2022 yılının son gününde “Tarihin Yüz Kızartan Hayvan Sürgünü: Hayırsız Ada Katliamı’ başlıklı yazımın ardından bu defa ülkemizde hâlâ sorun olmaya devam eden başıboş sokak hayvanları meselesi Batı’da nasıl? Orada da sorun mu, yoksa çözüme kavuşturulmuş mu? Bilmeyenler için bu konuyu kısaca inceleyelim istedim.

Öyle ya, 1910’lu yılların başında Avrupa’daki parfüm ve kimya sanayisi için denek olarak köpeklerin kullanılması, buralarda köpek sayısının ciddi bir şekilde düşmesine sebep olmuştu. Bizim coğrafyamızda ise Hayırsız Ada gibi bir trajedi hariç bütün hayvanlara nasıl müsamahakâr davranıldığı, korunup kollandığı gibi bir gerçek var ortada.

Gelelim günümüzdeki Avrupa ve ABD’nin başıboş sokak hayvanları konusunu nasıl çözdüğüne.

Avrupa’nın üç büyük ülkesi Almanya, Fransa ve Hollanda’da sokakta başıboş gezen hayvanların toplanmasından ve bakımından yerel yönetimler sorumlu. Buralarda evcil hayvan beslemenin, ihlal durumunda hapisle sonuçlanabilecek cezaları öngören katı kuralları bulunuyor.

Evde hayvan besleyenler vergi vermek, belli türler için eğitim almak zorunda.

HOLLANDA…

Hollanda, sokak hayvanları ve sahipsiz köpeklerin sayısını azaltmada dünyada öne çıkan ülkelerden biri.

Merkezi Amsterdam’da bulunan Sokak Hayvanları Platformu’nun yayımladığı “Hollanda nasıl başıboş köpeklerden arındı?” başlıklı raporda, ülkede sokak köpeklerinin sayısını azaltma politikalarının 1800’lere dayandığı belirtiliyor.

Rapora göre özellikle kuduz salgınıyla mücadele, insan sağlığını koruma ve güvenliğini sağlama amacıyla Hollanda’da 1800’lerde köpeklere tasma ve ağızlık takma zorunluluğu gibi kurallar getirildi.

1960’lardan itibaren de kısırlaştırmanın yaygınlaşmasıyla sokak köpeklerinin sayısının azaldığı, başıboş köpekler için “topla, kısırlaştır, aşıla, geri bırak” uygulamasının hayvanların sayısının sıfırlanmasına katkıda bulunduğu belirtiliyor.

Sahipsiz köpekleri belediyeler barınaklarda topluyor. Ülkede hayvan sahiplenmek hiç kolay değil.

Satın aldıkları veya sahiplendikleri köpekleri sokağa bırakanlar yüklü para cezalarıyla karşı karşıya kalıyor. Köpek sahiplerinin 14 gün (yeni doğan köpekler için 7 hafta) içinde köpeklerini bağlı oldukları belediyeye kaydetmeleri zorunlu.

Ayrıca gerekli bilgilerin yer aldığı pirinç tanesi büyüklüğündeki elektronik bir mikroçip veteriner yardımıyla köpeğin derisinin altına yerleştiriliyor.

Bazı belediyelerde yerleşim yerlerinde dolaştırılan köpeklerin tasmalı olması kuralı uygulanırken, köpeğin dışkısını yerden almayan kişilere 140 Euro ceza kesiliyor.

Hollanda’da agresif köpek cinslerinin ağızlıksız dolaştırılması yasak. 2008’de getirilen bir düzenlemeyle de bazı agresif köpeklerin, davranış testlerinden ve terapilerinden geçirilmesi gerekiyor.

Bu terapilere rağmen davranışları kontrol edilemeyen agresif köpeklere ötenazi uygulanabiliyor.

2018 yılında getirilen bir başka düzenlemeye göre Rottweiler ya da Pitbull gibi 20 agresif köpek cinsine sahip kişilerin, hayvanların bakımına ilişkin bazı eğitimlerden geçmesi isteniyor.

FRANSA…

Fransa’da evcil hayvanların sokağa bırakılması yasak.

Kamu güvenliği nedeniyle evcil hayvanların ve evcilleştirilmiş vahşi hayvanların sokağa başıboş bırakılması yasak. Ülkede “tehlike” arz edebileceği düşünülen köpek türlerinin halka açık alanlarda tasmayla dolaştırılması zorunlu. Bazen belediye kararıyla tasma zorunluluğu tüm köpekler için de geçerli olabiliyor.

Sokakta başıboş gezen hayvanların toplanmasından ve bakımından kanunen belediyeler sorumlu.

Sokakta başıboş gezen hayvanlar, vatandaşlar veya belediye ekiplerince toplanarak, geçici bakım merkezlerine bırakılıyor.

8 iş günü sonunda sahibi bulunamayan veya sahibi tarafından alınmayan hayvanlar, “terk edilmiş” ilan ediliyor.

Kuduzun yaygın olmadığı bölgelerde, “terk edilmiş” başıboş bir hayvan, veteriner tavsiyesi sonrası hayvan koruma derneklerinin yönettiği yüzlerce barınaktan birine gönderiliyor veya veteriner tarafından gerek duyulursa uyutuluyor.