AA muhabirinin Bankacılık Düzenleme ve Denetleme Kurumu (BDDK) verilerinden derlediği bilgilere göre, Türkiye’deki mudilerin bankalarda yaklaşık 630 milyar 593 milyon liralık tasarruf mevduatı bulunuyor.

Bu rakamın 382 milyar 932 milyonunu TL cinsi mevduat oluştururken, 247 milyar 661 milyon liraya karşılık gelen diğer kısmını da döviz mevduatı oluşturuyor.

Tasarruf mevduatının TL ve döviz dağılımına kent bazında bakıldığında, kentlerin büyük kısmında Türk lirası mevduatın dövizinkine göre daha fazla olduğu görülüyor.

Örneğin; İstanbul’da 292 milyar 39 milyon lira olan toplam tasarruf mevduatının 157 milyar 540 milyon lirası TL cinsi, 134 milyar 498 milyon liraya karşılık gelen bölümü ise döviz cinsi mevduattan oluşuyor.

Bu rakam Ankara’da 41 milyar 735 milyon liralık TL, 23 milyar 261 milyon liralık da döviz mevduatı şeklinde gerçekleşirken, Bursa’da 13 milyar 407 milyon liralık TL, 6 milyar 813 milyon liralık döviz, İzmir’de ise 32 milyar 369 milyon liralık TL, 14 milyar 312 milyon liralık da döviz mevduatı bulunuyor.

Ancak Türkiye’deki 81 ilin 76’sında TL cinsi tasarruf mevduatı dövizi geçerken, 5 kentte bunun tam tersi bir durum yaşanıyor. Buna göre, Kayseri, Kırşehir, Yozgat, Nevşehir ve Aksaray’da yaşayan mudilerin tasarruf mevduatı hesaplarında TL’den daha fazla döviz yer alıyor. Söz konusu 5 kentin de İç Anadolu Bölgesi’nde yer alması dikkati çekiyor.

Aksaraylılarda 952 milyon liralık TL, 1 milyar 457 milyon liralık döviz bulunurken; Kırşehirlilerde 635 milyon liralık TL, 778 milyon liralık döviz; Kayserililerde 3 milyar 390 milyon liralık TL, 3 milyar 886 milyon liralık döviz; Nevşehirlilerde 771 milyon liralık TL, 1 milyar 198 milyon liralık döviz; Yozgatlılarda ise 784 milyon liralık TL, 1 milyar 18 milyon liralık da döviz bulunuyor.

“TL’den faiz getirisi elde etmek yerine dövizde değerlendirmek daha çok tercih edilebiliyor”

 

İstanbul Üniversitesi Bankacılık Araştırma Merkezi Müdürü Doç. Dr. Kadir Tuna, konuya ilişkin AA muhabirine yaptığı açıklamada, tasarrufların iller bazında döviz ya da TL dağılımının ağırlığındaki değişimin nedenlerini ortaya koyan net bir çalışmanın olmadığını, alışkanlıkların, bölgesel faktörlerin, ticari faaliyetlerin, eğitim düzeyinin ve daha birçok faktörün burada etkili olmuş olabileceğini söyledi.

Fakat bu 5 ilin yurt dışında çalışmak için en çok göç veren iller arasında yer aldığını aktaran Tuna, “Yurt dışında çalışanların bu illerle olan sıkı akrabalık ilişkileri devam ediyor. Özellikle Kayseri, başta Almanya olmak üzere yurt dışına en fazla işçi gönderen illerin başında geliyor” dedi.

Yurt dışında kazançlarını geçmişte mark, bugün ise Euro olarak kazananların elde ettikleri paraları yine kendi memleketlerinde, başta arsa, tarla ve gayrimenkul olmak üzere, değerlendirdiğine işaret eden Tuna, geçmişten bu yana bu tür satın almaların TL yerine mark ya da Euro ile gerçekleştiğini dile getirdi.

Bugün Kayseri’de ev ve dükkan kiraları ya da satışlarının geçmişte mark bugün ise Euro ile yapıldığını anımsatan Tuna, sözlerine şöyle devam etti:

“Kırşehir, Yozgat, Nevşehir ve Aksaray gibi illerde mark ile tasarrufları değerlendirmeye başlanan süreçte alışkanlıklar neticesinde Euro tasarruf aracı haline gelmiş olabilir. Türkiye’de genel tabloya baktığımızda tasarrufların TL ya da döviz olarak tutulmasında net bir yargıyı ortaya koymak oldukça zor. Kayseri’de döviz ile ticaret yapmanın getirdiği katı kurallar, döviz varlıklarının daha yüksek olmasına neden olmuş olabilir. Döviz mevduatlarındaki artışın önemli bir nedeni de küçük yatırımcının genellikle altını temel yatırım aracı olarak görmesi ve son yıllarda altındaki yükselişin sınırlı olmasının döviz cinsinden tasarrufların artışında büyük rol oynaması. Nüfusun çok önemli bölümünün faiz getirisi olan finansal araçlara karşı çok önemli hassasiyeti var. TL’den faiz getirisi elde etmek yerine dövizde değerlendirmek daha çok tercih edilebiliyor.

