Dilek Atlı 

3. Ulusal Fizik Eğitim Kongresi (UFEK), geçtiğimiz hafta sonunda Gazi Üniversitesi Gazi Eğitim Fakültesi’nde gerçekleştirildi. UFEK 2017’ye Bursa’dan katılan 12 yaşındaki Denizhan Tokgöz, “Uzaya Çıkacak Araçların Yolculuk Maliyetlerini Azaltmaya Yönelik Olarak Tasarlanan Manyetik Uzay Rampası” projesiyle ödül alırken, sunum yapmaya hak kazanan onlarca bilim insanı ve öğretmen arasında en genç katılımcı olarak da tarihe geçti.

Bursa Koç Ortaokulu 6. sınıf öğrencisiyken bu başarıyı elde eden Denizhan Tokgöz, eğitim hayatına Ankara’da Gülen Muharrem Pakoğlu Ortaokulu’nda devam ediyor.

PROJEYE BÜYÜK İLGİ…

2015 yılında Bursa Koç Ortaokulu’nda “Spagetti Çatalı” projesiyle başlayan bilim çalışmalarını geliştirerek, 2016’da TÜBİTAK’a bireysel katılımla “Çığsavar Yelek” projesini sunan başarılı öğrenci, bir yılda oluşturduğu fikrini UFEK’e sundu. Düzenleme kurulu tarafından projesi sunuma hak kazandığı açıklanan Denizhan, Gazi Eğitim Fakültesi’ndeki konuşmasında çalışmasının içeriğini şöyle aktardı: 

“Bir uzay mekiğinin uzaya çıkış maliyeti ortalama 2,2 milyar dolar. Bu maliyetin düşürülmesi gerektiğini düşünerek projeyi tasarladım. NASA uzay araştırmalarının ilk 20 yılında 90 trilyon dolar harcamış. Ben bu maliyetlerin büyük oranda düşürülmesini planlıyorum. Bunun için de 408 km’lik tüp şeklinde manyetik bir yol yapıp, yolun bittiği yere de bir uzay üssü kurarak astronotlara teknik ve malzeme desteği sağlamayı düşünüyorum. Ayrıca uzay mekiğini, dünyanın termosfer katmanına kurulacak olan bu uzay üssüne yakıtsız götürmek istiyorum. Çünkü bir uzay mekiğinin ağırlığı yaklaşık olarak 2040 ton. Ve bu ağırlığın 1700 tonunu yakıtlar oluşturmakta. Atmosferi geçmek için kullanılan yakıtın ağırlığı ortadan kaldırılırsa, uzayı araştırmak için daha çok insan ve malzeme götürülebilir. Ayrıca yakıtların neden olduğu kazalar da önlenebilir.”

Uzay mekiği yakıtlarının iki temel özelliğe sahip olması gerektiğine işaret eden Tokgöz, şöyle devam etti:

“Bunlar: momentumdan etkilenmemesi ve itki kuvvetinin güçlü olmasıdır. Bu iki özelliği katı yakıtlar iyi yapar. Lakin bir kez ateşlenen katı yakıtlar bir daha sönmezler. Sıvı yakıtlar ise momentumdan etkilendiği için belli bir irtifaya ulaşınca kullanılır. Bu nedenle tek başlarına kullanılamazlar. Bu durum maliyeti artırır. Aynı zamanda sıvı yakıtlar rokete kalkıştan hemen önce yüklenmek zorundadır. Aksi takdirde tehlikeli olur. Bu sorunları ortadan kaldırmak için planladığım projeye ‘Dikey Maglev Treni’ de denebilir. Bu proje; Türk bilim insanlarının 2017’de Dünya’dan 212 ışık yılı uzaklıktaki Jüpiter’in 1,5 katı büyüklüğündeki gezegeni bulmaları gibi Türk gökbilim tarihinde dönüm noktası olacaktır.”

Projesi büyük ilgi uyandıran genç bilim insanına sunumundan sonra Gazi Eğitim Fakültesi Ortaöğretim Fizik Öğretmenliği Bölüm Başkanı Prof. Dr. Bilal Güneş tarafından bir plaket takdim edildi. 

‘Çocuklara ilham vereceğine inanıyoruz’

Denizhan Tokgöz’ün anne ve babası Betül-Zübeyir Tokgöz, oğullarıyla gurur duyduklarını vurgulayarak, “Fen bilimleri konusunda yetişen çocuklara ilham vereceğine inanıyoruz. Bilime ve ülkesine faydalı çocuklar yetiştirmek için anne babalar olarak destek veriyoruz. Destek görmesi gereken Türkiye’de nice çocuk var. Ülkemizden birçok bilim insanı çıkacağına inanıyoruz” dediler.