Avrupa Parlamentosu tarafından kabul edilen tasarıda, Türkiye’ye 1915 olaylarını “soykırım” olarak tanıma ve arşivlerini açma çağrısı yapılıyor. Ancak hem Papa “soykırım” ifadesini kullanırken hem de Avrupa Parlamentosu (AP) bu kararı alırken, Türkiye’nin sorunun çözümü noktasında attığı tarihi adımları göz ardı etti.

1915 olaylarının objektif bir çerçevede tarihçiler tarafından araştırılmasıyla yeşerecek olan çözüm umutları, Ermenistan Yönetimi ve  Ermeni lobisinin katkısıyla siyasi hırslara kurban edildi.

2005’ten 2015’e tarihi adımlar

Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan’ın 2005 yılında Başbakanlığı döneminde Türkiye ve Ermenistan’ın ortak tarihini ilgilendiren bu dönemin tarihçilerce incelenmesi çağrısı, Ermenistan’da karşılık bulmadı.

Ermenistan -Türkiye ilişkilerinin normalleşmesinin önünü açacak protokoller 2009 yılında imzalandı. AncakErmenistan 2010 yılında protokolleri tek taraflı olarak dondurdu. 2015 yılı Şubat ayında ise Ermenistan Cumhurbaşkanı Serj Sarkisyan, protokolleri Meclis’ten geri çekti.

Cumhurbaşkanı Erdoğan, 23 Nisan 2014 tarihinde tüm Ermenilere seslenen bir taziye mesajı yayınlayarak, Türkiye Cumhuriyeti tarihinde bir ilke imza attı. 1915 olaylarının yıl dönümüne bir gün kala, o dönem hayatını kaybedenlerin torunlarına başsağlığı diledi.

Türkiye tarihinde bir benzeri daha olmayan taziye mesajı Ermenice de dahil toplam dokuz dilde yayınlandı. 24 Nisan 2014 yılında bu iddiaların yıl dönümündeki konuşmasında taziye mesajına atıfta bulunmayan Sarkisyan, yaklaşık bir ay sonra mesajı değerlendirdi.

2014 Mayıs ayında yaptığı değerlendirmede Sarkisyan, taziye mesajını ima ederek “Kınama alternatif olamaz. Yarım adım atarak ciddi sonuçlar almak mümkün değil” diye konuştu. Sarkisyan, aynı konuşmasında daha da ileri giderek, Erivan’da 24 Nisan 2015’te düzenlenecek soykırım iddialarının 100’üncü yıl anma törenlerine Türkiye Cumhurbaşkanı’nı davet etti.

Yüzüncü yıl münasebetiyle, ulusal ve uluslararası düzeyde en üst katılımla gerçekleştirilecek ve bütün dünyaya barış ve kardeşlik mesajı verilecek olan Çanakkale Savaşı Anma Törenlerine Ermenistan davet edildi. Sarkisyan, Cumhurbaşkanı Erdoğan’ın davetini diplomatik teamüle aykırı ifadelerle reddetti.

Siyasi hesaplar uğruna çözüm umutları heba edildi

2015 yılını Türkiye ve Türklere karşı uluslararası bir kampanya yılı haline dönüştüren Ermenistan Yönetimi, ilk adımını bu yılın Şubat ayında atarak Ermenistan-Türkiye ilişkilerinin normalleşmesinin önünü açacak protokolleri Meclis’ten geri çekti. 

12 Nisan 2015 tarihinde Katoliklerin ruhani lideri Papa Francesco 1915 olaylarının 100. yıl dönümü sebebiyle Vatikan’da düzenlediği ayinde, “Son yüzyılda insanlık 3 büyük trajedi yaşamıştır. Bunların ilki, genel olarak 20. yüzyılın ilk soykırımı olarak görülen ve siz Ermeni halkına karşı yapılmış olandır” ifadelerini kullandı. 

Papa Farncesco’nun açıklamasından sadece üç gün sonra 15 Nisan’da Avrupa Parlamentosu 1915 olaylarını “soykırım” olarak nitelendiren karar tasarısını oy çokluğuyla kabul etti.