Bakan Işıkhan, Anadolu Ajansı (AA) Editör Masası’nda, gündeme ilişkin soruları yanıtladı, değerlendirmelerde bulundu.

Kayıt dışı istihdama yönelik çalışmalara ilişkin açıklama yapan Işıkhan, kayıt dışılığın vatandaşların sosyal güvenlik haklarının zedelenmesine sebep olurken, SGK açısından da prim kaybına neden olduğunu söyledi.

Sorunu çözmek için yoğun çalışmalar yaptıklarını belirten Işıkhan, 2002’de kayıt dışı istihdam oranının yüzde 52 seviyelerindeyken, bugün bu oranın yüzde 24,2’lere indiğini ifade etti.

Kayıt dışılığın önlenmesinde işletmeye önce ceza kesmek yerine rehberlik, danışmanlık hizmetleri sunduklarını, risk odaklı çalışmalara ağırlık verdiklerini belirten Işıkhan, kayıt dışı çalışanların tespiti konusunda da dijital teknoloji ve yapay zekadan faydalandıklarını söyledi.

Vatandaşlardan kayıt dışılıkla mücadele noktasında tespit ettikleri durumları bildirmeleri ricasında bulunan Işıkhan, sene sonuna kadar denetimleri sürdüreceklerini belirtti.

“Herhangi bir yabancının, Türkiye’de kayıtlı olmadan çalışmasına izin verilmemektedir”

Işıkhan, sığınmacıların kayıt dışı çalışması konusuna da değinerek, şöyle devam etti:

“Yabancıların çalışma konusu ülkemize çalışmak için gelen yabancıları kapsayan bir durum. Biz çalışma izni değerlendirme kriterlerini tekrar gözden geçirdik. 10 yıl değişiklik yapılmayan konularda yönetmeliğimizi güncelledik. İstihdam, ücret, mali yeterlilik konuları, kriterleri başta olmak üzere bu yönetmeliğin özellikle iş gücü piyasasına uyumunu sağlayacak şekilde gerçekleştirdik. Türkiye Çalışma Hayatı Buluşmaları kapsamında ziyaret ettiğimiz tüm illerde işverenlerimizin en büyük sıkıntılarından bir tanesi de buydu. Bu çerçevede sivil toplum kuruluşlarının, sendikalarımızın görüşlerini alarak, TOBB ve TİSK’in görüşlerini de alarak çalışma izni konusunda günümüze uygun konularda belli başlıklarda düzenlemeler yaptık. Tabii burada yabancıların kayıtlı çalışmalarının artırılması bizim için önemli, yoksa kayıt dışı çalışmaya asla onay vermiyoruz.”

Kayıt dışı çalışmanın Bakanlık olarak mücadele ettikleri önemli bir konu olduğunu vurgulayan Işıkhan, “Türkiye’de yabancıların kayıtlı çalışmalarını destekleme noktasında politikalarımızı etkin bir şekilde sürdürüyoruz. Kayıt altına aldığımızda vergi ödeyecek bu insanlar, vergi gelirimiz artacak. Ekonomimizde bir iyileşme söz konusu olabilecek. Sosyal güvenlik sistemimize prim gelecek, prim gelirleriyle aktüeryal dengeyi daha iyi noktaya taşıyabileceğiz. Çalışanların gelecekteki sosyal güvenlik haklarını da korumuş olacağız.” dedi.

Bakan Işıkhan, CHP’nin üst düzey yöneticilerinden birinin “yabancılar, Türkiye’de 6 aydan 3 yıla kadar izinsiz çalışabilecek” açıklamasını anımsatarak, “Herhangi bir yabancının, Türkiye’de kayıtlı olmadan değil 6 ay, 3 yıl 1 gün bile çalışmasına izin verilmemektedir. Herhangi bir işverenin de bunu çok iyi bildiğini biliyorum. Ne yazık ki popülist politikalarla, CHP’nin üretmiş olduğu bu söylemlerle de bir taraftan sosyal medyada mücadele ediyoruz.” diye konuştu.

