Kuzu, “partili cumhurbaşkanlığı” modeline ilişkin AA muhabirine açıklamalarda bulundu.

 

Türkiye’de 1924 Anayasası’nda “cumhurbaşkanının partiyle bağı kesilir” hükmünün olmadığını, Atatürk, İsmet İnönü ve Celal Bayar’ın cumhurbaşkanlıkları döneminde partileriyle ilişkilerinin devam ettiğine değinen Kuzu, bugün için düşünülen “partili cumhurbaşkanı” modelinin de geçmişteki uygulama örnek alınarak günün şartlarına uyarlanabileceğini belirtti.

 

“Bizim esas hedefimiz tam başkanlık modelini getirebilmek. Amerikan modelinin Türkiye’ye uyarlanması ideal olan” diyen Burhan Kuzu, tam başkanlık sisteminin Türkiye’de yönetim kademelerinde yaşanan sorunları, tıkanıklıkları çözebilecek tek model olduğunu savundu.

 

AK Partil’li Kuzu, şu anda iki başlılıktan doğan sıkıntının yaşandığını vurgulayarak, şöyle devam etti:

 

“Halkın cumhurbaşkanını seçmesi öncesinde de bu iki başlı durumu gördük. Demirel ile Çiller arasında gördük. ‘Kızım’ diye getirdi, neredeyse camdan aşağı atıyordu. Özal ile Mesut Yılmaz, Özal ile Yıldırım Akbulut arasında sıkıntı yaşandı. Akbulut’un bile bir sürtüşmeyle işi bitti. Aynı partili olmak da çözüm değil. Demirel ile Yılmaz farklı partiliydi ama çok iyi anlaştılar. Ecevit ile Sezer arasındaki kavgalar… Tayyip Bey ile Sezer arasında çok görünmeyen, Tayyip Bey’in hep içine atarak yaşadığı süreç var. Abdullah Bey ile ufak tefek olsa da piyasaya çıkarılmayan durumlar da yaşanan sorunlara örnek olabilir.”

 

“İnsan fıtratına uymayan uygulamalar”

 

Burhan Kuzu, Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan’ın partili gibi davranıyor olmasının kamuoyu ve bilim dünyasından eleştiri aldığını belirterek, “Partiden kop diyorsun da bu kolay bir şey değil. Orada gönül bağı var, yıllarca başbakanlık yapmış, aktif başbakanlıktan pasif bir makama gelen bir kişiye ‘otur, hiç konuşma, sesini çıkarma’ gibi uygulamalar insan fıtratına uymayan uygulamalar.” diye konuştu.

 

Partili cumhurbaşkanlığı için anayasada 5-6 maddelik değişiklik yapılmasının yeterli olduğuna dikkati çeken Kuzu, 2007 yılında TBMM Anayasa Komisyonu başkanlığı yaptığı dönemde cumhurbaşkanının halk tarafından seçilmesine yönelik düzenleme görüşülürken “halkın seçtiği kişinin partiyle bağı kesilmez” teklifinde bulunduğunu anımsattı. Kuzu, “O zaman bu teklifim günün şartlarıyla kabul edilmedi. Olsaydı bugünkü sorunlar yaşanmazdı. Sakalımız, bıyığımız yok ki dinletemedik sözümüzü, şimdi o noktaya geldi arkadaşlar.” ifadesini kullandı.

 

Kuzu, Fransa’daki yönetim modelinin partili cumhurbaşkanlığı modeline örnek olabileceğine işaret ederek, Fransa’da cumhurbaşkanı ile başbakan arasında yaşanan sürtüşmelerde halkın genel yaklaşımın ‘cumhurbaşkanının dediği doğrudur’ yönünde olduğunu, bu ülkede cumhurbaşkanlarının ön planda ve halk tarafından bilindiğini, başbakanların ise bilinirliğinin çok az olduğunu anlattı.

 

Burhan Kuzu, İzlanda, İrlanda, Finlandiya, Avusturalya’da tam anlamıyla partili cumhurbaşkanlığı sisteminin uygulandığını, Rusya’da belli oranda uygulanan modelin Macaristan, Bulgaristan ve Çek Cumhuriyeti’nde yerleştirilmeye çalışıldığını bildirdi.

 

Kuzu, “Partili cumhurbaşkanı, güçlü cumhurbaşkanı olur. Cumhurbaşkanının hükümet içindeki konumunu güçlendiren, öne çıkaran bir düzenleme olabilir. Külliye’de Bakanlar Kurulu’nun toplanmasına yönelik tepkileri giderecek, yürütmenin başı olduğunu netleştiren, baskın hale getiren bir düzenleme olur. Ama bu model de köklü kalıcı çözüm değil. Çözüm tam başkanlık ama şartlar bu modele zorluyor.” dedi.

 

Partili cumhurbaşkanlığı modelinin Türkiye’yi ister istemez bir zaman sonra merkez sağ ve merkez sol olmak üzere iki partili sisteme götüreceğini de belirten Kuzu, şunları kaydetti:

 

“Cumhurbaşkanı yüzde 51 ile seçilirse, ister istemez iki tarafta bloklaşma olacak. llımlı sağ ve sol olur, yüzde 51 alman için her kesimi kucaklaman lazım. Belki 2019 seçiminde kimi partiler barajı aşamaz, o zaman belki daha yüksek rakamla gelinir, tam başkanlığa dönüştürülür.”