Ağustosta geri viteste olan ihracat eylülde coştu.
Yüzde 6,5’lik aylık düşüşten sonra yüzde 22,6’lik yükseliş kaydedilmesi dikkat çekici bir durum.
Peki bu kadar ani değişim normal mi?
Ortada bir anormallik olduğu kesin!
Çünkü dış pazar koşullarında bu kadar keskin bir değişim söz konusu değil.
Anormalin temel nedeni ise Türkiye’nin meşhur uzun bayram tatillerinin yarattığı takvimsel farklılık.
2017’de eylüle denk gelen Kurban Bayramı, 2018’de ağustosta uzun bir tatile yol açtı.
Ve takvimsel baz etkisi ağustosta gereğinden çok düşmüş görünen ihracatımız, eylülde şahlanmış bir görüntü verdi!
İhracattaki gerçek durumu anlamak için her iki ayın ortalama hızına bakmak gerekiyor.
Bu yılın ağustos ve eylül ayları toplamını 2017’nin aynı dönemiyle karşılaştırdığımızda yüzde 7,2 artış ortaya çıkmakta.
Yüzde 7,6’lık son 12 aylık ihracat artış hızının biraz altında bir artış söz konusu!
2018’in ilk 9 aylık ortalamasındansa 0,2 puan üstünde bir hız oluşmuş son 2 ayda.
Yani hafif bir yükseliş trendinden bahsetmek mümkün.
Neticede yılsonu 170 milyar dolarlık hedefin yakalanması mümkün görünüyor!
Döviz ihtiyacının üst seviyede olduğu bir dönemde ihracatçı zoru başarıyor diyebiliriz.
Çünkü…
Küresel ticaret savaşları bir yandan artan maliyetlerin baskısı diğer yandan sıkıştırıyor ihracatçıyı.
İstikrarsız atmosferde yüksek kur avantajı da beklenen etkiyi göstermekten uzak kaldı.
İhracatın lokomotif kenti Bursa’nın mayısta aylık bazda kaptırdığı ikincilik koltuğu ilk 9 ayın toplamında da artık Kocaeli’nin oldu.
Eylüle kadar kümülatif bazda 2018’in ikinci büyük ihracatçısı olan Bursa yerini kaptırmış durumda.
Ocak-Eylül döneminde Kocaeli 10 milyar 339 milyon dolarlık ihracat geliri elde ederken…
Bursa 10 milyar 165 milyon dolarla hemen arkasında bulunuyor.
Kocaeli’nin petrol avantajı öne geçmesine en etkili faktör görünümünde.
Bursa’nın katma değerli sektörleri ile son çeyrekte ikinciliği geri alınması ise mümkün!
Ancak, eylülde yüzde 13,5, ilk 9 ayda ise yüzde 11,8 daralan otomotiv ihracatının tırmanışa geçmesi başarının ön koşulu gibi görünmekte.
Kısacası son düzlük hayli çekişmeli geçmeye aday.
Enerjiden tüketiciye çifte darbe
Zamlar peşpeşe gelmeye devam ediyor.
Enerji zamlarının etkisi ise zincirleme reaksiyona yola açacak cinsten.
Dün gelen doğalgaz ve elektrik zamları herkesin faturasını kabarttı.
Ancak sanayicinin artan enerji faturası ise tüketiciye ürün zamları olarak bir kez daha yansımaya aday!
Yükselen etiket fiyatları ise pazar daralması riskini üreticinin de tüketicinin sırtına yükleyecek gibi görünüyor.
Tabloyu son 3 ayda elektrik ve doğalgazda toplam zammın yüzde 50’nin üstüne çıktığını vurgulayıp “kış zor geçecek” diyen BUSİAD Başkanı Ergun Hadi Türkay’ın sözleri özetlemiş!
Türkay’ın “Bu zam oranını sanayici, iş insanı kendi karından karşılayamaz. Mecburen ürettiği ürüne veya hizmete zam olarak yansıyacak. Bu da enflasyonu yukarı çekecek.
Umarım gelecek ay da bir zam görmeyiz. Dolarda durağan bir durum yakalanmaya başlamışken, bu zamlar Türkiye için hayırlı olmadı.” ifadesi de dikkat çekici.
Ancak, Başkan Türkay’ın “‘Üretmek zor bir iştir’ demiştik. Artık daha da zor.
Umarım sanayiciler bu zamları tüketiciye yansıtabilir.” şeklindeki sözleri ise son halka niteliğindeki tüketicinin çaresizliğini gözler önüne seriyor!
Neden mi?
Tüketicinin artan maliyetini yansıtma şansı yok da ondan.