BM’ye bağlı Lahey’deki Uluslararası Adalet Divanı, Hırvatistan ile Sırbistan’ın birbirlerine karşı açtıkları soykırım davasında iki ülkenin de bu suçu işlemediğine hükmetti.

Adalet Divanı, Sırbistan’ın, Yugoslavya’nın dağılma sürecine denk gelen 1990’lı yıllarda Hırvatistan’da soykırım işlemediğine karar verdi. Mahkeme Başkanı aynı şekilde, Hırvatistan’ın da bölgede soykırım yapmadığına karar verildiğini açıkladı.

Savaş sırasındaki çatışmalarda her iki ülke güçlerinin de farklı suçlar işlediğini belirten Mahkeme Başkanı Peter Tomka, bunların soykırım olarak değerlendirilmesi için yeterli kanıtların olmadığını söyledi.

Sırp güçlerinin o dönemde Hırvatistan’da yaygın suçlar işlediğini ileri süren Adalet Divanı yargıçları ancak bunların da soykırım olarak değerlendirilemeyeceğine hükmetti.

16 yıllık dava

Uzun bir geçmişe sahip dava ilk olarak Hırvatistan’ın girişimiyle 1999 yılında başlamıştı. Eski Yugoslavya’nın dağılma döneminde vatandaşlarına soykırım uygulandığını iddia eden Hırvatistan, Sırbistan’ı Adalet Divanı’na şikayet etmişti.

Adalet Divanı’nın, Sırbistan’ın da böyle bir hakkı olduğuna karar vermesi üzerine harekete geçen Zagreb yönetimi, benzer iddialar ileri sürerek Hırvatistan aleyhine dava açmıştı.

Sırbistan’ın karşı tarafın da kabul etmesi halinde karşılıklı vazgeçilebileceği açıklamasında bulunduğu davada Hırvatistan, savaş suçu işlemiş kişilerin yargılanması, ülkelerinden götürülen tarihi ve kültürel eserlerin iadesi ve kayıp kişilerin akıbetlerinin belirlenmesi gibi taleplerde bulunmuştu.  

Sırbistan daha önce de Uluslararası Adalet Divanı’nda Bosna Hersek’in Srebrenitsa kasabasında yapılan katliam nedeniyle soykırım suçlamasıyla yargılanmıştı.

Adalet Divanı, 2007 yılında aldığı kararda, Srebrenitsa’da yaşananların soykırım olduğunu kabul etmiş ancak Sırbistan’ın bundan doğrudan sorumlu tutulamayacağına hükmetmişti.

“Sırbistan karara saygı duymakla yükümlü”

Sırbistan Cumhurbaşkanı Tomislav Nikoliç, düzenlediği basın toplantısında, kararın, özellikle Hırvatistan’ın sorumlu olduğu kısımlarıyla ilgili bölümünün “beklentilerini karşılamadığını” ancak BM üyesi olan Sırbistan’ın mahkemenin kararına saygı duymakla yükümlü olduğunu ifade etti.

Nikoliç, “Tarih, Hırvatistan topraklarında yaşayan Sırp halkının birinci ve ikinci dünya savaşlarının yanı sıra 1990’lı yıllardaki son savaşta ne kadar kayıp verdiğini göstermiştir, gösterecektir” diye konuştu.

Adalet Divanı’nın verdiği kararın Sırbistan ve Sırp halkı için büyük öneme sahip olduğunu vurgulayan Nikoliç, kararın, uluslararası toplumun 1991-1995 tarihlerinde eski Yugoslavya topraklarından yaşananlara dair kalıplaşmış fikirlerini tersine çevireceğini söyledi.

“Karara saygı gösteriyoruz”

Hırvatistan Cumhurbaşkanı İvo Yosipoviç ise kararla Hırvatistan’ın soykırım üzerinde kurulmuş bir devlet olduğu yönündeki tezlerin de çürüdüğünü ifade etti.

Mahkemeye sundukları dosyada Hırvatistan topraklarında işlenen tüm suçların kayıt altına alındığını belirteren Yosipoviç, haritalar, fotoğraflar ve 13 paramiliter Sırp birliğinin suç işlemek üzere Sırbistan’dan geldiğini gösteren belgelerin dosyada yer aldığını kaydetti.

Hırvatistan Başbakanı Zoran Milanoviç de mahkemenin kararından dolayı memnun olmadıklarını ancak “medeni bir şekilde karara saygı gösterdiklerini” kaydetti.