Emekli bürokrat Sir John Chilcot’un başkanlığında 2009-2011 yıllarında 18 ay boyunca kamuoyuna açık şekilde yürütülen soruşturmaya ilişkin raporu yaklaşık üç yıl önce açıklanması bekleniyordu. Chilot, söz konusu raporunda eleştirdiği kişilerin rapora yönelik geri dönüş yapmalarını beklediğini, raporun bu nedenle yayımlanmasının geciktiğini bildirmişti. Irak’ta savaşırken hayatını kaybedenlerin aileleri ve aileleri temsil eden hukuk ekibi, raporun açıklanmasındaki gecikmeye yönelik tepkilerini açıkladı.

Ada basınına açıklamada bulunan askerlerin ailelerini temsil eden avukatlar, Sir John’un raporun ne zaman açıklanacağına dair kesin bir tarih vermeyi reddetmesiyle Chilot’un yasa dışı davrandığını dile getirdi.

Avukatlar, 29 aile adına Sir John Chilot’a yaptıkları çağrıda, Chilot’un söz konusu rapora geri dönüş yapması beklenen kişilere, geri dönüşleri için bir tarih vermesini talep etti. Hukuk ekibi ayrıca, Chilot’tan, raporu bu yılın sonuna kadar açıklamasını isterken, raporun 2015 sonuna kadar açıklanmaması halinde ailelerin durumu yüksek mahkemeye taşıyacakları konusunda da uyarıda bulundu.

Aileleri temsil eden avukatlardan Matthew Jury, raporun ertelenmesinin ailelerin acılarına acı kattığını belirterek, “Aileler, durumlarını bana, sanki başlarının üzerinde siyah bir bulut varmış gibi ifade ediyor. Acıları zamanla dinmedi. Ve bu kara bulutu dağıtacak tek şey, bu raporun yayımlanması ve nihayetinde gerçeği öğrenmeleri” ifadelerini kullandı.

20 yaşındaki asker oğlunu 2003 yılında Irak’ta kaybeden Reg Keys de, BBC Radyo 4’te yaptığı açıklamada, Sir John’un ailelerin acısını anlamadığı vurgulayarak, “Bu olaya artık kapanış getirilmesini istediğimizi Sir John’un aklında tutması lazım. Adil bir şekilde, doğru bir şekilde yapılmalı bu. Chilot’un yeterince zamanı vardı. Raporu açıklamak için belirli bir zaman da vermiyor. Bizim derdimiz bir tarih verilmesi. Rapora ilişkin artık bir tarih kesinleşsin istiyoruz. Savaş suçlusu olarak dönemin İngiltere Başbakanı Tony Blair’in mahkemeden zincirlenerek çıktığını artık görmek istiyorum. Hatırlayın, Irak’ta 180 İngiliz personeli hayatını kaybetti, 3 bin 500’den fazlası yaralandı, 2 milyon Iraklı evlerinden kaçtı, 100 binden fazla masum Iraklı öldürüldü. Bu savaşa yönelik bir soruşturma. Süt fiyatları, demiryolu seyahati ücretleri ya da enerji fiyatlarına dair bir soruşturma değil bu. Açıkçası ben Sir John’un bunu kavradığını düşünmüyorum” diye konuştu.

İngiltere Başbakanı David Cameron, raporun açıklanmasındaki gecikmeye ilişkin geçen hafta yaptığı açıklamada, belgenin ne zaman açıklanacağının belirtildiği “bir zaman çizelgesi istediğini” bildirmişti. Cameron, haziran ayında yaptığı açıklamada da, raporun ertelenmesinden dolayı “sabrının tükendiğini” söylemişti.

Öte yandan yine geçen hafta, muhalefetteki İşçi Partisi’nin genel başkanlığa aday olan Jeremy Corbyn, Chilcot raporunun neden halen açıklanamadığına ilişkin, “Atlantik’in iki yakasından birinde halen raporda yer alan bilgilerin açıklanmasına yönelik anlaşmazlık yaşandığı ortada” değerlendirmesinde bulunmuştu.

Soruşturma raporunun, yaz tatilinde olan parlamentonun gelecek ay açılışından önce açıklanması beklenmiyor.

Raporun açıklanması, eski ABD Başkanı George W. Bush ile dönemin İngiltere Başbakanı Tony Blair arasında Irak’a ilişkin telefon görüşmelerinin dökümleri ile yazışmaların yayımlanmasına İngiltere Dışişleri Bakanlığı’nın izin vermemesi nedeniyle de ertelenmişti. Belgeler arasında, Blair ile Bush’un Irak savaşıyla ilgili 25 notunun ve 130’dan fazla görüşmesinin yer aldığı tahmin ediliyor.

İngiltere’de Kasım 2009’da başlatılan “Chilcot soruşturmasında”, 2003’teki Irak Savaşı’na katılma kararının kilit isimlerinden eski Başbakan Blair başta olmak üzere çok sayıda politikacı, bürokrat, diplomat ve yetkili ifade vermişti.