“Çalışma izni olmadan bir yabancının çalıştırılması suçtur”

Türkiye’de bir yabancının çalışabilmesi için işverenin ilgili yabancı için çalışma izni başvurusunu yapması gerektiğini belirten Işıkhan, “Çalışma izni olmadan bir yabancının çalıştırılması suçtur.” diye konuştu.

Sporcu, sanatçı, tur operatörleri, rehberler gibi seçkin gruplara kamu kurumlarının önerisiyle çalışma izni muafiyeti getirdiklerini belirten Işıkhan, “Örneğin yabancı bir basın mensubu olarak Türkiye’de görev yapmak istiyorsanız, Bakanlığımıza başvururken, İletişim Başkanlığından uluslararası basın mensubu olduğunuza dair belgenizi istiyoruz. Her şey kontrol altında.” ifadelerini kullandı.

“Aralık ayı başında bu süreci başlatacağız”

Bakan Işıkhan, “Asgari Ücret Tespit Komisyonunun ilk toplantı tarihi, sürecin nasıl ilerleyeceği ve sürece ilişkin beklentilerin nasıl olduğu” sorusu üzerine, asgari ücretin belirlenmesinin hükümetin tek başına belirlediği bir durum olmadığını söyledi.

Işıkhan, şunları kaydetti:

“2025’ten itibaren geçerli olacak asgari ücreti belirlemek için de Asgari Ücret Tespit Komisyonumuz var. Aralık ayı başında bu süreci başlatacağız. İşçi, işveren ve hükümet temsilcilerinin yer aldığı komisyon toplanacak. Çalışmalarını belli bir dönem sürdürecek ve sonrasında nihayete erdirdikleri, hem işçiyi hem de işvereni memnun edecek rakamın gündemimize gelmesi ve daha sonra da karar verilmesi süreci söz konusu olacaktır. Tabii AK Parti hükümetleri olarak biz her zaman işçimizin, işverenimizin bu süreçte maksimum faydayı elde etmesini sağlıyoruz, o yönde çabalarımızı sürdürüyoruz. 2025 yılı asgari ücreti belirlerken de bu hassasiyetimizi sürdüreceğiz. Asgari Ücret Tespit Komisyonu bu kararı alırken enflasyon oranını dikkate almak, ekonomik büyümemizi, iş gücü piyasamızın ihtiyaçlarını ve vatandaşlarımızın yaşam standartlarını göz önüne alarak bu ücreti belirlemekte. Yaşam standartlarını iyileştirecek, ekonomimizin de genel istikrarına, yapısına zarar vermeyecek düzeyde belirleneceğini umut ediyorum.”

Işıkhan, asgari ücreti minimum ücret olarak belirlediklerini ama işverenlerin bunun üzerinde de ücret verebileceklerini kaydetti.

“Bütçeleri doğrultusunda nakit ödemede bulunamayan belediyeler var”

“Belediyelerin Sosyal Güvenlik Kurumuna prim borçlarının ne durumda olduğu ve ödenmeyen borçlara ilişkin neler yapıldığı” sorusu üzerine Işıkhan, belediyelerin prim borçları noktasında güçlüklerle karşılaştıklarını söyledi.

Işıkhan, “Bu borçların ödenmesi hem emekli aylıklarımızın ödenmesi hem de milletimizin sosyal güvenlik haklarını, sağlık, ilaç ve tedavi harcamalarının karşılanması açısından kritik bir öneme sahip. Prim olmadan, gelirimiz olmadan biz bu masrafları nasıl karşılayacağız.” dedi.

