Araştırmacılar, Yunanistan’daki bir mağarada bulunan ve Mezolitik dönemde yaşamış genç bir kızın yüzünü yeniden canlandırdı.

Atina Üniversitesi’nden araştırmacılar ve İsveç’ten bir arkeologtan oluşan bir araştırma ekibi, Yunanistan’da bir mağarada bulunan ve Mezolitik döneme ait genç bir kızın yüzünü canlandırdı. Ekip, çalışmasını Akropolis Müzesi’nde sergileyerek duyurdu.

Genç kızın kalıntıları, 1993 yılında Yunanistan’ın Teselya bölgesindeki Theopetra Mağarası’nda bulundu. Araştırmacılar, kızın kalıntılarının yaklaşık 9.000 yıl öncesine tarihlendiğini belirtiyor. Bu dönem, orada bulunan insanların, avcı toplayıcılıktan çiftçiliğe geçiş yaptığı zamana, yani tarımın şafağına denk geliyor.

Ekip bu nedenle kıza, Türkçe “şafak” anlamına gelen Avgi ismini verdi. Araştırmacılar, henüz bu kızın neden ölmüş olabileceğini belirleyemeseler de, dişleri ve kemiklerinden alınan örneklerden yola çıkarak öldüğünde 15 ila 18 yaşları arasında olduğuna inanıyorlar. Ayrıca kızın anemi, iskorbüt ve eklem hastalıklarından muzdarip olduğu belirlendi.

Mezolitik dönemde yaşamış kızın yüzünü yeniden canlandıran ekip, Atina Üniversitesi’nden bir nörolog, endokrinolog, ortopedi uzmanı, ortodontist, radyolog ve bir patologdan oluşuyordu. Ayrıca İsveç’ten arkeolog ve heykeltraş Oscar Nilsson da ekipte önemli bir görev aldı.

Ekip, yüzü yeniden yapılandırmak için kafatasını tarayıp 3 boyutlu bir yazıcı kullanarak basmaya başladı. Daha sonra etin, yüzün farklı yerlerinde ne kadar kalın olması gerektiğini göstermek için işaretleyicileri 3 boyutlu basılmış kafatasına yapıştırdılar. Daha sonra, kasların simüle edilmesi için materyaller eklendi ve ardından deri ve gözler yapıldı.

Sonuç olarak ortaya çıkan figür doğada acımasız görünür bir hale geldi ve ekibe göre o dönem için bu sert ve erkeksi görünümün, insanların ortak bir özelliği olması muhtemeldi.

Ayrıca kızın dışa çıkık bir çeneye sahip olduğu, bunun nedeninin ise, daha yumuşak hale getirmek için hayvan derilerinin çiğnenmesi olduğu belirtildi. Dişlerle yapılan bu işlem, o dönem için oldukça yaygın bir uygulamaydı.

Ekip ayrıca genç kıza koyu siyah saçlar ekledi ve tüm açılardan rahatlıkla bakılabilmesi için bir gövdeye yerleştirerek sergiledi.

Araştırmacılar, yaptıkları çalışmanın amacı olarak, insanlara Mezolitik çağ insanlarının neye benzediğine dair bir fikir vermek ve bugün yaşayanlardan çok da farklı olmadıklarını göstermek olduğunu açıkladı.

Zonguldak’ta bulunan 1000 yıllık komutanın yüzü canlandırıldı

Zonguldak’ın Çaycuma ilçesinde yer alan ve “Karadeniz’in Efesi” olarak anılan Tios Antik Kenti’nde bulunan 1000 yıllık bir Bizans komutanının yüzü canlandırıldı.

Prof. Dr. Y. Sümer Atasoy başkanlığında Zonguldak’taki Tios Antik Kenti’nde yürütülen kazı çalışmalarında bulunan bir mezar içerisinden çıkarılan ve komutan bir asker olduğu değerlendirilen kafatasının yüzlendirme çalışması yapıldı.

Kafatasının üç boyutlu yeniden yüzlendirilmesinde ülkemizde ilk olarak üç boyutlu tarayıcı  ve modelleme sistemleri kullanıldı. Yeniden yüzlendirme çalışması Hitit Üniversitesi Antropoloji Bölümü tarafından yürütüldü. Doç. Dr. Özgür Bulut tarafından yapılan yeniden yüzlendirme çalışmasında uygulanan metodoloji ise, yüz kaslarının sırasıyla anatomik yerleşimi prensibine dayanan ve yüz doku kalınlıklarının referans alındığı Manchester metodu oldu.

Kafatasının yüzlendirme çalışmasına geçilmeden önce, Bizans komutanının biyolojik profili olan yaş, cinsiyet ve etnik orijin konularının belirlenmesi yönünde çalışmalar yürütüldü. Tios askerinin yaşının belirlenmesine yönelik yapılan inceleme neticesinde, bireyin 30-40 yaş aralığında olduğu belirlendi.

Yeniden yüzlendirme çalışmasında öncelikle yüz doku kalınlıkları veribankasından bireyin biyolojik profiline uygun olan yüz doku kalınlıkları belirlendi. Buna göre kafatasının 25 adet anatomik noktasına ait bu referans doku kalınlıkları yerleştirildi. Sonrasında yüz kasları ve yaşlanma karakteristikleri eklendi.

Bu çalışmanın sonucunda Tios askerinin yeniden yüzlendirilmesi yapıldı ve muhtemel yüz görüntüsü ortaya çıkartıldı.

Tios Antik Kenti’nde yürütülen çalışmalar kapsamında MS 10. yüzyıla ait kilisenin etrafında mezarlar bulunmuştu. Bizans döneminde gerekleşen veba salgını nedeniyle toplu ölümlerin yaşandığı bölgede, hayatını kaybedenlerin acele şekilde toplu olarak gömülerek üzerine kireç tabakası örtüldüğü tespit edilmişti. Laboratuvardaki kemik ve diş incelemelerinde o döneme ait hastalıklar, ölen kişilerin cinsiyetleri ve neyle beslendiklerine yönelik bilgiler araştırılıyordu.

Tios Antik Kenti

Zonguldak’ın Kuzeydoğusundaki sahil kenti Filyos’ta yer alan Tios Antik Kenti, “Tios” adlı rahibin önderliğindeki Miletos kolonisi tarafından kuruldu. Tarih boyunca Herakleia Pontika (Ereğli) ve Amastris’in (Amasra) gölgesinde kalan kent, çeşitli krallıklara bağlı olarak varlığını sürdürdü. Romalılar tarafından yıkılıp yağmalanan kent, daha sonra yeniden inşa edilerek Roma eyaletlerine bağlı ticaret ve balıkçı bölgesi olarak varlığına devam etti. Antik kayıtlarda adı “Tius, Tium, Tieium, Tios, Tion”, olarak da geçer. Antik çağ coğrafyacısı Strabon’a göre Pergamon Krallığı’nın kurucusu Attalos oğlu Filetairos’un doğum yeridir.

Bölge, sonraki dönemlerde ise balıkçı kasabasına dönüştü. 19. yüzyılın ikinci yarısından itibaren yabancı araştırmacılar ve seyyahlarca araştırmalar yapılan antik kentte 2006’da başlatılan kazı çalışmalarının, Karadeniz ve Küçük Asya tarihi ile arkeolojisine ışık tutması amaçlanıyor.