Doğum yapmış (çocuklu) kadın işçinin bu çocuğunun (veya çocuklarının) anne sütüne, annenin ise çocuklarını emzirebilmek için her gün bir miktar boş zamana ihtiyaç duyacağı açıktır. Bu ihtiyacı karşılamak amacıyla, emziren kadın işçilere, iş hukukunda süt izni (emzirme izni) hakkı tanınmıştır.
Özel sektörde çalışan annelerin çocukları bir yaşına gelene kadar günlük bir buçuk saat süt izni hakkı vardır. Kamuda çalışan annelerin ise ilk altı ayda günlük üç saat, ikinci altı ayda ise günde bir buçuk saattir. Süt izni annelere işveren tarafından verilen bir izin değildir. İş Kanunu gereğince kendilerine sunulan yasal bir haktır. Süt iznini kullandırmayan işverenler için idari para cezası uygulanır. 2015 yılı için bu ceza 1.479,00-TL’dir.
Süt izni ile ilgili sigortalı kadınların bilmesi gerekenler şunlardır;
Günlük süt izni toplamda bir buçuk saattir. Bir buçuk saatin nasıl kullanılacağı ile ilgili karar tamamen sigortalıya aittir. Süt iznini sigortalı istediği saatlerde, isterse parça parça, isterse tamamını kullanabilir. Uygulamada genellikle akşam mesai bitiminden bir buçuk saat önce sigortalıya izin verilmekte ya da sabah bir buçuk saat sonra mesaiye başlamaktadır.
Kamuda çalışan işçilerin süt izin süreleri ilk altı ay için günlük üç saat, ikinci altı ay için günde bir buçuk saattir.
Süt iznini toplu olarak, yani haftalık veya aylık olarak kullanılması mümkün değildir. Süt iznindeki maksat çocuğun ihtiyaç duyduğu anne sütünü almasını sağlamaktır. Bu nedenle iş hukukunda izin süresi günlük olarak belirlenmiştir.
Süt izninin iş hukukunda 1 yaşından küçük çocuklar için kullanılabileceği belirtilmektedir. Bu nedenle çocuk 1 yaşını tamamladığında süt izni hakkı bitmektedir.
Süt izin süreleri iş çalışma süresi olarak geçmektedir. Bu nedenle izin süresi nedeniyle sigortalının maaşından kesinti yapılamaz, sigorta primi eksik yatırılamaz.
Birden fazla çocuk doğurup emzirmek zorunda kalanlar için izin süresi yine bir buçuk saattir. Sürenin artırılmasıyla ilgili yasada herhangi bir hüküm bulunmamaktadır. Ancak sigortalı işverenle uzlaşması halinde süreyi uzatabilir.
Süt izni kullanılmayıp bunun yerine işverenden ücret talep edilmesi, talep edilen ücretin fazla mesai olarak değerlendirilmesi mümkün değildir. Süt iznindeki maksat çocuğun sağlığıdır. Mahkemelerce verilen kararlar, süt izninin günlük kullanılması ve bu izni vermeyen işverene idari para cezası uygulanması yönündedir.
Süt iznini işverenlerin kullandırmak istememesi durumunda çalışanlar Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığı’na şikâyette bulunabilirler. İş sözleşmesini haklı nedenlerle feshedip kıdem tazminatı talep edebilirler. Ancak iş sözleşmesini kendisi feshettiği için ihbar tazminatı alamazlar.
SORU: Özgür Bey, 27.02.1965 doğumluyum. İngiltere’ye 1988 yılında iltica ettim. 2006 tarihinde İngiltere’de kayıtlı çalışmaya başladım. Emekli olabilir miyim? Ümit ÖZER
CEVAP: Ümit Bey, yurtdışında çalışmalarınızı konsolosluklardan Yurtdışı Çalışma ve Sosyal Güvenlik Müşavirliği’nden onaylatarak çalışma sürelerinizi, boşta geçen bir yıllık süreyi ve askerlik borçlanmasını yaparak ;
SSK’dan 60 yaş 25 yıl 4500 günle,
SSK’dan 60 yaş 7000 günle,
Bağ-Kur’dan 62 yaş 15 yıl 5400 günle
Bağ-Kur’dan 60 yaş 9000 günle emekli olabilirsiniz.
Eşi Doğum Yapan Babanın Kaç Gün İzin Hakkı Vardır?
Yasaya, “işçiye, evlenmesi veya evlat edinmesi ya da ana veya babasının, eşinin, kardeşinin, çocuğunun ölümü halinde üç gün, eşinin doğum yapması halinde ise beş gün ücretli izin verilir” ibaresi eklendi. Ayrıca İşçilerin en az yüzde yetmiş oranında engelli veya süreğen hastalığı olan çocuğunun tedavisinde, hastalık raporuna dayalı olarak ve çalışan ebeveynden sadece biri tarafından kullanılması kaydıyla, bir yıl içinde toptan veya bölümler halinde on güne kadar ücretli izin verilir.
Devlet memurlarındaysa; “Memura, eşinin doğum yapması halinde, isteği üzerine on gün babalık izni; kendisinin veya çocuğunun evlenmesi ya da eşinin, çocuğunun, kendisinin veya eşinin ana, baba ve kardeşinin ölümü hallerinde isteği üzerine yedi gün izin verilir.”