Ekonominin önüne yeni hedefler kondu.
Hazine ve Maliye Bakanı Berat Albayrak tarafından açıklanan “Yeni Ekonomi Programı” (YEP) kilometretaşları epey değişmiş bir yol haritasını karşımıza çıkardı.
Çünkü yeni program bir önceki YEP’e göre mücadele alanını değiştirmiş görünüyor.
Program öncelikle dipten kurtulma ve canlanma mesajlarını içeriyor!
Ve Bakan Albayrak da 2020-2022 dönemine ait yeni YEP’in ana temasını “Değişim Başlıyor” olarak açıkladı.
Buradaki değişim kelimesinin meali aslında ‘dipten çıkış ve canlanma süreci’ olarak özetlenebilir.
Dipten çıkış başladı. Yani bir değişim söz konusu.
Ama değişimin hızı ve kalitesi hakkında çok net bir sinyal henüz ortada yok!
Dolayısıyla hedeflerin tutturma oranına dair bir öngörü yapabilmek için önceki programa göre rakamlarda oluşan değişime bakmakta fayda var.
Bakan Albayrak 2019 için yüzde 0,5’lik büyüme beklentisi açıkladı.
Bu hedef mevcut tablonda hafif bir iyimserlik taşımakla birlikte pozitif büyüme kesin görünmekte.
Ama asıl kafa karıştıran büyüme hedefleri önümüzdeki üç yılı kapsamakta!
Çünkü…
2020 – 2022 döneminde her yıl için yüzde 5’lik büyüme hedefleniyor.
Bu büyüme dinamiğinin nasıl sağlanacağı ciddi bir soru işareti!
Baz etkisiyle 2020’de bu hıza ulaşılsa bile hızın korunması hayli zor.
Kaldı ki küresel konjonktür, 2020’de bile hedefi zora sokabilir.
Ve ters baz etkisi sonraki yıllarda sıkıntı yaratır.
Güçlü bir iç pazara yeniden kavuşmadan ve katma değerli ürünlerle dış pazarları büyütmeden uzun süreyle yüksek büyüme trendi korunamaz!
Bu anlamda “Yılın ikinci yarısında ertelenen özel tüketimde dönüş bekliyoruz.” diyen Albayrak, normalizasyon tespitini doğru yapmakta.
Ancak, yüzde 5’in ipuçlarını konuşmasından çıkarabilmek pek de kolay değil!
Keza işsizlikle ilgili hedefler bu hızdaki büyümeyi tam anlamıyla teyit etmiyor.
Yeni YEP’e göre 2019’da yüzde 12,9’luk işsizlik oranı 2020’de yüzde 5’lik büyüme beklentisine karşın sadece 1,1 puanlık azalmayla yüzde 11,8’e inecek.
Keza 2021’de 1,2 puan düşse de işsizlik hala çift hane olarak beklenmekte.
Tek haneyi ancak 2022’de o da yüzde 9’da görmemiz söz konusu olacak!
O da büyüme hedefleri tutarsa.
Keza cari açıktaki sert düşüşün sürdürüleceğine dair hedefler de büyüme kompozisyonuyla pek de uyumlu görünmüyor.
Enflasyon ne olacak?
Kritik bir diğer gösterge olan enflasyonda da iddialı sayılabilecek hedefler var karşımızda.
2019’de yüzde 12, 2020’de yüzde 8,5, 2021’de yüzde 6 ve 2022’de yüzde 4,9’luk enflasyon hedefi açıklandı.
Başta gıda maliyetleri ve enerjide dışa bağımlılık olmak üzere mevcut yapısal sorunlarla kur şoklarına karşı olan duyarlılık dikkate alındığında yüzde 12’nin altına doğru inişin hayli zor olacağını söylemek zor değil!
Ancak bu döngüleri kırmak üzere ekonomi yönetiminin tedbir hazırlıkları olduğunu söylüyor Berat Albayrak.
“Mal ve hizmet fiyatlarındaki kur geçişkenliğini azaltmak için tedbirler alacağız.
Gıda üretimini artırmak için sulama yatırımları yapılacak. Sera yatırımlarını teşvik edeceğiz.
Hal ve perakende yasasını en kısa sürede hayata geçirmeye çalışacağız”.
Doğru tespitler bunlar.
Ama sonucun başarısını zaman gösterecek!
Ana makro değerlerdeki başarı için üç yıl boyunca yüksek bütçe açıkları verecek olmamız ise dikkatle takip edilmesi gereken bir alana işaret ediyor.