Türkiye, Rusya ve İran arasında varılan, Suriye’de çatışmasızlık bölgeleri oluşturulmasına ilişkin muhtıra yürürlüğe girerken, çatışmaların büyük oranda azaldığı gelen bilgiler arasında.

Suriye’de 6 ay boyunca çatışmasızlık bölgesi oluşturulmasına karar verilirken, garantör ülkeler kabul ederse, sürenin uzatılabileceği belirtildi. Suriye’nin 4 yerinde oluşturulması öngörülen çatışmasızlık bölgelerinin çerçevesi, İdlib ili Lazkiye, Hama ve Halep vilayetlerinin bazı bölgeleri, Humus’un kuzeyindeki belli bölgeler, başkent Şam’daki Doğu Guta, Suriye’nin güneyinin belli bölgeleri (Deraa ve Kuneytra vilayetleri) olarak belirlendi.

Çatışmasızlık bölgelerinde, Suriye rejimi ile ateşkese katılan veya katılacak silahlı muhalif gruplar arasında, hava unsurları dahil olmak üzere her türlü silahlı saldırı durdurulacak. Muhtıraya göre, El Kaide ve DEAŞ ile mücadele çatışmasızlık bölgelerinin içinde ve dışında sürecek. Güvenlikli bölgeler ise, çatışmasızlık bölgelerinin sınırları boyunca çatışan taraflar arasında karşılıklı olayların ve çatışmaların engellenmesi amacıyla kurulacak. Silahsız sivillerin geçişinin sağlanması, insani yardımların iletilmesi ve ekonomik faaliyetlerin devamı için ‘kontrol noktaları’nın bulunacağı güvenlikli bölgelerde ayrıca ateşkese riayet edilmesinin sağlanması amacıyla ‘gözlem noktaları’ yer alacak.

TEMEL İHTİYAÇLAR

Kontrol ve gözlem noktalarının faaliyet göstermesi ve güvenlikli bölgelerin idaresi, garantör ülkelere ait birliklerce uzlaşı temelinde sağlanacak. Gerektiği hallerde garantör ülkelerin uzlaşmasıyla üçüncü taraflar konuşlandırılabilecek. Sivillerin en temel ihtiyaçlarının karşılanması ve tıbbi yardımın ulaştırılması için gerekli şartlar oluşturulacak. 

Su ve elektrik dağıtımı gibi temel altyapı tesislerinin tekrar işler hale gelmesi için önlemler alınacak. Mültecilerin ve ülke içinde yerinden olmuş kişilerin evlerine dönmesi için uygun koşullar oluşturulacak. Muhtıraya göre, garantör ülkeler, 4 Haziran’a kadar çatışmasızlık bölgeleri ile güvenlikli bölgelerin haritalarının hazırlığını tamamlamak ve silahlı muhaliflerle terörist grupları birbirinden ayrıştırmak için gerekli adımları atacak.

Öte yandan anlaşmanın yürürlüğe girmesinin ardından söz konusu bölgelerde çatışmaların önemli oranda azaldığı ifade edilirken, Londra merkezli Suriye İnsan Hakları İçin Gözlemevi (SOHR), ülkenin bazı yerlerinde sadece tek tük çatışma ve operasyonların olduğunu açıkladı.