En az bir yıllık bir çalışma karşılığında alınacak kıdem tazminatı, işçinin son çalıştığı iş yerinde kaç yılı varsa son aldığı brüt ücretle çarpılması sonucunda bulunur. 4857 sayılı iş kanununa tabi olanlar için kıdem tazminatının tavan ücreti vardır. (Basın iş kanununa tabi olanlarda tavan ücret uygulaması yoktur.) 01.07.2015-31.12.2015 tarihleri arasında uygulanacak kıdem tazminatının tavan rakamı 3.709,98.-TL’dir. Kıdem tazminatında sadece damga vergisi kesintisi vardır. Kıdem tazminatı damga vergisi Binde 7.59’dur.
Asgari ücretle çalışan bir kişi kıdem tazminatını hak ediyorsa toplam alacağı tazminat tutarı; Asgari ücret brüt 1.273,50 X 0.00759= 9,67 Damga Vergisi kesintisi yapıldıktan sonra kalan rakam çalışana ödenir. Asgari ücretin brüt rakamından damga vergisi düşüldükten sonra 1.273,50-9,67= Asgari ücretle çalışan kişiye bir yıllık çalışma karşılığında kıdem tazminatı olarak net 1.263,83 TL ödenir.
Kıdem Tazminatı tavanı olan brüt 3.709,98 TL’ye kadar hesaplamalarda brüt ücretten damga vergisi kesintisi yapıldıktan sonra kalan rakam çalışana ödenir. Tavan ücretin üstünde bir ücretle çalışma varsa bu durumda son almış olduğu brüt ücret değil de kıdem tazminatı tavanı baz alınır. Brüt 3.709,98 TL’den fazla ücretle çalışanların ise eline geçecek kıdem tazminatı 28,16 TL Damga Vergisi düşürüldükten sonra 3.681,82 TL olur. Bu rakamın üzerinde kıdem tazminatı ödenmez.
Peki, tüm çalışanlar için kıdem tazminatı son almış olduğu brüt ücrete göre mi hesaplanır? Eminim ki bu sorunun cevabını bilmeyen milyonlarca çalışan vardır. Kıdem tazminatının hesaplanması son ücret üzerinden yapılır fakat;
*Parça başı (Çalışma zamanı dikkate alınmaksızın, yapılan işin parça olarak miktarının esas alındığı hizmet sözleşmesidir)
*Akort (Üretilen mal miktarına bağlı olarak işçiye ödenen ücret sistemidir)
*Götürü (Önceden belirlenen bir işin yapılıp bitirilmesi karşılığında işçiye ödenmesi kabul edilen ücrettir)
*Yüzde usulü (yüzde usulü çalışan iş yerlerinde toplanan paraların yüzde olarak dağıtılması) gibi ücretin sabit olmadığı hallerde ise ”son bir yıllık süre içinde ödenen ücretin, o süre içinde çalışılan günlere bölünmesi suretiyle bulunacak ortalama ücret” kıdem tazminatının hesabına esas alınır.
BİLGİ: Kadınlar uluslararası sosyal güvenlik sözleşmesi yaptığımız ülkelerde çalışmadıkları boşta geçen, ya da ev hanımlığında geçen sürelerini Türkiye’de SGK’ya borçlanıp eksik prim günlerini tamamlayıp diğer şartlarda uygun ise emekli olabilirler.
SORU: Özgür Bey, 07.04.1968 doğumluyum. 08.04.1986 tarihinde sigortalı oldum. 5100 prim günüm var. 1988 tarihinde askere gittim. Askerlik borçlanması yaparsam emeklilikte bana bir avantajı olur mu? Demir Hacı
CEVAP: Demir Bey, siz 49 yaşında 5300 prim günüyle emekli olacaksınız. Sigortalı olduktan sonra askere gittiğiniz için işe başlama tarihiniz geriye çekilmez. 07.04.2017 tarihinde 5300 prim günüyle emekli olacaksınız. Emekli olacağınız tarihe kadar eksik olan 200 prim gününüzü tamamlayamazsanız askerlik borçlanması yapın. Aksi takdirde askerlik borçlanmasının size emeklilikte bir avantajı olmaz.