Türkiye Uzay Ajansı’nın kurulmasına ilişkin Cumhurbaşkanlığı Kararı, Resmi Gazete’de yayımlanarak yürürlüğe girdi.

Sanayi ve Teknoloji Bakanı Mustafa Varank, konuya ilişkin yaptığı açıklamada, ”Uzay sanayinin güçlendirilmesi, uzay teknolojileri alanında bilimsel altyapıların ve insan kaynağının geliştirilmesi, kapasite ve yeteneklerin daha da artırılması için Türkiye Uzay Ajansı’nı kurduk.” ifadesini kullandı.

Sanayi ve Teknoloji Bakanlığının ilgili kuruluşu olan Türkiye Uzay Ajansı hakkında bilgi veren Varank, söz konusu Ajansın uzay teknolojileriyle ilgili politika ve stratejileri belirleyeceğini kaydetti. 

Türkiye Uzay Ajansı’nın kurulmasıyla 20 yıllık rüyanın gerçek olduğunu belirten Varank, “Bu kurum, dışa bağımlı olmayan rekabetçi bir sanayinin geliştirilmesine zemin hazırlayacak. Türkiye’nin milli çıkarları uzayda da gözetilecek.” değerlendirmesinde bulundu. 

Koordinasyon sağlayacak

Uzay sanayinin gelişmesi nedeniyle uzay ve havacılık alanında Türkiye’de oluşan kapasiteyi verimli bir şekilde kullanmak için koordinasyon sağlayacak ve denetleyecek bir yapıya ihtiyaç olduğuna dikkati çeken Varank, “Bu kurum, uzay teknolojileri alanında belirlenen temel politika ve stratejilerinin sonuç odaklı uygulanmasını sağlayacak.” ifadesini kullandı. 

Varank, uydu, fırlatma araç ve sistemleri, hava araçları, simülatörler, uzay platformları dahil uzay ve havacılıkla ilgili her türlü ürün, teknoloji, sistem, tesis, araç ve gereçlerin tasarımı, üretimi ve entegrasyonunun tek elden planlanabileceğini bildirerek, “Uzay Ajansı, ‘Milli Teknoloji, Güçlü Sanayi’ vizyonunu uzay ve havacılık alanında da başarıyla uygulamak için çalışacak.” açıklamasında bulundu.

Ajansın ulusal ve uluslararası ilişkileri yürütecek bir yapıda olacağını aktaran Varank, diğer uzay ajanslarıyla ikili ve çoklu iş birliklerinin geliştirileceğini, Türkiye’nin uzaydaki menfaatlerinin uluslararası arenada korunacağını belirtti. 

Milli Uzay Programı’nı hazırlayacak

Türkiye Uzay Ajansı, Sanayi ve Teknoloji Bakanlığının ilgili kuruluşu olarak konumlandırıldı. Tüzel kişiliğe haiz ajansın idari ve mali özerkliği ve özel bütçesi olacak. Ajans merkezi olarak faaliyetlerini Ankara’da yürütecek.

Ajans, Cumhurbaşkanlığı tarafından belirlenen politikalar doğrultusunda Milli Uzay Programı’nı, hedef ve öncelikleri ortaya koymak amacıyla da stratejik planlar hazırlayacak.

Ajansın görevleri arasında, “Uzaya bağımsız erişim imkanı sağlayacak tesis ve teknolojilerin kazanılması” yer alacak. Ajans, uzay araçları ve uzay yer sistemlerine ilişkin ulusal egemenlik kapsamındaki hakların kullanımına karar verecek.

Ticari, bilimsel ve araştırma-geliştirme amaçlı uzay operasyonları ile insanlı veya insansız uzaya erişim çalışmalarını yürütecek ajans, uzay ve hava aracı tasarlayabilecek.

TÜBİTAK UZAY’ın gelirinin yüzde 20’si ajansa aktarılacak. Ajans, yabancı personel de çalıştırabilecek. Havacılık ve Uzay Teknolojileri Genel Müdürlüğü kapatılacak.

Uzayın keşfine yönelik operasyonlar gerçekleştirecek

Ajansın görevleri arasında, uzay yer istasyonlarının işletilmesine yönelik sözleşme imzalama, uzay yer istasyonları arasında koordinasyonu sağlama bulunacak. Türkiye’nin uzaya yönelik hak ve menfaatlerinin korunması ve güvence altına alınması için ulusal ve uluslararası kuruluşlarla koordinasyonunu yürütecek. TÜBİTAK UZAY Enstitüsü, TAI, ROKETSAN, TÜRKSAT gibi kurumların uzayla ilgili projeleri Türkiye Uzak Ajansı tarafından koordine edilecek.

Uluslararası anlaşmalar uyarınca uzaya fırlatılan nesnelerin kayıtlarını devlet adına tutacak, Birleşmiş Milletler nezdinde tescil işlemlerini gerçekleştirecek veya tescil işlemlerini gerçekleştirmek üzere yetkilendirmede bulunacak. 

Ticari, bilimsel ve araştırma-geliştirme amaçlı uzay operasyonlarıyla insanlı veya insansız uzaya erişim ve uzayın keşfine yönelik operasyonları yaptıracak veya yapılmasını koordine edecek. 

Uydu, fırlatma araç ve sistemleri, hava araçları, simülatörler, uzay platformları dahil uzay ve havacılıkla ilgili her türlü ürün, teknoloji, sistem, tesis, araç ve gereçlerin tasarımı, üretimi, entegrasyonu ve gerekli testlerinin yapılmasını sağlamak amacıyla plan, proje ve çalışmaları yapacak. 

Türkiye’nin sahip olduğu kritik uzay ve havacılık teknolojilerinin ihracına ilişkin usul ve esasları, ilgili kurum ve kuruluşlarla koordineli olarak belirleyecek. Deneysel amaçlı uzay ve hava araçları, uzay ve yer sistemleri, alt sistemler, ekipman ve bileşenlerin geliştirilmesine, uzayın keşfine yönelik araştırmalar yaptıracak.

Ajans, uzay ve havacılık bilimi ve teknolojileri alanındaki Ar-Ge ihtiyaçlarını karşılamak üzere TÜBİTAK programları üzerinden proje ve burs çağrılarına çıkacak.