Reel ekonominin kasım performansına dair işaretlere dikkatle odaklanmak gerek.
Çünkü karışık bir manzara çiziyor son açıklanan rakamlar.
Sanayi cephesinde kapasite kullanımındaki toparlanma dışında reel kesimden iyimser bir sinyal yok.
Daha fazla çarkın döndüğüne işaret eden verilerle başlayıp gidişata bakalım.
Kasımda imalat sanayi genelinde kapasite kullanım oranı, bir önceki aya göre 0,2 puan artarak yüzde 79,9 seviyesine çıktı.
Hala ihracatın desteklediği bir üretim artışının izlerini görmek sevindirici!
Otomotivde kapasitenin 0,8 puan artışla yüzde 87’ye çıkması net bir gösterge bu anlamda.
Günlük tüketim grupları sayılan gıda ve dayanıksız tüketim mallarında artış kısmen iç tüketim için de umut veriyor.
Buna karşın dayanıklı tüketim mallarında kapasite yüzde 80,5’ten yüzde 73,9’a adeta çakılarak düşmüş durumda.
Vergisel desteklerin yan estkisi ve iç talepteki zayıflamanın bir başka işareti var karşımızda!
İmalat sanayinde kapasite kullanımı kafa karıştıran bir manzara içeriyor kısacası.
Ama genel tablo hala pozitif.
İş dünyasının mevcut durumla birlikte gelecek beklentilerini içeren güven endeksleri ise üretim tarafındaki endişelerle karşımıza çıktı!
Kasımda reel kesim güven endeksi ekime oranla 3,2 puan azalarak 106,3 puana düştü.
Bu inişte gelecek 3 aydaki üretim hacmi, istihdam miktarı ve ihracat sipariş miktarına ilişkin olumsuz beklentiler başrolü oynadı.
Yani bugün itibarıyla durumu kurtaran sanayicinin gelecek endişeleri artıyor demektir!
Ama reeldeki tablo bu gelişmeyle sınırlı değil.
Diğer ana sektörlerin geleceğine yönelik beklentiler de negatif bir seyir gösteriyor.
TÜİK dün açıkladığı data setleri tedbir alınması gereken alanları sıralamış durumda.
Perakende ticaret sektörü güven endeksi kasımda yüzde 3,9 azalarak 99,9 değerine geriledi.
Düşüş oranı yüksek. Ama teknik olarak 100 puanlık sınır değerin altına inilmiş olması…
Perakende tarafında manzaranın pozitiften negatife döndüğünü gösteriyor!
Temel nedense iş hacmi ve stokların mevsim normallerinin altında seyretmesi.
Özellikle iş hacmine dönük güven endeksindeki yüzde 10’luk daralma dikkat çekiyor.
Neyse ki; önümüzdeki 3 aya dair bu sektördeki oyuncuların beklentisi biraz daha iyimser gözüküyor.
Destek ihtiyacı artıyor
Hizmet sektöründeki güven endeksi de yüzde 1,4 azalma göstermiş vaziyette.
Kasımda sektördeki güvenin 99,7 değerine düşmesi…
Özellikle hizmetlere olan talep endeksinin yüzde 2,5 azalmasından kaynaklandı.
Neticede ekonomik gidişatın en kestirme yansıması olan perakende ve hizmet sektörlerinde ağustostan sonra başlayan düşüşün verdiği sinyaller pek de iyimser değil!
Nitekim tüketici güveni de bu tabloyu teyit etmekte.
Bu arada lokomotif sektörlerden inşaatta da güven kaybının verilere yansıdığını görüyoruz.
Kısacası iç pazar tarafında durulma işaretlerini geleceğe tayışacak negatif beklentiler oluşmuş.
Özellikle kurlardaki aşırı oynaklık ve enflasyon baskısı her kesim üzerinde bir belirsizlik unsuru oluşturuyor.
Dolayısıyla başta iç pazar olmak üzere tüm kesimleri hedef alan destekleyici tedbirlerin 2018’e kadar hazırlanıp sahaya sürülmesinde fayda var.