Hacettepe Üniversitesi (HÜ) Tıp Fakültesi Çocuk Enfeksiyon Hastalıkları Bilim Dalı Öğretim Üyesi Prof. Dr. Mehmet Ceyhan, en sık nezleye yol açan virüsün rhinovirüs olduğunu belirterek “Gergedan isimlendirmesi doğru değil. Ne ‘gergedan virüsü’ ne de ‘gergedan gribi’ diye bir şey var” dedi.

Ceyhan, bazı basın yayın organlarında yer alan “gergedan virüsü” ya da “gergedan gribi” başlıklı haberlere ilişkin değerlendirmede bulundu ve hastalığa neden olan virüsler hakkında bilgi verdi.

Herhangi bir yeni virüsün söz konusu olmadığını belirten Ceyhan, “gergedan” diye tanımlanmış ve bu şekilde isimlendirilmiş bir virüsün de bulunmadığının altını çizdi. Ceyhan, “Dünyada ‘gergedan’ diye bir virüs yok. Maalesef, çok yanlış bir tercümeden kaynaklanan bir isimlendirme olmuş. Dünyada da Türkiye dışında böyle bir isimlendirme kullanılmamıştır.” dedi.

İnsanlarda en sık hastalığa yol açan virüs grubunun rhinovirüsler olduğunu anlatan Ceyhan, bunun yeni olmadığını, tam aksine 1961’den bu yana bilindiğini söyledi.

Ceyhan, şöyle devam etti: “Rino, burunla ilgili demektir, örneğin rinoplasti çok bilinir. Rhinovirüs de burunda hastalık yapan virüstür ve nezle hastalığının virüsü demektir ama maalesef böyle bir isim benzerliği var. Gergedana verilen bir isim ve ‘rhinoceros’tan geliyor. Bunun hiçbir şekilde burunla ilgilisi yok. Maalesef tercüme ederken ‘burunla ilgili virüs’ yerine ‘gergedan virüsü’ diye tercüme edilmiş. Bu isimlendirme doğru değil. Ne ‘gergedan virüsü’ ne de ‘gergedan gribi’ diye bir şey var. Gergedanın İngilizcesi rhino (rhinozorus) ama virüs adını, ‘burun ile ilgili’ anlamına gelen ‘rhino’dan almaktadır.”

“RHINOVIRUS NEZLE YAPAR, GRİP YAPMAZ”

Bu tip benzetmelerin bazı sakıncaları olduğuna dikkati çeken Ceyhan, şunları söyledi: “Daha önce bazı griplerde bu tip isimlendirmeler kullanıldı ama bunun bir dayanağı vardı. Örneğin kuş gribi denildi çünkü kuşlardan bulaşıyordu ya da domuz gribi denildi çünkü domuzlardan bulaşıyordu ama gergedan virüsü diyemeyiz çünkü gergedandan bulaşan bir virüs yok. Daha tehlikeli bir isimlendirme ise ‘gergedan gribi’. Halbuki, rhinovirüs nezle yapar, grip yapmaz daha hafif bir hastalık yapar.”

“HERHANGİ BİR YENİ VİRÜS SÖZ KONUSU DEĞİL”

Prof. Dr. Ceyhan, şu anda insanları hasta eden ve yaygın alarak görülen ve bu virüsün de nezlenin en sık görülen etkeni olduğunu vurguladı.

Halk arasında soğuk algınlığı olarak bilinen hastalığın, insanlarda en sık görülen bulaşıcı hastalık olduğunun altını çizen Ceyhan, bir çocuğun yıl içinde ortalama 8-10 kez soğuk algınlığı geçirebildiğini söyledi.

Ceyhan, solunum yollarında hastalık yapan 200’den fazla virüs olduğunu ve bunların içinde en sık rhinovirüsün görüldüğünü belirtti. Bu virüsün, genellikle nezle, çok nadiren ise bronşiyolite neden olduğunu anlatan Ceyhan, ama griple bir ilgisinin olmadığını aktardı.

Prof. Dr. Ceyhan, bir paniğe gerek olmadığını anlatarak “Şu anda herhangi bir yeni virüs söz konusu değil” dedi.

“NEZLE İLE GRİP KARIŞTIRILIYOR”

Ceyhan, gribe yol açan influenze virüslerinin ise çok daha ağır, hatta bazen ölümle sonuçlanabildiğini, ciddi sakatlıklara yol açabildiğini vurguladı. Özellikle küçük çocuklarda kronik kalp, akciğer, böbrek ve şeker hastalarında ölümle sonuçlanabilen bir virüs olduğunu ifade eden Ceyhan, nezle ile gribin karıştırıldığını belirtti.

Prof. Dr. Ceyhan, nezlenin burun akıntısı, hapşırık, öksürük, hafif baş ağrısı ve yine hafif ateş ile kendini gösterdiğini ve en fazla 7-10 gün sürdüğünü, kendiliğinden geçtiğini ve herhangi bir ilacı ya da aşısı olmadığını ifade etti.

Burun akıntısının nadir görüldüğü gribin ise genellikle çok yüksek ateş, yaygın kas ağrısı, vücutta kırılma, baş ağrısı, akciğerde sıkıntı olması halinde öksürük ve nefes darlığı ile ilerlediğini ve mutlaka kişiyi yatağa düşürdüğünü anlatan Ceyhan, bir kişinin gribi kesinlikle ayakta geçiremeyeceğini aktardı. Ceyhan, “Bir kişi, hasta olup ayakta dolaşabiliyorsa o kişi grip değil nezledir” uyarısında bulundu.

Grip aşısının önerildiği riskli gruplarda nezlenin önlenmeye çalışılmadığını, gribin engellenmeye çalışıldığını vurgulayan Ceyhan, kişilerin kimi zaman aşı olmalarına rağmen geçirdikleri hastalığı karıştırarak gribe yakalandığını sandığını dile getirdi.

Nezle sıklığının artmasının soğuk hava ile bir ilgisi olmadığını, soğuk havada kişilerin daha çok kapalı ortamlarda bulunduğunu anımsatan Ceyhan, bu ortamlarda bulaşma yolunun arttığına dikkati çekti. Ceyhan, bu nedenle kreş, okul, alışveriş merkezleri, askeri birlikler gibi ortamların hastalık riskini artırdığını kaydetti.