Altının tekrar yükselişe geçtiği dönemlerde tasarruflar da yön değiştirecektir. Öte yandan kur yükseliyor, TL mevduat faizleri de yükseliyor. Tasarruflarını halen TL ağırlıklı tutmaya devam edenler ise vadeli mevduatlarda aylık bazda yüzde 12’lere varan oldukça yüksek getiriler elde edebiliyor. 100 bin lira tasarrufu olan bir mudi aylık bazda bin liraya yakın getiri elde ediyor. Kurdaki artışa rağmen TL faizleri cazibesini koruyor. Bazı yorumcuların ifade ettiği gibi ekonomide bir dolarizasyon yok, TL’ye olan güven devam ediyor.”

Tablo

İllerin toplam tasarruf mevduatlarının TL ve döviz cinsi dağılımı şöyle;

 

Şehir	Tasarruf Mevduatı (Toplam, Bin TL)	Tasarruf Mevduatı (Bin TL)	Tasarruf Mevduatı (DTH, Bin TL)
ADANA	12.895.765	9.861.252	3.034.513
ADIYAMAN	1.079.176	768.641	310.535
AFYONKARAHİSAR	3.110.853	1.814.386	1.296.467
AĞRI	523.640	394.349	129.291
AKSARAY	2.410.065	952.656	1.457.409
AMASYA	1.112.725	751.272	361.453
ANKARA	64.997.323	41.735.778	23.261.545
ANTALYA	20.386.343	13.737.528	6.648.815
ARDAHAN	222.594	175.518	47.076
ARTVİN	692.109	533.707	158.402
AYDIN	7.619.524	5.480.536	2.138.988
BALIKESİR	8.409.779	5.883.568	2.526.211
BARTIN	1.155.842	752.243	403.599
BATMAN	995.467	747.323	248.144
BAYBURT	186.402	96.405	89.997
BİLECİK	731.939	541.418	190.521
BİNGÖL	493.205	310.096	183.109
BİTLİS	334.899	265.473	69.426
BOLU	1.411.934	1.018.851	393.083
BURDUR	1.494.727	970.096	524.631
BURSA	20.221.107	13.407.999	6.813.108
ÇANAKKALE	2.938.596	2.361.452	577.144
ÇANKIRI	627.715	443.550	184.165
ÇORUM	2.185.333	1.327.903	857.430
DENİZLİ	7.614.558	4.977.965	2.636.593
DİYARBAKIR	2.742.135	2.111.902	630.233
DÜZCE	1.243.752	818.240	425.512
EDİRNE	2.740.368	2.116.450	623.918
ELAZIĞ	2.182.697	1.308.127	874.570
ERZİNCAN	1.108.098	674.421	433.677
ERZURUM	1.509.618	1.031.486	478.132
ESKİŞEHİR	5.910.530	4.069.049	1.841.481
GAZİANTEP	5.156.686	3.266.728	1.889.958
GİRESUN	2.209.597	1.445.026	764.571
GÜMÜŞHANE	431.356	253.223	178.133
HAKKARİ	226.872	190.489	36.383
HATAY	8.004.907	4.350.979	3.653.928
IĞDIR	486.374	265.480	220.894
ISPARTA	2.863.686	1.896.047	967.639
İSTANBUL	292.039.110	157.540.903	134.498.207
İZMİR	46.682.032	32.369.333	14.312.699
KAHRAMANMARAŞ	2.813.822	1.548.051	1.265.771
KARABÜK	1.051.878	815.675	236.203
KARAMAN	1.311.298	724.929	586.369
KARS	651.249	503.885	147.364
KASTAMONU	1.409.893	1.086.385	323.508
KAYSERİ	7.277.266	3.390.681	3.886.585
KIRIKKALE	865.135	619.665	245.470
KIRKLARELİ	2.525.773	1.872.165	653.608
KIRŞEHİR	1.413.415	635.202	778.213
KİLİS	192.013	121.527	70.486
KOCAELİ	10.352.389	7.248.589	3.103.800
KONYA	9.205.825	5.431.631	3.774.194
KÜTAHYA	2.093.438	1.143.764	949.674
MALATYA	2.837.335	1.825.286	1.012.049
MANİSA	5.590.027	4.432.952	1.157.075
MARDİN	933.924	566.513	367.411
MERSİN	10.164.547	7.465.690	2.698.857
MUĞLA	10.275.797	7.262.119	3.013.678
MUŞ	358.587	261.252	97.335
NEVŞEHİR	1.970.176	771.241	1.198.935
NİĞDE	1.126.300	794.945	331.355
ORDU	2.863.491	2.088.747	774.744
OSMANİYE	1.090.169	864.465	225.704
RİZE	1.369.235	945.594	423.641
SAKARYA	4.346.749	2.678.114	1.668.635
SAMSUN	5.712.538	3.808.616	1.903.922
SİİRT	454.980	367.471	87.509
SİNOP	946.811	639.224	307.587
SİVAS	3.134.353	1.806.306	1.328.047
ŞANLIURFA	1.856.800	1.425.527	431.273
ŞIRNAK	368.888	267.249	101.639
TEKİRDAĞ	5.511.584	4.120.067	1.391.517
TOKAT	1.470.223	1.018.492	451.731
TRABZON	5.311.140	3.158.014	2.153.126
TUNCELİ	677.551	446.335	231.216
UŞAK	2.915.305	1.619.051	1.296.254
VAN	1.322.880	1.036.784	286.096
YALOVA	1.918.362	1.173.616	744.746
YOZGAT	1.802.673	784.067	1.018.606
ZONGULDAK	4.566.467	2.999.576	1.566.891
TOPLAM	630.593.498	382.932.226	247.661.272