Pandemi kısıtlamalarının kaldırılmasının ardından, dünya genelinde artan enerji fiyatları, dokuma sektörüne ağır yükler getirdi. Elektrik maliyetinin yüzde 45’i bulduğu dokuma tezgahlarında, diğer kalemlerle birlikte maliyet yüzde yüz arttı. Tezgah kapatmanın çözüm olmadığını savunan Bursa Dokumacılar Odası Başkanı Aydın Çitil, “Yüzde 129 elektrik zammına kimse inanmıyor ama ay sonunda faturalar gelince gerçek görülecek. Şu anki hesaplara göre maliyetlerimiz yüzde yüz arttı. Fason fiyatlarının da aynı oranda artması gerekir ki rahat bir çalışma ortamı olsun” dedi.
Geçen haftalarda Çataltepe mağdurları olarak Çataltepe Sanayi Sitesi Yardımlaşma ve Dayanışma Derneği’ni kuran Çitil, yılan hikayesini andıran projeyle ilgili önemli açıklamalar yaptı: “Beştepe Külliyesi’ne gittik ve Cumhurbaşkanı Başdanışmanı Uğur Çevik ile görüştük. Sayın Çevik, Çataltepe’nin çözülmeyecek bir konu olmadığını söyledi. Son olarak konudan Cumhurbaşkanı’nın haberi olacağını belirtti.” Çitil, çözüm için, birlik ve beraberliği işaret etti.
——————–
Pazartesi Söyleşileri’nin bu haftaki konuğu Bursa Dokumacılar Odası Başkanı Aydın Çitil.
Çitil ile elektrik zammını, sektörün sorunlarını ve Çataltepe Esnaf Sanayi Sitesi’ni konuştuk.
“DOKUMACI ESNAFI SIKINTILI”
Bursa, tekstilin bence en önemli merkezlerinden biridir. Hatta ilk merkezidir. Osmanlı ile beraber havlusu ve ipek dokumacılığıyla gelişmiş ve dünyaya kendisini kabul ettirmiş. Bundan 3, 4 yıl önceye kadar ilgisizlik vardı sektöre. Burada üretilen mallar, yurt dışından daha cazip şekilde ithal ediliyordu. Ancak son zamanlarda hükümetin yerli üretim hedefi, dokumacıları biraz rahatlattı. Araya darbe girişimi ve pandemi girdi. Bu nedenle dokumacı esnafı sıkıntılı.
Bursa’da kaç dokumacı var?
Bize kayıtlı 800 üyemiz var. Yalnız dokumacılık ile uğraşan birçok kişi, bizim odamıza kayıtlı değil. Muhtelif Esnaf Odası, Terziler Odası, Nalburlar Odası gibi odalara da kayıtlılar. Geçmiş yıllardaki Nace kayıtlarından dolayı normal şartlarda bizim odamıza kayıt olması gereken üyeler diğer odalara üye oldular.
“KİMSE ELEKTRİK ZAMMINA İNANMIYOR”
Elektriğe yılbaşında gelen zamlar, Denizli’nin dokuma merkezlerinden Babadağ’da üretimi durma noktasına getirdi. Zamların ardından fason dokumacılık yapan çok sayıda esnaf, yüksek faturalarla karşı karşıya kalmamak için yaklaşık 4 bin tezgahı durdurup üretime ara verdi. Bursa’da durum nasıl?
Bursa’da kapanma olmadı. Kapanmayı talep edenler var ama üretimi durdurmakla hiçbir yere varılamayacağını düşünüyor, bu işin diyalog ile aşılabileceğini söylüyoruz. İşveren arkadaşların büyük kısmı maliyetlerin arttığını söylüyorlar. Yüzde 129 zamma kimse inanmıyor ama ay sonunda faturalar gelince gerçek görülecek.
“MALİYETİMİZ YÜZDE YÜZ ARTTI”
Yüzde 45’i filan buluyor.
Bu durumda maliyetiniz ne kadar arttı?
Şu anki hesaplara göre maliyetlerimiz yüzde yüz arttı. Fason fiyatlarının da aynı oranda artması gerekir ki rahat bir çalışma ortamı olsun.
Teknolojinin gelişimiyle sektör nereye gidiyor?
Şu anda eldeki teknoloji üretim talebini karşılayacak düzeyde ama eksik kalan yönler var. Bursa, bu konuda şanssız. Kütahya teşvik alabiliyorken Bursa alamıyor. Çünkü Bursa’da tekstil ve otomotiv dinamik sektörler.
“NE İŞ BULABİLİYORUZ NE TEZGAH”
İthal kumaşlar sizi nasıl etkiliyor?
