Türkiye, ekonomik anlamda zorlu bir süreçten geçiyor.
Döviz kurundaki oynaklık devam ediyor.
Maliyetlerdeki artış neredeyse her gün yeni bir zammı karşımıza çıkarıyor.
Pandemide kısıtlamalarla geçen dönemden ağır yaralı şekilde olsa da çıkmayı başaranlar bugünlerde ekonomideki olağanüstü gelişmelerle mücadele ediyor.
Bursa’da ticaretin kalbi konumundaki tarihi çarşıda, Vakıflar Bölge Müdürlüğü’nün kiracısı olan, sözleşmeleri senelik yenilenen esnaf enflasyonun oldukça üzerinde talep edilen kira artışına tepkili.
31 Aralık itibariyle sözleşmeleri sona eren esnafa, Vakıflar Bölge Müdürlüğü’nden, bu kez sadece enflasyon oranı değil emsal-rayiç durumu da dikkate alınarak yüzde 400’ü bulan zamlı sözleşmelerin yer aldığı tebligatlar gönderildi.
Örneklerle ilerlemek gerekirse Kozahan’da geçtiğimiz yıl Vakıflar’a 500 lira kira ödeyerek simit tezgahında satış yapan esnaftan 2022 için 2.500 lira talep edildi.
Yani kirasında yüzde 400 artışa gidildi.
Yine 2021’de 2.335 lira ödeyen bir esnaftan yeni yıl için yüzde 71’lik zamla 4.000 bin lira istendi.
Zam oranı yüzde 107’yi buldu.
Daha önce sadece enflasyon baz alınarak, yüzde 14’ler seviyesinde artışlarla sözleşme yenileyen esnaf bu sene emsal-rayiç durum gerekçe gösterilerek yüzde 100’ün üzerine çıkan kira talepleri karşısında çıkmaza girdiğini ifade ediyor.
Çarşı esnafı 5-10 yıllık yapılan sözleşmelerdeki artış oranlarının bir ölçüde kabul edilebilir olduğunu ancak senelik yenilenen kontratlarda yüzde 100’ü geçen artışların bu şartlarda esnafı nefes alamaz duruma getireceğini savunuyor.
MISIR ÇARŞISI’NDA YÜZDE 17.6’LIK ARTIŞ OLDU
İstanbul’un tarihi noktalarından, ticari hacmi Bursa’nın çok üstünde olan Mısır Çarşısı’nda Vakıflar Bölge Müdürlüğü’nün kira artışları iddiaya göre ortalama yüzde 17.6 düzeyinde gerçekleşti.
Esnaf, “Bu zam özel mülk sahipleri için de emsal teşkil edecek. Eskiden en makul kiralar Vakıflar’ın mülklerinde olurdu. Şimdi tablo tersine döndü” yorumunda bulunuyor.
Bir diğer iddia da şu:
Vakıflar Genel Müdürlüğü, 2022’deki zam oranlarının belirlenmesini bölge müdürlüklerinin insiyatifine bıraktı. Diğer illerde enflasyon oranı baz alınarak fiyat artışlarına gidilirken Bursa’da yüzde 100’ü aşan zamlı kira sözleşmeleri hazırlandı.
Vakıflar Genel Müdürlüğü’nün Bursa’da yaklaşık 700 kiracısı bulunuyor.
Bu sayının büyük çoğunluğunu esnaf oluşturuyor.
Şunu da ifade etmek gerekiyor; geçen sene pandemiden ötürü Vakıflar Genel Müdürlüğü zam yapmamıştı.
Ayrıca geniş metrekarelere sahip işletmecilerin Bursa’nın göbeğinde komik olarak adlandırılabilecek oldukça düşük kira bedelleri ödemesi de şüphesiz hakkaniyetli değil.
Türkiye’de pandemi döneminde başlayan ekonomik anlamda yaşanan olağanüstü koşulların sona ermediğini dikkate alarak küçük esnafın mevcut durumunu gözeten makul fiyat artışlarına gidilmesi ancak yüksek cirolar elde eden büyük işletmelerin adalet duygusunu zedelemeyecek şekilde emsallerine uygun kiralar ödemesi en ideal orta yol gibi duruyor.
Öte yandan kira artışları Kültür ve Turizm Bakanı Mehmet Nuri Ersoy’a da Bursa ziyaretinde iletildi.
Ersoy, konuyla ilgileneceğini birinci ağızdan ifade etti.
Çarşı esnafının gözü bakanlığa çevrilmişken Vakıflar Bölge Müdürlüğü’nün bazı itiraz dilekçelerini işleme alarak kiralarda indirime gittiği de gelen bilgiler arasında.