaycan’ın, burada birinci derecede tedarikçi konumunda bulunduğunu belirten Erdoğan, şöyle konuştu:

“Gürcistan ve bizler, bu işin hem transit hem de tüketicisi konumundayız. Avrupa bu işin tüketicisi konumunda olacak. Böyle bir durum söz konusu. Ekonomik kaynakların eğer insanların hizmetinde değilse felaketinin sebebi olduğunu yaşadığımız iki büyük dünya harbiyle, büyüklü küçüklü sayısız savaşla, çatışmayla gördük. Biz bu projeyle aynı zamanda sahip olduğumuz kaynakları, kendi vatandaşlarımızın, onlarla birlikte tüm bölge halklarının, tüm insanlığın hizmetine sunma irademizi de ifade etmiş oluyoruz. Bu yola birlikte çıktığımız için, bu yolda birlikte ilerlediğimiz için her birinize ayrı ayrı teşekkür ediyorum.”

Ülkemizin çehresini değiştirdik

Erdoğan, Türkiye’nin 12 yılda gerçekleştirdiği büyük reformlarla hem demokrasi hem de ekonomi alanında çok büyük ilerlemeler kaydettiğini aktardı.

Bu süreçte ülkeyi her alanda 3 kat büyüterek, temel altyapı yatırımlarını gerçekleştirerek, yatırım ortamını iyileştirerek, geçmişin eksiklerini telafi etme çabası içerisinde olduklarını bildiren Erdoğan, “Bu dönemde malum fert başına milli gelirimiz 3 bin 500 dolardan 11 bin dolar seviyelerine yükseldi. İhracatımızı, 36 milyar dolardan 158 milyar dolara kadar çıkardık. Turizm gelirlerimizi 12,5 milyar dolardan 34,5 milyar dolar seviyelerine ulaştırdık. 6 bin 100 kilometre olarak aldığımız bölünmüş yollara 17 bin 590 kilometre daha yol ilave ettik. Hızlı tren hatlarıyla, hava limanlarıyla ülkemizin her köşesini süratle ve güvenle ulaşabilir hale getirdik. Buraya da gelirken bu şehrimizin de adeta bir şantiye halinde olduğunu gördünüz. Toplu konut projeleriyle tüm dünyada örnek alınan bir şehirleşme hamlesi başlattık. Barajlarla sulama tesisleriyle arıtma tesisleriyle, kırsal kalkınma projeleriyle her alandaki altyapı yatırımlarıyla ülkemizin adeta çehresini değiştirdik” şeklinde konuştu.

“Güney Gaz Koridoru sadece boru hattı değil ciddi siyasi bir teşebbüstür”

Azerbaycan Cumhurbaşkanı İlham Aliyev de törende yaptığı konuşmada, Azerbaycan’ın en büyük petrol yatağı Azeri-Çırak-Güneşli (AÇG) havzasının işletilmesini ve petrolün dünya pazarlarına çıkartılmasını öngören anlaşmanın 20 Eylül 1994’te imzalandığını ve “asrın anlaşması”nın bugüne gelen yolu açtığını belirtti. 

Petrol çıkarma çalışmalarının ardından ihraç yollarının düşünülmeye başlandığını, Bakü-Tiflis-Ceyhan Petrol Boru Hattı’nın (BTC) açılmasıyla bu aşamada somut bir adım atıldığını kaydeden Aliyev, bugün BTC olmadan bölgenin enerji güvenliğinin düşünülemeyeceğini söyledi. 

“Biz geleceğimizi tarih esasında kuruyoruz. Türkiye ve Azerbaycan geleceğini müşterek tarih üzerinde kuruyor” diyen Aliyev, son 20 yılda eşsiz tarihi gelişmeler yaşandığını dile getirdi. 