Belediyelerden son birkaç haftada 7,9 milyar lira nakit ödeme aldıklarını söyleyen Işıkhan, “Bunun kat kat fazlasını da taksitlendirdik. Borçlarını taksitlendirmek isteyen belediyelerimiz var. Gayrimenkul teklifinde bulunan belediyeler söz konusu. Gayrimenkul tekliflerinde süreç oldukça uzun sürüyor. Bu çerçevede özellikle Sosyal Güvenlik Müdürlüğümüzde bu değerlendirmeler, bize önerilen gayrimenkuller, bir değerlemeye tabi tutuluyor. Bu değerleme rapor halinde merkeze gelip, SGK yönetim kurulu tarafından da ayrıca özel ve titizlikle değerlendirilmekte. Çünkü verilen gayrimenkul değeri, bizim borcumuzu karşılayacak düzeyde değil.” diye konuştu.

Bütçeleri doğrultusunda nakit ödemede bulunamayan belediyelerin olduğuna işaret eden Işıkhan, “Aslında belediye başkanlarımızın da birçok rol ve sorumluluğu yanında mali sorumlulukları da söz konusu. Başkanlarımız ne yazık ki SGK prim borçları ödenmesi gerekenler listesinin başında değil, en sona koyuyorlar, en son kaldığı için de bunları ödeyeceği bütçeye sahip olamıyorlar.” dedi.

“SGK olarak son kuruşuna kadar biz borçları tahsil edeceğiz”

AK Parti’li belediyelere de aynı hassasiyetle yaklaştıklarını ifade eden Işıkhan, Sakarya Büyükşehir Belediyesi ile başladıklarını, CHP’li belediyelerden Bakanlıkla işbirliği kurmak isteyen Bodrum Belediyesi ile prim borcu yapılandırmasına başladıklarını ve tüm belediyelere eşit mesafede olduklarını kaydetti.

Bakan Işıkhan, “Bize bir adım gelene biz on adım atıyoruz. Parti ayrımı gözetmeksizin tüm belediyelerimize aynı hassasiyetle yaklaşıyoruz, taksitlendirme yapıyoruz. Amacımız prim tahsilatımızı artırmak. İcra gelen belediyelerden mağdur edebiyatı yapmamalarını rica ediyorum. Bizimle iletişim kurmayan belediyeler var. Adana Büyükşehir Belediyesi, İstanbul’da Beşiktaş, Sarıyer, Maltepe, Kartal belediyeleri, İzmir Karşıyaka Belediyesi… İlgili kanun gereği biz haciz işlemlerini başlatacağız.” dedi.

Ödemelerde bulunmayan belediyelerin de borcunun faizle birlikte sürekli arttığına işaret eden Işıkhan, şöyle devam etti:

“Bir borcunuz var, belediye başkanı olarak borcunuzu neden ödemiyorsunuz, biz sosyal güvenlik sistemimizi sürdürmek zorundayız. Emekli ayaklıklarımızı, ilaç, tedavi giderlerimizi karşılamak zorundayız. SGK olarak son kuruşuna kadar biz borçları tahsil edeceğiz. Bu rakamı ilk açıkladığımda 96 milyardı, şu an 140 milyar liraya yükseldi. Burada İzmir Büyükşehir Belediyesinin 8 milyar, Ankara Büyükşehirin 7 milyar, İstanbul’un 4 milyar… Bu belediyeler yine bizimle iletişime geçip taksitlendirme ve yapılandırma sürecine girdiğimiz belediyeler.”

“SGK’ya prim borcu olan kim varsa açıklayacağız”

SGK prim borcu olan şirketlere yönelik neler yapılacağı sorusu üzerine Işıkhan, şirketlerin borçlarının da inanılmaz düzeye çıktığını belirterek, “Maliye Bakanlığımız nasıl paylaşımda bulunuyorsa biz de prim borcu en yüksek olan şirketleri kamuoyuyla paylaşacağız.” ifadesini kullandı.

Bakan Işıkhan, “SGK’ya prim borcu olan kim varsa açıklayacağız. 500 milyon ya da 1 milyar borcu olan şirketler var ne yazık ki. Bunları kamuoyuyla da paylaşmayı düşünüyoruz. Çünkü bunun mutlaka etkisi olacağını da düşünüyorum, en azından borçların tahsilatı konusunda.” dedi.