Bundan önceki yıllara göre yoğunluk yok ama bu da hiç olmadığı manasına gelmesin. Dahilde işleme rejimiyle getiriyorlardı ithal kumaşı. Yani bu kumaşı alacağım, mamul hala getirip yurt dışına satacağım diyerek ithal kumaş getiriyorlardı. Böylece konteynerlik ihtiyaç varken 3 konteyner getiriyorlar, 2 konteyneri iç piyasadaki üreticilere satıyorlardı. Aslında bu rekabeti yaratan Çin’di. Çin hükümeti, üreticisini yüzde 35 sübvanse ediyordu.
Bunu dengelemek için gümrük vergileri artırıldı ama yetersiz kalınca iç piyasa zarar gördü. Bu da kumaş üreticisinin işten soğumasına yol açtı. Yani bugün ne işçi bulabiliyoruz ne de son model tezgah.
“TÜTÜNCÜĞLU ARTIK KONUT BÖLGESİ”
Dokumacı esnafının diğer sorunları nelerdir?
Dokumacı esnafının en büyük sorunlarından biri elektrik. Malzeme üreticileri malzemelerini dolar bazında satın alıp fiyatı kendileri belirledikleri için fasoncunun malzeme hesabı hiç bitmez. Fason ücreti Türk lirasıyla ödenip, dolar cinsinden malzeme fiyatı kesiliyor. Bunun dışında işletmelerimiz hep evlerle iç içe. Asıl sorunumuz budur. Biz Tütüncüoğlu Çiftliği’nde sanayi bölgesindeydik. Ama bugün konut bölgesinde kalmış sanayi işletmelerimiz var. Zaten Çataltepe Esnaf Sanayi Sitesi’ni istememizin nedeni de buydu.
“ÇATALTEPE ÇÖZÜLMEYECEK BİR SORUN DEĞİL”
Kurduk. Çünkü ihtiyaçtı. Aslında geçen yıl düşünmüştük ama arkadaşları ikna edemedik. Bu işten rahatsız olan esnafın sayısını belirlemek için dernek kurmak şarttı. 1 yıl sonra haklılığımız ortaya çıktı. Önümüzdeki birkaç gün içinde üye kabul edeceğiz. İlk etapta 200, 300 üyemiz olacak. Daha sonra siz basın mensuplarının konuya ilgileri sayesinde bunun reklamını yapıp haberi olmayan insanların haberi olmasını sağlayarak üye sayımızın bin 500’ü geçeceğini düşünüyoruz.
Ankara’da temaslarınız oldu? Görüşmelerinizden bir sonuç çıktı mı?
Beştepe Külliyesi’ne gittik ve Cumhurbaşkanı Başdanışmanı Uğur Çevik ile görüştük. Çataltepe dosyasını sunduk, Çevik, bizimle beraber dosyayı inceledi ve sorular yöneltti. Uğur Bey, AK Parti İl Başkanı Davut Gürkan’ın neden sorunları kendilerine iletmediğini sordu. Biz de, “Konudan haberleri var ama size aktarmadıysalar bildikleri bir şey vardır” yanıtını verdik. Sayın Çevik, Çataltepe’nin çözülmeyecek bir konu olmadığını söyledi. Son olarak konudan Cumhurbaşkanı’nın haberi olacağını belirtti.
“PROJEDE KAOS VAR”
Projede son durum nedir?
Projede son durum kaostur. Büyük bir haksızlık sarmalı ve peşkeş durumu var. Projenin başındaki insanların ve oda başkanlarının konuya duyarsız kalması söz konusu. Ve mağdur insanların haklarının savunulmaması.
“ÖDEDİYSEN GÖSTER MAKBUZU”
Herkes sorumlu. Arif Bey (Tak) yanlış yaptığını kabul etti. 2 milyon metrekarenin tapusunu, 7 bin lira sermayesi olan bir kooperatife devretti. TOKİ’ye borç duruyor. 5 taksitten üçünün ana parası ödenmiş, faizleri duruyor. 2 taksit hiç ödenmemiş. TOKİ de yaka silkiyor ve bıktım bunlardan diyor. Ama bunlar, insanlara ödedik diyorlar. Kooperatif yöneticileri yalan söylüyor. Ödediysen göster makbuzu,
Son olarak çözüm önerileriniz nedir?
Ama dernek çatısı altında ama başka bir yapı altında birlikteliğimizi kanıtlamamız lazım. TOKİ’nin zaten bizimle hareket edeceğine inanıyorum. belki de kooperatifle yapılan işi tek taraflı feshedecekler. Aklı başında birileri bu işleri çözer.
FOTOĞRAFLAR: DERYA DEMİR PINAR