Milyonlarca esnaf, çiftçi, memur yıllarca çalıştıktan sonra, çalışamayacak duruma geldiğinde geçimlerini sağlayacak emekliliğin hayalini kurmaktadır. Peki, emekli olmak için hangi şartları tamamlamak gerekir? Kaç yaşında emekli olunur? Emekli olunduğunda alınacak emekli maaşı kaç liradır? Bu soruların cevabı emekli olacakları mutlu etmeyebilir.
SSK’lılar için işe başlama tarihi ne zaman emekli olacağınızı belirler. İşe başlama tarihi kadınlarda 08.09.1981, erkeklerde 08.09.1976 ve öncesi ise emeklilikte değişen kanunlardan etkilenmezler. Ama bu tarihlerden sonra işe başlayanlar kademeli emeklilikle birlikte 08.09.1999 tarihine kadar işe başlamışlarsa kadınlar 58, erkekler 60 yaşında ve 5975 prim günüyle emekli olabilmekte, işe başlama tarihi 08.09.1999-30.04.2008 arası olanlarsa kadınlar 58, erkekler 60 yaş ve fakat prim gün sayısı 7000 güne çıkmaktadır. İşe başlama tarihi 30.04.2008 sonrası olanlar ise emeklilikte kadın ve erkek ayrımı olmadan 65 yaş ve 9000 günle kademeli emekli olabilecektir.
Emeklilikte prim gün sayısı ve yaş şartı her geçen dönem yapılan yasa değişiklikleriyle artmakta iken bunla yetinilmeyip bir de aylık bağlama oranları ve taban aylık uygulaması 1.10.2008 günü 5510 sayılı kanun ile değiştirildikten sonra ayda bugünkü şatlarda 3000 liradan (günlük 100 liradan) az kazanç ile SGK’ya bildirilenlerin ileride emekli olduklarında alacakları aylık da düşüyor. Mesela, asgari ücret veya bu ücrete yakın SGK’ya bildirilenlerde bu düşüş her ay 3 liraya ulaşmış durumda. Bugün SSK emeklilerine çalışmış olduğu yıllara göre ortalama 670 TL ile 1300 TL emekli maaşı bağlanmaktadır. Çalışılan yıllar 2000 yılı öncesi ise 1300 TL emekli maaşı bağlanmaktadır. Çalışmaya 2000 yılından önce başlanmış fakat primlerin büyük bir kısmı 2000 yılından sonra ödenmiş ise 670 TL emekli maaşı bağlanmaktadır. İlk işe başlaması 08.09.1999 tarihinden sonra olanlar ve asgari ücretle çalışanlar ya da primleri düşük gösterilenler ise emekli olduklarında ortalama 425 TL emekli maaşı alacaklar.
