Kentlerin gelecek vizyonu çizilirken verilerin doğru değerlendirilmesi gerekli.
Planlama yanlışlığından kaynaklı algılarla fırsatların kaçırılmasına izin verilmemeli.
Bursa, Türkiye’nin ekonomisine yön veren şehir olmaya devam etmek istiyorsa sanayiyi öncelemekten vazgeçmemeli.
Dün de ifade etmiştik…
Elbette şehrin turizm potansiyeli açığa çıkarılmalı.
Bu yönde yapılan girişimler artırılmalı.
Keza böylesine verimli topraklara sahip bir kentte tarım da eski günlerine dönmeli, kuvvetlendirilmeli.
Çiftçi; Türkiye geneli, Bursa özelinde mutlaka yeterince desteklenmeli.
Öte yandan çarkların dönmesindeki kararlılıktan ve yeni yatırımların şehre kazandırılması bağlamında ortaya konulan iradeden asla taviz verilmemeli.
Şimdi mevcut tabloya bakarsak…
Nilüfer, Osmangazi’deki konutlarla sanayi alanları adeta bir bütün haline geldi.
Bu durum trafikten tutun da çevre, sağlık sorunlarına kadar bir dizi büyük problemi beraberinde getirdi.
Tam da bu noktada ortak akıl devreye girmeli.
Mevcut tarım alanlarının yeniden ekonomiye kazandırılması kadar âtıl durumdaki yerlere mevcut OSB’lerin taşınması tartışılmalı.
BURSA’DAKİ SANAYİ VE YERLEŞİM ALANLARININ DAĞILIMI NASIL?
En büyük problemlerden biri fabrikaların şehirle iç içe girmesinden kaynaklı Bursa sanayiye doydu algısı.
Siyasi saiklerle tepkilerden çekinilerek, sorumluluk almaktan kaçınılması…
Peki, somut verilere baktığımızda karşımıza nasıl bir manzara çıkıyor?
Birlikte inceleyelim…
Bursa’nın toplam yüz ölçümü 10,880 kilometrekare.
Kentteki alan dağılımı yüzde 44,5 orman, yüzde 30,8 tarım, yüzde 13,6 yerleşim, yüzde 5,6 akarsu-göl, yüzde 2,5 mera, yüzde 7 diğer alanlar ve binde 8 sanayi ve depolama alanları şeklinde.
Bursa binde 8’lik sanayi payı ile Türkiye’de 11. sırada yer alıyor.
Sanayi alanları, yüz ölçümü içindeki sınırlı payına rağmen kent ekonomisine yüzde 46 seviyesinde katma değer sağlıyor.
Tarım alanı başına (kilometrekare) tarım katma değeri 1,30 iken sanayi alanı başına sanayi katma değeri 337,40!
Bursa, Türkiye’de düşük sanayi alanı-yüksek GSYH payına sahip olan iller arasında bulunuyor.
Söz konusu kentler sanayi alanlarının artırılması için potansiyel şehirler olarak değerlendiriliyor.
Bursa’da sanayinin rekabet gücünü sekteye uğratan en önemli sorunsa ölçek ekonomisine uygun büyüklükte yeni yatırım alanlarının olmaması.
Bu nedenle birçok firma tek bir OSB’de büyümek yerine farklı organize sanayi bölgelerinde, dağınık bir yapıda fabrikalar kurmak zorunda kalıyor.
Büyümek isteyen, mevcut lokasyonunda işletmesini genişletemiyor.
Fabrikaların maksimum kapasite ile çalışması da şehri adeta kilitliyor.
Bursa’da 17 organize sanayi bölgesi yer almasına karşın kentte ölçek ekonomisine uygun, kapasite artışına imkan sağlayan yatırım alanları yok.
Şu bilgi çarpıcı:
17 sanayi bölgesinin toplam yüzölçümü 5.012 hektarken, Kilis’te kurulan Polateli-Şahinbey Organize Sanayi Bölgesi ise tek başına 1.302 hektar alanı kaplıyor.
Bu alan Bursa’daki 9 Organize Sanayi Bölgesi’nin büyüklüğüne eşit!
KENT İÇİNDEKİ PLANSIZ SANAYİDE 200 BİNDEN FAZLA ÇALIŞAN VAR
Bursa’daki mevcut sanayi alanlarının yüzde 54’ünü Organize Sanayi Bölgeleri (5.012 hektar) oluştururken geriye kalan yüzde 46’lık (4.428 hektar) bölümü ise şehrin içinde sıkışmış, düzensiz ve altyapısı bulunmayan sanayi alanları oluşturuyor.
Organize sanayi bölgelerindeki çalışan sayısı yaklaşık 200 binken, Bursa’nın içindeki plansız sanayi, işletme ve atölyelerde çalışan sayısı ise 230 bin civarında.
Gaziantep’e bir bakalım…
Gaziantep OSB, 43 milyon 250 bin metrekarelik alanıyla Türkiye’nin en büyük organize sanayi bölgesi durumunda.
Gaziantep OSB’nin tek başına büyüklüğü Bursa’da TEKNOSAB dışındaki 16 sanayi bölgesinin büyüklüğüne eş değer.
Bursa’daki 17 OSB’de yaklaşık 2 bin firma faaliyet gösterirken, sadece Gaziantep OSB’de bin firma etkin konumda.
Yurt dışındaki durumu incelersek…
Türkiye’nin sanayi üretimindeki rakiplerinden Çin, 2007 yılında Guangzhou kentinde 135 kilometrekarelik alanı sadece otomotiv sektörü kümelenmesi için tahsis etti.
Bursa’nın hedeflenen sanayi üretimine ulaşabilmesi için ilk olarak mekansal planlama yapılması gerekiyor.
Türkiye’nin 2023 vizyonu doğrultusunda belirlediği sürekli “üretim ekonomisi” anlayışının tartışmasız amiral gemisi olan Bursa, ileri teknoloji barındıran ve yüksek katma değerli üretimi artırmayı hedefleyen yeni nesil OSB’lerle ülkenin, zenginlik üretim merkezi olma özelliğini güçlendirerek devam ettirebilir.
Yeni nesil OSB’ler, sanayinin dönüşümüne imkan sağlayarak, kapasite artışına fırsat verebilir.
Aslında kimse Bursa’da eski örneklerdeki gibi yeni sanayi yapılanmaları istemiyor.
Mevcut sanayi alanlarının kentin dışında kurulacak uydu kentlere taşınması talebi var.
Sanayi şehir içinden çıkarıldığında Bursa’nın, gerçekten her anlamda rahatlayacağı unutulmamalı.
Boşalacak alanların, yeşil alanlar gözetilerek yapılaştırılmasının kentin çehresini büyük ölçüde değiştireceği de hesaba katılmalı.