ABD’de 8 Kasım günü yapılacak 45. başkanlık seçimlerinde ilk perde, Iowa eyaletinde 1 Şubat’ta yapılan önseçimle açıldı.

Cumhuriyetçi Parti’nin başkan adayı olmak için yarışan aday adaylarından Teksas Senatörü Ted Cruz, yüzde 28’lik oy oranı ile Iowa’daki önseçimin galibi oldu. Seçim sistemindeki farktan dolayı Cruz, galibiyetini Demokratlardan birkaç saat önce ilan etti.

Cruz’u işadamı Donald Trump yüzde 24, Florida Senatörü Marco Rubio ise yüzde 23 ile takip etti. Cruz’un yaklaşık 51 bin oy aldığı Iowa önseçimlerinde Trump 44 bin, Rubio ise 42 binin üzerinde oy aldı. Bu sonuçlara göre eyaletten Cruz 7, Trump ve Rubio ise 6 delege çıkarmış oldu.

Bir diğer Cumhuriyetçi başkan aday adayı beyin cerrahı Ben Carson 17 bin, Kentucky Senatörü Rand Paul ise 8 bin civarında oy aldı. Bu iki aday ise sırasıyla 2 ve 1 delege kazanmış oldu.

Cumhuriyetçi kanatta seçimin galibi belli olduktan sonra yaptığı ilk açıklamada Cruz, “Bu akşam, hem Iowa’daki hem de ülke genelindeki cesur muhafazakarların zaferidir” dedi. Trump ise ilk açıklamasında Cruz’u tebrik ettiğini kaydederek, “Bugün ikinci olduk ancak bundan onur duydum” şeklinde konuştu.

Bu açıklamaların yapıldığı saatlerde Cumhuriyetçi adaylardan eski Arkansas Valisi Mike Huckabee, Iowa’da istediği sonucu alamayınca yarışı bıraktığını açıkladı.

Demokratlarda nefes nefese yarış

Cumhuriyetçi kanatta Iowa önseçimlerinin galibi akşam erken saatlerde belli olmasına rağmen, Demokrat Parti’nin başkan adayı olmak için yarışan eski Dışişleri Bakanı Hillary Clinton ile Vermont Senatörü Bernie Sanders arasındaki mücadele adeta nefes kesti.

Uzun süre iki rakibin oy oranları yüzde 50-yüzde 50 şeklinde berabere devam etti. Gecenin ilerleyen vakitlerinde ortaya çıkan tabloda ise her iki aday, sadece bindelik fark ile birbirinden ayrıldı. Clinton, çok küçük bir farkla Sanders’ın önünde yer almış olsa da resmi sonuçlar açıklanana kadar iki aday adayın da “berabere” kaldıkları değerlendirmesi yapılıyor.

Son raporlanan sonuçlara göre Clinton’ın yüzde 49,9, Sanders’ın ise yüzde 49,6 oy aldığı belirtiliyor. İlk açıklamalarında her iki aday da resmi bir galibiyetten söz etmezken Sanders, durumu “resmen kabul edilmemiş olan bir eşitlik” şeklinde açıkladı.

Resmi sonuçlarla birlikte durumun ilerleyen saatlerde netlik kazanması bekleniyor ancak bu sonuçlara göre Clinton’ın 24, Sanders’ın ise 21 delege çıkardığı kaydediliyor.

Diğer Demokrat aday eski Maryland Valisi Martin O’Malley ise ilk önseçim gününde aradığını bulamayınca yarıştan çekildiğini açıkladı.

Iowa’daki önseçim, ABD seçim sistemine özgü olan “parti toplantıları/caucusus” yöntemiyle gerçekleştirildi.

Bu yöntemde parti üyeleri, kilise ve spor salonları gibi kamuya açık yerlerde bir araya gelerek belirli konuları tartıştı, daha sonra da tercih ettikleri adayın ismini yazarak veya adayın bulunduğu noktada toplanarak desteklerini gösterdi.

1972’den bu yana Iowa’da ilk üçe giremeyen hiçbir aday başkan seçilemedi. Dolayısıyla eyaletteki önseçimlerde ilk üçe giremeyen adayların New Hampshire’daki önseçimde de başarı gösteremezlerse yarışı terk etmesi bekleniyor veya partisinin adaylığını kazanmasına imkansız gözüyle bakılıyor.

Iowa’nın ardından 9 Şubat’ta ikinci önseçim, New Hampshire eyaletinde yapılacak.

Ülkenin kuzeydoğusunda yer alan New Hampshire’de önseçim, adayların sıraya girerek sandıkta oy kullanacakları geleneksel seçim usulüyle gerçekleştirilecek.

Iowa ile New Hampshire’deki önseçimler, tüm adaylarının yarıştaki ilk gerçek performanslarını ortaya koyması bakımından çok önemli bir yere sahip.