SSK EMEKLİLİK ŞARTLARI TABLOSU
ERKEKLER
Sigortalılık Süresi
İşe Başlama Tarihi (Yıl) Yaş Gün
08.09.1976 öncesi 25 Yok 5000
09.09.1976 – 23.05.1979 arası 25 44 5000
24.05.1979 – 23.11.1980 arası 25 45 5000
24.11.1980 – 23.05.1982 arası 25 46 5075
24.05.1982 – 23.11.1983 arası 25 47 5150
24.11.1983 – 23.05.1985 arası 25 48 5225
24.05.1985 – 23.11.1986 arası 25 49 5300
24.11.1986 – 23.05.1988 arası 25 50 5375
24.05.1988 – 23.11.1989 arası 25 51 5450
24.11.1989 – 23.05.1991 arası 25 52 5525
24.05.1991 – 23.11.1992 arası 25 53 5600
24.11.1992 – 23.05.1994 arası 25 54 5675
24.05.1994 – 23.11.1995 arası 25 55 5750
24.11.1995 – 23.05.1997 arası 25 56 5825
24.05.1997 – 23.11.1998 arası 25 57 5900
24.11.1998 – 08.09.1999 arası 25 58 5975
09.09.1999 – 30.04.2008 arası — 60 7000 (*)
01.05.2008 – 2035’e kadar — 60 9000 (**)
KADINLAR
Sigortalılık Süresi
İşe Başlama Tarihi (Yıl) Yaş Gün
01.04.1981 öncesi 20 Yok 5000
01.04.1981 – 08.09.1981 arası 20 38 5000
09.09.1981 – 23.05.1984 arası 20 40 5000
24.05.1984 – 23.05.1985 arası 20 41 5000
24.05.1985 – 23.05.1986 arası 20 42 5075
24.05.1986 – 23.05.1987 arası 20 43 5150
24.05.1987 – 23.05.1988 arası 20 44 5225
24.05.1988 – 23.05.1989 arası 20 45 5300
24.05.1989 – 23.05.1990 arası 20 46 5375
24.05.1990 – 23.05.1991 arası 20 47 5450
24.05.1991 – 23.05.1992 arası 20 48 5525
24.05.1992 – 23.05.1993 arası 20 49 5600
24.05.1993 – 23.05.1994 arası 20 50 5675
24.05.1994 – 23.05.1995 arası 20 51 5750
24.05.1995 – 23.05.1996 arası 20 52 5825
24.05.1996 – 23.05.1997 arası 20 53 5900
24.05.1997 – 23.05.1998 arası 20 54 5975
24.05.1998 – 23.05.1999 arası 20 55 5975
24.05.1999 – 08.09.1999 arası 20 56 5975
09.09.1999 – 30.04.2008 arası — 58 7000 (*)
01.05.2008 – 2035’e kadar — 58 9000 (**)
(*) Erkekler, 60 yaşını doldurmuş ve 25 yıldan beri sigortalı olmak ve en az 4500 gün emeklilik primi ödemiş bulunmak, kadınlarınsa 58 yaşını doldurmuş ve 25 yıldan beri sigortalı olmak ve en az 4500 gün malullük, yaşlılık ve ölüm sigortaları primi ödemiş bulunmak şartlarıyla emekliliğe hak kazanabilirler.
(**) 01.05.2008 – 31.12.2008 arasında sigortalı sayılanlar için 7100 gün, 01.01.2009 tarihinden itibaren ise her takvim yılı başında 7100 güne 100 gün eklenmek suretiyle 9000 güne çıkacaktır.
BİLGİ: SSK, Bağ-Kur, Emekli Sandığı’ndan emekli olanların ölümü halinde hak sahibi eşine hak sahibi olarak dul maaşı bağlanır. Bu haktan yararlanan kişiler çalışırlarsa bu maaş kesilmez hatta kendileri de emekli olduklarında bu maaş kesilmez. Eşlerden birinin vefatı halinde sağ kalan eşe bağlanan maaş sadece evlenirse kesilir.
***
SORU: Özgür Bey, 01.04.1999 yılında sigortam başladı; daha sonra 2008 yılına kadar isteğe bağlı SSK ödedim. Sizden aldığım bilgilere göre 1 Ekim 2008 sonrası isteğe bağlı SSK sonlandırılmış, isteğe bağlı prim ödemeleri Bağ-Kur olarak kabul ediliyormuş. Ben 1 Ekim sonrası 2012 yılı sonuna kadar 4 yıl isteğe bağlı prim ödedim. SSK’dan mı yoksa bağ-Kur’dan mı emekli olacağım?
Vildan UÇAR
CEVAP: Vildan Hanım, siz şu anda Bağ-Kur şartlarına göre emekli olacaksınız, çünkü emeklilikte son 1261 gün, yani 3,5 yıl hangi statüde priminiz ödendiyse o statüden emekli olacaksınız. SSK’dan emekli olmak için tekrar 3,5 yıl yani 1261 gün SSK primi ödemeniz gerekiyor.