TANAP’ın tarihinin çok eskiye dayanmadığını ama Güney Gaz Koridoru’nun bölümlerinden biri olarak büyük önem taşıdığını kaydeden Aliyev, koridorun ekonomik büyüklüğünün 45 milyar dolar olacağını bildirdi. Enerji koridorlarının Avrasya için yeni bir işbirliği ortamı da yarattığını söyleyen Aliyev, “Avrasya bölgesinde çok ciddi ve yeni müttefiklik formatı yaratılıyor. Bunun hem siyasi hem de ekonomik etkisi çok büyük olacaktır. Bu ülkelerin tarihi, medeniyeti farklıdır ancak bizi birleştiren iyi niyetimizdir. Güney Gaz Koridoru sadece boru hattı değil ciddi siyasi bir teşebbüstür, iktisadi menfaat getiren bir alandır” diye konuştu. 

Aliyev, Azerbaycan’ın Türkiye ve Gürcistan ile başladığı tüm projelerin büyük başarıyla sonuçlandığını vurgulayarak, “İnanıyorum ki Güney Gaz Koridoru ve onun önemli bir parçası olan TANAP da uğurla neticelenecek” dedi.

“Koridorun güvenliği için üzerimize düşeni yapacağız”

Gürcistan Cumhurbaşkanı Giorgi Margvelaşvili de törendeki konuşmasına, ülkeler arasındaki işbirliği ve dostluk sayesinde TANAP’ın başarıyla tamamlanacağına inandığını belirterek başladı.

Gürcistan’ın projenin geçiş ülkesi olarak önemli bir sorumluluk üstlendiğine işaret eden Margvelaşvili, “Koridorun güvenliğini teminen üzerimize düşeni sonuna kadar yapacağımızı belirtiyoruz” diye konuştu.

Margvelaşvili, ülkesinin Avrupa ve Asya arasında yüzyıllardır önemli bir kapı ve geçiş noktası olduğuna dikkati çekerek, “Bugün ülkelerimizin ve uluslarımızın geleceği açısından önemli bir adım atıyoruz. Bu sadece bize değil komşularımıza da fayda sağlayacak bir süreçtir” ifadesini kullandı.

Enerji güvenliğinin bölgenin istikrarı açısından taşıdığı öneme de değinen Margvelaşvili, “Kimi güçler, enerji konusunu başka ülkelere karşı kullanma cihetine gidebiliyor. Bu anlamda Avrupa ve Asya arasındaki ekonomik ilişkiler önemli. Proje bu anlamda çok önemli bir koridor oluşturuyor, önemli bir güzergah ortaya koyuyor” değerlendirmesinde bulundu.

Margvelaşvili, Gürcistan’ın çok büyük bir ülke olmadığını, ekonomisinin de büyük oranda bölgesel projelere bağlı olduğunu vurgulayarak, bu tür projelere katılımın kendileri için stratejik bir karar olduğunu aktardı.

Türkiye, Azerbaycan ve Gürcistan’ın ticaret ortaklığının geliştirilmesi gerektiğini de söyleyen Margvelaşvili, ulaşım ve taşımacılıkta daha iyi bir altyapı sistemi kurarak köklerin derinleşmesinin önemli olduğunu kaydetti. Margvelaşvili, işbirliğinin artmasıyla ülkelerin enerji potansiyellerinin sonuna kadar kullanılabileceğine, hedeflenen enerji güvenliği ve çeşitliliğine ulaşılabileceğine vurgu yaptı.

Notlar

Trans Anadolu Doğalgaz Boru Hattı’nın (TANAP) Kars’ın Selim ilçesindeki temel atma töreni, saygı duruşu ve İstiklal Marşı’nın ardından Azerbaycan ve Gürcistan milli marşlarının çalınmasıyla başladı. 

Konuşmaların ardından Cumhurbaşkanı Erdoğan, Azerbaycan Cumhurbaşkanı ve Gürcistan Cumhurbaşkanı Giorgi Margvelaşvili butona basarak vinçle hatta ilk borunun konmasını sağladılar.