Yunanistan Başbakanı Aleksis Çipras’ın, II. Dünya Savaşı nedeniyle Almanya’dan savaş tazminatı talebinde bulunacaklarına ilişkin açıklaması, Yunanistan ile Almanya arasında diplomatik gerginliğe neden oldu.

Yunanistan’ın borçları konusunun ele alınacağı bugünkü Eurogroup Toplantısı öncesinde Atina hükümeti ile Avrupalı ortakları arasında anlaşmazlık devam ederken Almanya da konunun uzun zaman önce çözüme bağlandığını savunarak Yunanistan’ın savaş tazminatı talebini geri çevirdi. 

Alman Başbakan Yardımcısı ve Sosyal Demokratlar Partisi lideri Sigmar Gabriel, parlamentoda yaptığı konuşmada Almanya’dan savaş tazminatı talebinin yeniden gündeme getirilmesinin hükümet programına alındığını belirten Yunanistan Başbakanı Çipras’a tepki göstererek, konunun 1990’da Almanya’nın birleşmesiyle kesin olarak kapandığını ve tekrar gündeme gelmesinin söz konusu olmadığını söyledi. 

Müttefik ülkelerle Federal Almanya ve Doğu Almanya arasında 1990’da imzalanan ve Yunanistan tarafından da onaylanan antlaşmalarla konunun hukuken kapandığını anımsatan Gabriel, “Böyle bir olasılık sıfır. Bunun için ısrar etmek hiçbir işe yaramaz” dedi.

Almanya Cumhurbaşkanı Joachim Gauck da 2013’teki Atina ziyareti sırasında, Yunan gazetecilerin savaş tazminatıyla ilgili soruları üzerine II. Dünya Savaşı sırasında Nazi Almanyası’nın Yunanistan’da işlediği cinayetler için özür dilemiş, ancak savaş tazminatı talebi konusunda yetkili olmadığını belirtmişti.

Tartışmalar 35 yıldır sürüyor

Almanya’nın Yunanistan’a savaş tazminatı ödemesi gerektiğine ilişkin tartışmalar, 1980’lerden bu yana devam ediyor. Ekonomik krizle boğuşan Yunanistan’da son yıllarda Almanya’nın savaş tazminatı ödemesi gerektiğine ilişkin çok sayıda kitap ve çalışma yayımlandı. Yunanistan, eski Başbakan Yorgo Papandreu döneminde Lahey Adalet Divanı’nda İtalya ve Almanya arasında devam eden II. Dünya Savaşı sırasında işlenen katliamlarla ilgili tazminat ödenmesi konusundaki davaya müdahil olarak katılma kararı almıştı.

Yunan medyası, Maliye Bakanlığı’nın talebi üzerine geçen yıl hazırlanan “çok gizli” raporda Almanya’nın II. Dünya Savaşı sırasında 4 yıl boyunca Yunanistan’ı işgalinden dolayı Berlin’in ödemesi gereken savaş tazminatının 162 milyar avro olarak hesaplandığı yazmıştı. Arşiv taramasına dayanılarak hazırlandığı belirtilen raporda, Nazi işgali döneminde çok sayıda tarihi eserin çalınarak ülke dışına çıkarıldığının da belirlendiği kaydedilmiş, işgal sırasında Yunan bankalarından zorunlu olarak alındığı ileri sürülen 476 milyon mark tutarındaki kredinin faiziyle (yaklaşık 25 milyar avro) iadesinin talep edilmesi önerilmişti. 

Talep, Almanya’da olumlu karşılık bulmadı

Ancak Yunanistan’ın savaş tazminatı talebi, Almanya’da olumlu karşılık bulmadı. Sol Parti’nin Yunanistan’ın savaş tazminatı konusunda Federal Meclis’e verdiği soru önergesini yanıtlayan Maliye Bakanlığı, 12 Eylül 1990’da Moskova’da yapılan anlaşmayla savaştan dolayı oluşan hukuki sorunların nihai şekilde düzenlendiğini ve tazminat meselesinin artık geçerli olmadığını açıkladı.

Maliye Bakanlığı, önergeye ” Almanya ileYunanistan arasında asırlardır süren barışçıl, güvene dayalı ve verimli işbirliği döneminin ardından tazminat meselesi geçerliliğini kaybetmiştir” yazılı yanıtını verdi.

Yazılı yanıtta, ”Tarafların iradesine göre tazminat konusunun bir daha düzenlenmemesi gerektiği tespit edilmiştir.  Almanya II. Dünya Savaşı’nından sonra uluslararası hukuka göre etkilenen devletlere yeterli derecedetazminat ödedi” ifadeleri kullanıldı.

Alman devletinin Yalta’da kararlaştırılan tazminatın çok daha fazlasını ödediğini hatırlatılan yanıtta ilgili tüm ülkelere 20 milyar dolar tazminat ödendiği belirtildi. 

Öte yandan Yunanistan Başbakanı Çipras’ın savaş tazminatını yeniden gündeme getirerek Yunanistan ile Almanya arasında yeni bir gerginlik başlatabileceği konuşulmaya başlandı. 

Alman medyası, Yunanistan’ın tazminat talebini borçlarını ödemekte yaşadığı zorluk ve acil para ihtiyacına bağladı. 

İstanbul’da düzenlenen G20 maliye bakanları toplantısına katılan Wolfgang Schaeuble, Çipras’ın Almanya’dan tazminat talep etmesine karşı çıkarak, bu meselenin 1990 yılında Almanya’nın birleşmesini sağlayan anlaşmayla kapandığını kaydetti. 

Schaeuble, Almanya’nın tazminat ödeyip ödemeyeceği yönündeki soruya ise ” Ödeme olasılığı sıfır” yanıtını verdi. 

Acilen paraya ihtiyaç duyan yeni Yunan hükümetinin, borçlarının silinmesi konusunda Avrupa’yı ikna etme çabaları başarılı olmadı. AB’de güçlü bir konuma sahip olan Almanya, Yunanistan’ın mevcut borçlarının silinmesinin öngörülmediğini açıkladı. 

“Avrupa’daki politikacıların ciddiye alacağını sanmıyorum” 

Frankfurt Finans ve Yönetim Okulu’ndan Prof. Dr.  Grigory Vilkov, tazminat iddialarıyla Çipras’ın Yunan halkını borç görüşmelerinde elinde bir koz olacağı konusunda ikna etmeye çalıştığını belirterek, “Bu tazminat iddialarının, Avrupa’daki politikacılar tarafından ciddiye alınacağı konusunda şüphelerim var” dedi.

Yunanistan’ın amacına ulaşamayacağına işaret eden Vilkov, “Berlin bu tür taleplere sakin bir şekilde tepki göstermeli. Yunanistan’ın bu konuda başarı olasılığının son derece düşük olduğuna inanıyorum” diye konuştu.