Sonbaharla birlikte dipten çıkış sinyalleri gelmeye başladı.
Veriler sanayideki kıpırdanmayı teyit etmenin yanında diğer ana sektörlerdeki beklentilerin de iyileşme sürecine girdiğini söylüyor.
Peki umut ışıkları yeterince güçlü mü?
Bardağın neresine baktığınıza göre değişir bu sorunun yanıtı.
Örneğin somut bir gösterge konumundaki kapasite kullanımı ekim ayında yükseliş kaydetti.
Merkez Bankası’nın yaptırdığı İktisadi Yönelim Anketi sonuçlarına göre, imalat sanayi genelinde kapasite kullanım oranı, ekimde bir önceki aya göre 0,1 puan artarak yüzde 76,4’e çıktı.
Yani yılın son çeyreğine daha fazla çark devreye girmeye başlamış!
Ama eylüle göre sadece 0,1 puanlık minik bir artış söz konusu.
Çok cılız olarak nitelenebilecek bir artış.
Dolayısıyla “çok da umutlanmayın” der gibi bir duruşu var kapasitenin!
Ancak burada ıskalanmaması gereken ve sembolik değeri olan bir durum söz konusu.
Geçen yılın aynı ayı ile yapılan karşılaştırmada bir puanlık net bir artış söz konusu.
Bu yıl eylülden sonra ikinci kez 2018’in üstündeki kapasite kullanım oranıyla karşılaşıyoruz.
Yıllık karşılaştırmada eylüldeki değişimin sadece 0,1 puan olduğunu da hatırlatalım!
Yani bir miktar baz destekli de olsa ekim ayında sanayide üretim artışına işaret eden daha güçlü bir tablo olduğu görülmekte.
Gıdım gıdım da olsa üretim cephesinde toparlanma yaşanacağını teyit eden güven endekslerinin gelmesi de bu manzarayı destekliyor.
MB’nin açıkladığı ekim ayı reel kesim güven endeksi bir önceki aya göre 2,1 puanlık artışla 100,9’a seviyesine yükseldi.
Ve böylece 100 puanlık referans değer aşılmış oldu!
Ayrıca mevsimsellikten arındırılmış endeks de 4,5 puan artış gösterdi ekimde.
Kısacası sanayicinin mevcut durum ve geleceğe dönük beklentilerini içeren analizler toparlanmanın ılıman olacağına işaret ediyor.
Ancak istikrar konusunda iç ve dış pazarlara dönük farklı bir manzara söz konusu!
Çünkü ana güven endeksini yükselten alt endeksler ağırlıklı olarak mevcut duruma ve gelecek üç aydaki istihdam artışına odaklı görünüyor.
Buna karşın gelecek üç aya yönelik üretim hacmi ve ihracat sipariş miktarı beklentileri ile genel gidişat değerlendirmeleri güven endeksini aşağı yönlü etkilemiş.
Faiz indirimleri umut verdi
Ilıman büyüme sinyalleri sanayi dışı ana sektörlere ait güven endekslerinde de kendini gösteriyor.
Ekimde bir önceki aya göre hizmet sektörü güven endeksi yüzde 1,6, perakende ticaret güven endeksi yüzde 4,8 ve inşaat sektörü güven endeksi yüzde 8,3 artış kaydetti.
Sektör temsilcilerinin anket sorularına verdikleri yanıtlarla oluşan güven endeksleri özellikle faiz indiriminin umut verdiğini gösteriyor.
Çünkü faize duyarlı sektörler olan perakende ticaret ve inşaatta ciddi bir güven artışı gözleniyor!
Özellikle ipotekli konut satışlarında bu trendi net biçimde görüyoruz.
Ve gelecek dönem siparişleri anlamında da güçlü bir beklenti tablosu söz konusu.
Bu da düşmekte olan finans maliyetlerinin canlanmaya destek vermeye devam edeceğini gösteriyor.
Sözün özü; çok yavaş da olsa dipten çıkışa dair bir trendin izleri var karşımızda.
Ancak henüz dikkate değer bir talep artışına yönelik bir atmosfer yok.