Dolarize bir toplum olmaktan çıkmamız için adımlar atılıyor.

Bu adımların en kritiklerinden biri döviz sözleşmelerinin liraya çevrilmesine dönük karardı.

Türk parası kıymetini koruma hakkında 32 sayılı karara ilişkin tebliğde değişiklik yapılmasına dair tebliğ 6 Ekim 2018 tarihinde resmi gazetede yayınlanarak yürürlüğe girdi.

Tebliğin 1. maddesi döviz cinsinden ve dövize endeksli sözleşmelerle ilgili düzenlemeyi içeriyor.

Düzenlemenin özünde döviz bazında alınan kiraların bundan böyle TL olarak ödenmesi yatmakta.

Yani yeni düzenleme artık kira sözleşmelerinin bedellerinin dövizden liraya çevrilmesi zorunlu kılıyor!

Eğer taraflar ortak bir kur belirleyip de lira üzerinden sözleşmelerini uygulamaya devam ederse sorun yok.

Anlaşamazlarsa değişiklik getiren tebliğin ilgili alt maddeleri devreye girerek sorunu çözme durumunda.

Ancak kafalar bu dönüştürme işleminde karışmış görünüyor!

Çünkü yaklaşan kasım ayında lira üzerinden kiraların toplanması gerekiyor.

Ama yayınlanan haberler ve kiracılara yapılan bildirimler bazı soru işaretlerinin doğmasına yolaçmış.

Bursa’da döviz sözleşmesi olan kiracılar, dikkate alınacak dönüşüm kurunu, uygulanacak enflasyon farkını ve yıllık bazda sözleşme sürecinin son erdiği tarihten itibaren geçerli olacak kuralları merak ediyor!

Yanıtlarsa somut örneklerle birlikte sektör temsilcileriyle yaptığımız görüşmeler sonucunda karşımıza çıktı.

Kısa birkaç teknik bilgi ve örnekle bu dönüşümü açıklayalım.

Öncelikle dönüşüme başlarken Merkez Bankası’nın belirlediği kur düzeyi dikkate alınmak zorunda.

Tarih olaraksa 2 Ocak 2018 dikkate alınmak durumunda.

Önce sözleşmedeki kira bedeli bu tarihteki kurdan liraya çevrilecek!

Ardından da tüketici fiyat endeksindeki değişim, bulunan rakama yansıtılacak.

Ancak kafaları karıştıran temel nokta da tam burada beliriyor.

Enflasyon farkı nasıl uygulanacak?

Kamuoyuna yansıyan bazı örnekler 2018’de şu ana kadar açıklanmış olan toplam enflasyon rakamının dikkate alınacağına dair bir kanı oluşturmuş görünüyor!

Ancak, Hazine ve Maliye Bakanlığı’nın konuya ilişkin örnekleminde görüldüğü ve sektör temsilcilerince net bir dille ifade edildiği üzere…

Hesaplama aylık bazdaki TÜFE rakamlarının toplanmasıyla yapılmayacak.

Yani basit faiz hesabı gibi değil, bileşik faiz hesabı gibi yapılacak enflasyon yansıtması!

 

Bin dolarlık örnek dönüşüm

 

Dolayısıyla 2 Ocak’taki kurun döviz bazlı sözleşme bedeline uygulanması sonucu ortaya çıkan TL bedeline önce ocak ayı TÜFE’si olan yüzde 1,02 oranı uygulanacak.

Bulunan yeni rakama şubat enflasyonu olan yüzde 0,73 oranı uygulandıktan sonra, bu işlem aylık oranların hesaplanmasıyla yeni sözleşme tarihine kadar getirilecek.

Ya da pratik biçimde bileşik hesapla ilk 9 ayın enflasyonu olan yüzde 19,37 uygulanacak.

Yani döviz bazlı sözleşme bedeli ile 2 Ocak’taki TCMB kurunun çarpılması sonrasında oluşan rakam (1 + 0,1937) ile çarpılacak.

Bakanlık sitesinden somut bir örneğe bakalım.

Ekim 2018’de yapılan ve bedeli bin dolar, başlangıç tarihi 18/2/2017 olan 5 yıllık bir sözleşmeyi yıllık bazda TL’ye çevirme işleminde önce 3,7776 Dolar/TL’lik kur uygulanıyor.

Bulunan 3 bin 777 lira 6 kuruşluk bedel 1,1937 ile çarpılıyor.

Ve neticede 4 bin 509,32 TL’lik yeni kira bedeline ulaşılmakta.

İçinde bulunulan kira yılı için bağlayıcı olan bu rakam bir sonraki kira yılında yine aylık TÜFE hesabıyla yeniden belirlenecek.