Şanghay Beşlisi olarak bilinen örgüt Çin, Rusya, Kazakistan, Kırgızistan ve Tacikistan’ın bir araya gelerek 1996 oluşturdukları yapının adıydı. Siyasi, ekonomik ve askeri olarak birbirlerini desteklemek ve NATO ve batının dünyada tek hâkim devlet olmasına karşı çıkılması amacıyla kurulmuştu.

Aradan geçen yıllar içerisinde Özbekistan, Hindistan, Pakistan ve İran’ın da katılması ile birlikte örgütün üye sayısı 9’a yükseldi.

Bu yıl yapılan Şanghay İş Birliği toplantısı Özbekistan’da yapıldı. Cumhurbaşkanı Erdoğan da bu toplantıya onur konuğu olarak katıldı.

Toplantının açılış gününde liderlerin alçak koltukta oturduğu ancak Erdoğan’ın daha yüksek bir sandalyede oturduğu ve masanın başında bir şeyler anlatırken tüm liderlerin Erdoğan’ı dinlerken çekilen fotoğrafı Türk basınında geniş yer buldu.

Özellikle on yıllardır Amerika karşısında çekilen fotoğraflarda bizim liderlerimizin vücut dillerinin özgüvensiz olması yüzünden yaşanan travmalar, bugün çekilen fotoğrafın her kesim tarafından olumlu karşılanmasına neden oldu.

Ancak bu fotoğraf iç kamuoyunda Erdoğan’ın oyunu artırır, seçimle onu göndermek istiyoruz düşüncesini barındıran insanlar tarafından ise bu fotoğrafın anlamsız olduğu söylendi.

Türkiye son yıllarda özellikle savunma sanayinde attığı adımlar ve izlediği dış politikayla özgül ağırlığı artan bir ülke oldu.

Rusya ve Ukrayna arasındaki savaşta kendi menfaatlerini önceleyen bir politika izlemesi ve NATO’nun buna karşı çıkacak bir yaptırırım uygulayamaması Türkiye’nin dış politikada vazgeçilmez bir ülke olduğunu bir kez daha gösterdi.

Ukrayna’ya SİHA vererek Zelenski tarafından önemli olan, Rusya’ya yaptırımlara karşı çıkaran da Putin tarafından değer verilen bir ülke oldu.

Fransa Cumhurbaşkanı Macron ise ‘Rusya ve Ukrayna’nın her ikisi ile sadece Türkiye görüşebiliyor. Bu kabul edilemez.’ Diyerek mevcut durumdaki Türkiye’nin özgül ağırlığına karşı tepkisini göstermiş oldu.

Ermenistan ve Azerbaycan arasındaki savaşta ise yıllardır Ermenistan’ın üstünlüğü varken bugün yıllar önce işgal edilen toprakların tekrar ele geçirilmesi ve Azerbaycan’ın egemenliği ele alması da tüm dünya tarafından Türkiye’nin gücü olarak yorumlanıyor.

Suriye’de PYD’ye karşı alınan zaferler, Libya’da Fransa ve Rusya’ya rağmen Hafter’e ağır yenilgiler verdirilmesi dış politikada Türkiye’nin gücüne güç katan olaylar oldu.

Tüm bu gelişmeler sonucunda Şanghay Beşlisi Türkiye’yi onur konuğu olarak toplantılarına davet etti. Halbuki 2016 yılında da Cumhurbaşkanı Erdoğan Şanhay Beşlisine neden üye olmayalım diyerek zeytin dalı uzatmıştı ancak olumlu geri dönüş olmamıştı.

O tarihten beri Türkiye FETÖ’yü bünyesinden temizledi ve milli insanları işbaşına getirerek her sektörde büyük ilerlemeler kaydetti.

Ekonomik olarak çoğu dünya ülkesinden farklı pozisyon izlemesi dolar kurunun artmasına neden oldu. Bu zayıf noktası. Ancak Elon Musk’ın ise sanki Erdoğan’la anlaşmış gibi onun politikasını doğrulayan bir açıklamada bulunması herkesi şaşkına uğrattı.

Türkiye Avrupa Birliği’ne katılamaz. Dini nedenler buna engel. Görünmeyen bir blokaj var. Ancak Avrupa Birliği üye ülkelerin refahını ve ekonomisini neredeyse ihya etti. Şimdi Şanghay İş Birliği Örgütü de yıllar sonraki Avrupa Birliği’nin yerini alacak. Çin ekonomik olarak Amerika’yı geçiyor. Rusya bu savaşta Avrupa’ya ciddi yara aldırırsa bunu toparlamaları zor olacak.

Zaten Türk Devletler Teşkilatı’na üye olan 5 ülkenin 4 tanesi de Şanghay İş Birliği Örgütü’ne üye. Tarihi ve dini olarak bu örgüt Türkiye’ye engel teşkil etmiyor. Türkiye dış ticaretinin yarısını Avrupa Birliği ülkeleri ile yapıyor. Bu büyük bir bağımlılık. Tüm dünya ile eşit ölçüde ticaret yapılması bizi daha özgür yapar. Ayrıca FETÖ ve PKK’ya olan destekleri zaten Avrupa Birliği ve NATO’ya olan güveni baltalıyor.

Şanghay İş Birliği’ne katılmanın da negatif tarafları muhakkak vardır ancak Türkiye’nin özgül ağırlığı ile toplantıya katılması ve Cumhurbaşkanı Erdoğan’ın ‘Hedef tam üyelik’ açıklaması ile birlikte eksen tartışmaları gündeme geldi.

Ancak Rusya ve Ukrayna savaşında olduğu gibi hem doğu hem batıyla iş birliği yapılabilir ve milli menfaatlerin gereği nereyse oraya ağırlık verilebilir.

Önemli olan güç. Güçlüyseniz size kimse laf edemiyor. Türkiye’nin de hem NATO ülkesi olması hem de Şanghay İş Birliği üyesi olması gücüne güç katar.

Ancak Menderes Rusya ile yakınlaştığı süreç sonunda 1960 darbesi oldu ve idam edildi. Özal Türk Cumhuriyetleriyle toplantı yaptı, açılım başlatmak istedi, bir hafta sonra vefat etti. Bu süreçler ülkemiz için avantajlıdır ama risklidir.

Şanghay İş Birliği olmazsa olmaz değildir fakat milli menfaatlerimiz için bir yönümüzü de Asya’ya döndürebildiğimiz güzel bir fırsattır. Bakalım önümüzdeki gelişmeler nelere vesile olacak.