Biliyorsunuz, önceki gün Başbakan Ahmet Davutoğlu, kamuda istihdam edilen taşeron statüsündeki personelin tamamının, asıl iş ve yardımcı işte çalışmasına bakılmaksınız kadroya alınacağını ilan etti.
Peki, yeni sistemin detayları ne?
Yani kimler kadroya geçecek, kadrolu işçilerin ücreti ne kadar olacak, yeni sistem ne zaman başlayacak ve kadroya geçemeyecek personel olacak mı?
Bu ve buna benzer konular, koca bir soru işareti.
İşte tüm bu soruları, alanının sayılı isimlerinden sosyal güvenlik uzmanı, gazetemizin de köşe yazarı olan sevgili Özgür Erdursun‘a sordum.
Özgür Erdursun, yeni sistemin bilinmeyenlerini ve taslak halindeki tasarıdan sızan ayrıntıları tek tek anlattı.
.jpeg)
Asıl iş dışında, devletin dışarıdan ihaleyle hizmet aldığı sistemin adıdır taşeron.
Soru 2- Devlet, neden taşeron sisteme ihtiyaç duydu?
Devlet, kamu kurumlarındaki ek işleri yaptırmak için personel ihtiyacı duymasına rağmen, kadro açmadı. Ancak o işleri yaptırabilmesi için ihale açarak, özel sektörden taşeron işçi alma gereksinimi duydu. Bu durum da taşeron sistemini doğurdu.
Soru 3- Mevcut taşeron sisteminden kim kazançlı çıkıyordu?
Bu sistemden, taşeron şirket sahipleri kazançlı çıkıyordu. Çünkü, ihaleyle iş alınmasından dolayı, en düşük teklifi veren firma, ihaleyi kazanıyordu. İhaleyi kazanan firma da, kar elde etmek için, kamu personelini en düşük maaşla istihdam ediyordu. Taşeron firma, maliyetin üzerine kar koyup, devletten parasını tahsil ediyordu. Devletin kasasından yüksek para çıkmasına rağmen, çalışanın cebine düşük ücret giriyordu. Aradaki fark, taşeron şirketlerin cebine giriyordu.
Soru 4- Mevcut sistemde taşeron personelin iş garantisi var mıydı?
Taşeron işçilerin iş garantisi yoktu, sendikaya üye olamıyorlardı, fazla mesai konusunda sıkıntı yaşıyorlardı.
Soru 5- Mevcut sistem suistimale açık mıydı? Mesela, paravan taşeron şirketler kurulabiliyor muydu?
Tüm taşeron firmaları aynı kefeye koymak doğru olmaz ama kimlerin devletten taşeron olarak iş aldıkları konusu tartışma yaratıyordu. Mevcut durumda, daha çok hükümete ve belediyelere yakın firmalara işlerin verildiği iddiası, tartışma konusuydu. Taşeron işçilerin kadroya alınmasıyla birlikte, yöneticiler, artık devletin imkanlarını kullanarak paravan şirketler kurup iş alamayacaklar.
Soru 6- Yeni sistemde kimler kadrolu olmaya hak kazanacak
En çok merak edilen konulardan biri de bu. 1 Kasım 2015’ten önce kamu kurumlarında çalışmaya başlayanlar, en az 1 yıl kamu kurumlarında çalışmış olanlar ve tam zamanlı çalışanlar kadroya geçebilecek.1 Kasım 2015’ten önce işe başlayanlar, 1 yıldan az çalışmış olanlar ve geçici süreyle çalışanlar kadro alamayacaklar.
Soru 7- 1 Kasım 2015’ten önce işe başlayanlar, 1 yıldan az çalışmış olanlar ve geçici süreyle çalışanlar ne olacak? İşten mi çıkarılacaklar, yoksa taşeron statüsünde mi kalacaklar?
Yasal mevzuatla ilgili düzenlemeler netlik kazanmadan, sadece yorum yapabiliriz. Ancak, şu şekilde olacağını düşünüyoruz: Kadrolu kriteri tutmayan kamu çalışanları, bağlı bulundukları taşeron firma, devletle sözleşmesi devam ettiği sürece, çalışmaya devam edecekler. Ancak bundan sonra taşeron yasaklanırsa (Başbakan,’kamuda hiç taşeron işçi kalmayaak’ dedi) taşeron firma, ya çalışanının tazminatı verip (tazminata hak kazanmışsa) çıkışını yapacak, ya da özel sektöre yönlendirerek istihdamını sürdürecek.
Soru 8- Kadroya geçecek personelin statüsü ne olacak?
Taşeron işçiler, mevcut durumda 4/A statüsünde çalışıyor. Kadroya geçince, 4/C’li olacaklar.
Ancak dün Maliye Bakanı Naci Ağbal, özel sözleşmeli personel statüsünden söz etti. Yani düzenleme yapıldıktan sonra bu konu netleşecek.
Soru 9- Kadroya geçecek personel ne kadar ücret alacak?
Bugünkü sistemde en büyük sorun, aynı iş yerinde çalışan kadrolu personelin, taşeron statüsündeki çalışandan daha yüksek ücret almasıydı. Yeni sistemdeki beklenti, ücretlerin dengelenmesiydi. Ancak hükümet, taşeron işçinin kadroya alınması halinde ücretlerinde bir değişikliğe gitmeyi düşünmüyor. Yani kadrolu olacak 720 bin kamu çalışanının, ücret konusunda hayal kırıklığı yaşayacağını söyleyebiliriz. Oysa, firmalara kalan kar, işçilerin maaşlarına yansıtılıp, ücretler yükseltilebilirdi.
Soru 10- 720 bin çalışan ne zaman kadrolu olacak?
Hükümet, taşeron işçilerin kadroya alınması vaadini, 100 günde yapılacaklar listesinde saymıştı. Bu nedenle, nisan başında yasal düzenlemenin yapılması bekleniyor.
Not: Özgür Erdursun, bu akşam saat 18,15’te OLAY TV’de Gündemin Getirdikleri programına konuk olarak, taşeron işçilerin kadroya geçmesiyle ilgili soruları yanıtlayacak.