“İşçi kullanmadığı iznin parasını alabilir mi?”, “Yıllık izin hakkı, kaç yıl sonra zaman aşımına uğrar?” sorularını Habertürk’ten Ahmet Kıvanç ve Tahsin Akça haberleştirdi.
4857 Sayılı İş Kanunu’na göre işçi, “Ben bu sene izin yapmayayım, parasını alayım” diyemez. Kanun, işverenin, “İşçi izin kullanmamayı kendisi tercih etti, bu nedenle parasını ödedim” diyerek suiistimal yapmasını önlemek amacıyla işçilerin yıllık izinlerinden feragat etmesini dahi yasaklıyor.
Habertürk’te yer alan haber aynen şöyle:
İşçi, kullanmadığı iznin parasını, çalıştığı süre boyunca alamıyor. İşçinin kullanmadığı iznin parasını alabilmek için işten ayrılmayı beklemesi gerekiyor. İster işveren işten atsın, ister işçi istifa etsin veya emekli olsun; iş akdinin herhangi bir nedenle sona ermesi halinde işçinin hak kazanıp da kullanmadığı yıllık izin sürelerine ait ücreti, sözleşmenin sona erdiği tarihteki ücreti üzerinden kendisine veya hak sahiplerine ödenir.
Beş yıllık zaman aşımı
Kullanılmayan yıllık izin ücretlerine ilişkin zamanaşımı iş sözleşmesinin sona erdiği tarihten itibaren 5 yıl olarak uygulanıyor. Örneğin 2005’ten 2018’e kadar aralıksız aynı işyerinde çalışan işçi, 1 Mart 2018 tarihinde işten ayrıldığında, 1 Mart 2023 tarihine kadar talepte bulunduğunda, 2005- 2018 tarihleri arasındaki kullanmadığı tüm izin günlerinin parasını talep edebilir. Kanuna göre, yıllık izinlerin en az on günlük kısmının blok olarak kullandırılması gerekiyor. Kalan sürenin kaç defada kullanılacağına ilişkin sınırlama bulunmuyor. İşçi talep ederse, kalan iznini 1’er gün olarak kullanabilir.
Yıllık izin hakkı, işçinin işe başladığı günden itibaren bir yıl sonra doluyor. Çalışma süresi arttıkça yıllık izin hakkı da artıyor. Çalışma süresi bir yıldan beş yıla kadar olanlara 14 gün, 5 yıldan 15 yıla kadar olanlara 20 gün, 15 yıl ve daha fazla olan işçilere de 26 gün yıllık izin verilmesi gerekiyor. Toplu sözleşmelerle bu sürenin üzerine çıkılabiliyor.
Aynı işyerindeki çalışma süresi
18 yaşından küçük ve 50 yaşından büyük işçiler, çalışma süreleri kaç yıl olursa olsun yıllık en az 20 gün izin hakkına sahip.
İşçilerin yıllık izin sürelerinin hesaplanmasında, aynı işverenin işyerlerindeki hizmet süreleri dikkate alınıyor. Bankalar veya çok şubeli şirketlerin farklı işyerlerinde geçen hizmet süreleri, yıllık iznin hesabında birleştiriliyor.