ABD’de, Türklere ait bilinen tek cenaze firması olan ve çoğunlukla Türk, Arnavut ile Özbek toplumuna hizmet veren Brooklyn merkezli “İman Cenaze Hizmeti” ismindeki firmanın sahibi Ahmet Kargı, ülkede artan Kovid-19 ölümleriyle cenazelerde uygulanan değişiklikleri AA muhabirine anlattı.

Kargı, 45 yıldır ABD’de yaşadığını ve New York’ta 12 yıldır cenaze işleri yaptığını söyledi.

Salgından bu yana cenazelerde artış olduğuna dikkati çeken Kargı, hüzünlü olan cenaze törenlerinin yeni değişikliklerle daha da yürek burkucu hale geldiğini ifade etti.

Kargı, sağlık yetkililerinin ve dini otoritelerin, Kovid-19 virüsünün yayılmasını önlemek amacıyla cenaze törenlerini 10 kişiyle sınırladığını belirtti.

Cenaze törenine katılanların da aralarına mesafe koymaları gerektiğini vurgulayan Kargı, şöyle devam etti:

“Yeni tip koronavirüsle, cenaze işlemleri epey değişti. Mevtayı hazırlarken artık suyla yıkamak yerine, kefen üstünden teyemmüm yapıyoruz. Virüsün bulaşmaması için bütün görevliler tedbir alıyor, en güvenilir şekilde cenazeyi tabuta koyuyor.

Mezarlıkta da ilginç bir hava oluşuyor. En fazla 10 kişi gidebiliyor, onlar da arasına 2-3 metre mesafe koymak zorunda. Cenaze namazı, cami yerine mezarlıkta veya girişinde kılınıyor. Genelde herkesin ağzında maske, elinde eldiven olunca, ortaya tuhaf bir görüntü çıkıyor.”

En acılı günlerinde bile koronavirüsünün aile yakınlarını birbirinden uzak tuttuğunu söyleyen Kargı, “Zor bi durum, özellikle bizim kültürümüzde böyle acılı günlerde paylaşmayı, el sıkmayı, mevtanın yakınlarına sarılmayı seven insanlarız.” diye konuştu.

“Cenazeler, yalnız başına defnediliyor”

Kargı, cenazelerin yalnız başına defnedildiğini dile getirerek, önceden acıyı paylaşmak için bir araya gelinen cenaze törenlerinin bu özelliğinin artık kalmadığını söyledi.

Kendi başından geçen bir olaya da değinen Kargı, şu ifadeleri kullandı:

“Geçenlerde bir cenaze için ‘mezarlığa 10 kişiden fazla gelmesin’ diye uyardık. Ama cenaze arabasının arkasına 20 araç takıldı, mezarlığa giremeseler de biz defin işlemlerini bitirince, o aile yakınları dışarıda bir araya geldi. Uyarmamıza rağmen birbirine sarılıp, taziyelerde bulundu. İnsanları en acılı ve hassas olduğu bir zaman da fazla zorlayamıyorsunuz, o zaman siz kötü duruma düşüyorsunuz. Gerçekten zor bir durum.”

“Sosyal mecralardan canlı olarak, cenaze sahiplerine izlettirmeye çalışıyoruz”

Kargı, salgında hayatını kaybedenlerin genelde yakın aile üyelerinin de virüse yakalandığını bu nedenle cenazeye katılamadığını belirterek, “Sağlıkları el verip cenazeye katılmak isteseler bile, herkes için ayrı bir risk oluşturuyorlar.” dedi.

Cenaze törenlerine katılamayanlar için teknolojinin imkanlarını kullanmaya başladıklarını dile getiren Kargı, “Teknoloji sağ olsun, mezarlığa varış, cenaze namazı, defin gibi işlemleri telefonla sosyal mecralardan canlı olarak cenaze sahiplerine uzaktan izlettirmeye çalışıyoruz. Bu en azından insanlar için bir teselli oluyor.” diye konuştu.

“Kimsesizler fonu’ gibi bir fon oluşturulması lazım”

Salgınla artan ve daha da artması beklenen cenazelerden maddi durumu olmayanlar için yetkililere de çağrıda bulunan Kargı, bu konuda bir “cenaze fonu” oluşturulması ve Türkiye’ye gidecekler için nakliye ihtiyacının kolaylaştırılması gerektiğine dikkat çekti.

Kargı, şunları kaydetti:

“ABD’de vefat eden ve maddi durumu iyi olmayan Türk vatandaşlarının gerek burada gerekse de Türkiye’ye defni için masrafları karşılayacak ‘kimsesizler fonu’ gibi bir fon oluşturulması lazım. Bildiğim kadarıyla; böyle bir fon şu an yok. Bu gibi durumlarda genelde etraftakiler yardım ediyor.

Vatandaşı ortada bırakamadığımız için bazen biz de zararına bu işi yapmak zorunda kalıyoruz. Bu fon; konsolosluk, Dışişleri ile Ulaştırma ve Altyapı Bakanlığı gibi resmi makamlarca oluşturulabilir. Özellikle bu salgında artık ölü sayılarının artması beklenirken, kesinlikle bu konu bir an önce düşünülmeli.”

“THY, ihtiyacı olanlara bedava hizmet sunabilir”

Türkiye’ye defnedilecek cenazelerin nakli için de THY’nin ihtiyacı olanlara bedava hizmet sunabileceğine işaret eden Kargı, Pakistan gibi bazı ülkelerin, dünyanın değişik yerlerinde vefat eden vatandaşlarını ülkeye bedava naklini yaptığı bilgisini paylaştı.

Kargı, New York ve New Jersey’de ortalama bir cenaze masrafının 5 bin 500 ile 7 bin 500 arasında olduğunu belirterek, “Türkiye’ye gönderilmesiyle ABD’de defnedilmesi arasında çok fiyat farkı yok. Her eyaletin işlem masrafları, her mezarlığın bedeli, hatta mezarlık görevlilerinin hafta içi veya sonu çalışma durumu bile cenaze maliyetini etkiliyor.” ifadelerini kullandı.

AA